ابوزید مکی
ابوزید مکی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوزید مکی در تراجم و رجال - ابوزید مکی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
از راویان امام رضا (ع). وی از راویان و اصحاب امام رضا (ع) به شمار آمده است. از وی تنها یک روایت از امام رضا (ع) در منابع حدیثی شیعه مذکور است و به همین اعتبار جزو اصحاب آن امام شناخته شده است. شیخ طوسی نام او را در زمره اصحاب آن حضرت آورده[۱]، گرچه برقی وی را جزو اصحاب امام کاظم (ع) معرفی کرده است. در هر صورت، نامی از وی در کتب رجالی کهن، دیده نمی‌شود و بعدی‌ها نیز وی را جزو افراد مجهول از اصحاب امام رضا (ع) دانسته‌اند[۲]. ابن‌داوود از وی با صفت ضعیف و مجهول در دو باب «الکنی” و «کنی الضعفاء” یاد کرده است[۳]. همچنین علامه حلی در بخش دوم خلاصة الأقوال که مربوط به «ضعفا” است از او یاد کرده و وی را مجهول خوانده است[۴]. ابوزید در کتاب الرجال برقی در زمره اصحاب امام کاظم (ع) معرفی شده است[۵].
روایت منقول وی از امام رضا (ع) را شیخ صدوق در معانی الاخبار و عیون اخبارالرضا (ع) آورده، هر چند در عیون الاخبار با عنوان ابوزید المالکی آمده است[۶]؛ تعبیری که در هیچ یک از متون دیگر دیده نمی‌شود. از این رو، شاید بتوان آن را بر آمده از خطای استنساخ دانست. نام ابوزید در کتب روایی، به ویژه کتب اربعه شیعه نیامده است. تنها حر عاملی و علامه مجلسی به نقل از معانی الاخبار این روایت را بیان کرده‌اند[۷]. راوی وی علی بن میسر از اصحاب امام جواد (ع) است[۸]. بیش از این چیزی درباره وی دانسته نیست. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که ابوزید، در متون روایی، کنیه افرادی مثل ثابت بن زید، سعید بن حکیم، عمارة بن زید، بکر بن عیسی و مسهر بن عبدالملک نیز می‌باشد[۹]، اما این ابوزید هیچ یک از آنان نیست.[۱۰][۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ رجال الطوسی، ص۳۷۰.
- ↑ نقد الرجال، ج۵، ص۱۵۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۲۲، ص۱۷۴؛ قاموس الرجال، ج۱۱، ص۳۳۸؛ أعیان الشیعة، ج۲، ص۳۵۲.
- ↑ کتاب الرجال، ابن‌داوود، ص۲۱۷، ۳۱۳.
- ↑ خلاصة الأقوال، ص۴۲۱.
- ↑ کتاب الرجال، برقی، ص۵۲.
- ↑ معانی الأخبار، ص۲۶۸؛ عیون أخبار الرضا (ع)، ج۲، ص۲۷۸.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۲، ص۱۰۲؛ بحارالأنوار، ج۷۲، ص۱۴۱.
- ↑ رجال الطوسی، ص۳۷۷.
- ↑ نقد الرجال، ج۵، ص۱۵۹.
- ↑ منابع: أعیان شیعة، سید محسن بن عبدالکریم امین عاملی (۱۳۷۱ق)، تحقیق: سیدحسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار الها، محمدباقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی (۷۲۶ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق؛ رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۱۵ق، عیون أخبار الرضا، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سید مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، اول، ۱۳۷۸ق؛ قاموس الرجال، محمد تقی بن کاظم معروف به علامه تستری (۱۴۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة النشر الإسلامی، قم، اول، ۱۴۲۲ق؛ کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داوود حلی (۷۴۰ق)، تحقیق: سیدمحمدصادق بحرالعوم، نجف - قم، المطبعة الحیدریة - انتشارات الرضی، ۱۳۹۲ق، کتاب الرجال، احمد بن محمد برقی (۲۷۴ق)، تهران، دانشگاه تهران، اول، ۱۳۴۲ش؛ معانی الأخبار، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۳۷۹ق؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابو القاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، پنجم، ۱۴۱۳ق؛ نقد الرجال سید مصطفی بن حسین حسینی تفرشی (۱۰۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ وسائل الشیعة (تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة)، محمد بن حسن معروف به حر عاملی (۱۱۰۴ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۰۹ق.
- ↑ مقدسی، زهرا، مقاله «ابوزید مکی»، دانشنامه امام رضا ص ۵۱۴.