اسحاق بن جعفر صادق هاشمی علوی مدنی در تاریخ اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسحاق بن جعفر صادق هاشمی علوی مدنی است. اسحاق بن جعفر صادق هاشمی علوی مدنی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسحاق بن جعفر صادق هاشمی علوی مدنی در تراجم و رجال - اسحاق بن جعفر صادق هاشمی علوی مدنی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

اسحاق از مادری پرهیزکار به نام حمیده بربریه در سرزمین عریض زاده شد. او برادر پدر و مادری امام موسی بن جعفر و از بزرگان و پرهیزکاران روزگار خود به شمار می‌‌رفت. همسرش نفیسه دختر حسن بن زید بود و از وی سه فرزند به نام‌های «محمد»، «حسن» و «حسین» به جای ماند. اسحاق از جمله شیعیان مخلصی است که مسیر صحیح را شناخت و به دیگران شناساند. او هرگز خندان دیده نمی‌شد، به همین جهت وی را حزین نامیدند . خاندان اسحاق به «اسحاقیین» مشهورند.

هر چند نحله‌ای از شیعیان پس از امام صادقS او را امام شناختند، لکن او خودش نه تنها هرگز دست از تبلیغ امامت امام کاظمS و امام رضاS برنداشت، بلکه از راویان وصیت و سفارش امام صادقS به امامت امام موسیS و نیز از شاهدان وصیت امام کاظم به پیشوایی فرزندش علی بن موسی الرضا بود.

هنگامی که امام کاظم وصیت می‌‌کرد، جماعتی را بر وصیت خود شاهد گرفت که از جمله آنها، اسحاق بود. امامS پس از پایان وصیت، آن را مهر کرده و فرمود: کسی حق باز کردن این مکتوب را ندارد. لعنت خدا و ملائکه و رسولان بر کسی که چنین کند. وقتی که عباس فرزند بزرگ امام موسیS به بهانه واهی آن کتاب را نزد قاضی گشود، اسحاق به شدت برآشفت و به یاری امام رضاS شتافت و عباس را سرزنش کرد.

اصحاب رجال - اعم از شیعه و سنی - او را ستوده و توثیق کرده‌اند. ابن معین او را صدوق می‌‌خواند. سفیان بن عیینه و ابن کاسب هر گاه از او حدیثی نقل می‌‌کردند، وی را با عنوان ثقه یاد نموده و می‌‌گفتند: "حدَّثني الثِّقة"

ابن حبان او را در شمار ثقات نام برده و بخاری وی را از برادرش محمد موثق‌تر می‌‌داند.

شیخ مفید او را نیکوکار و اهل فضل و ورع می‌‌خواند که دارای احادیث و آثار فراوانی است.

شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام صادقS و برقی علاوه بر آن او را در میان اصحاب امام باقرS و امام کاظمS نیز نام می‌‌برد.

اسحاق از امام باقرS، امام صادقS، امام کاظمS، امام رضاS، سعید بن مسلم، صالح بن معاویه بن عبدالله بن جعفر، عبدالله بن جعفر مخرمی، عبدالرحمن بن ابی بکر ملیکی جدعانی، عبدالرحمن بن عبدالعزیز انصاری امامی و دیگران روایت می‌‌کند. و از او کسانی چون: ابراهیم بن منذر حزامی، محمد بن اسماعیل بن جعفر، یعقوب بن حمید بن کاسب و یعقوب بن محمد زهری روایت می‌‌کنند. روایات اسحاق در جوامع روایی شیعه و سنی مانند: اصول کافی، صحیح بخاری، سنن ابن ماجه، سنن ابی داوود و ترمذی آمده است .

اسحاق روایت می‌‌کند که از امام صادقS سؤال شد: برخی گمان می‌‌کنند ابوطالب کافر است. ایشان فرمودند: دروغ می‌‌گویند. او چگونه می‌‌تواند کافر باشد در حالی که در باره پیامبرa چنین سروده است: "المتعلموا اَنّا وَجَدْنا محمّداً نبیّاً کَمُوسی خُطَّ فی اوّل الکُتُبِ". اسحاق پس از مهاجرت از مصر، به مدینه آمد، در همان جا زیست و پس از گذراندنِ عمری دراز در ۸۵ سالگی، سال ۲۰۸ﻫ.ق بدرود حیات گفت.

جستارهای وابسته

• محمد بن اسحاق بن جعفر صادق (فرزند)
• حسن بن اسحاق بن جعفر صادق (فرزند)
• حسین بن اسحاق بن جعفر صادق (فرزند)

منابع

1. عزیزی، رستگار، بیات، راویان مشترک ج۲