اصحاب اخدود در علوم قرآنی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب اخدود است. اصحاب اخدود از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اصحاب اخدود در قرآن - اصحاب اخدود در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
قصه اصحاب اُخدود در آیات ﴿قُتِلَ أَصْحَابُ الأُخْدُودِ النَّارِ ذَاتِ الْوَقُودِ إِذْ هُمْ عَلَيْهَا قُعُودٌ وَهُمْ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِينَ شُهُودٌ وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلاَّ أَن يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ ﴾[۱] ذکر شده است.
مفاد آیات قرآن مجید در این باره چنین است: عده‌ای باعث شدند جمعی از مردان و زنان مؤمن را در خندق آتش افکنند؛ در حالی که خود برای تماشا کنار آتش نشسته بودند و از مشاهده آن لذت می‌بردند، و آنان که طعمه حریق می‌شدند، جز ایمان به خداوند عزیز حمید - که فرمانروایی بر آسمان و زمین مخصوص او است و بر هر چیزی گواه است - گناهی نداشتند. اما مسببان خود دچار آتش شدند یا شعله بالا گرفت و ایشان را سوزانید یا آنکه به دست همان جبار یا به دست دیگری طعمه آتش شدند.
به نوشته عده‌ای از مورخان، ذونواس حاکم یمن که یهودی بود، نجران را محاصره کرد و مردم آن را به قبول یهودیت مجبور کرد و کسانی را که از قبول کیش یهود سر باز زدند، در خندق آتش انداخت. در منابع مسیحیت نیز واقعه‌ای شبیه به این قصه موجود است.
جی‌جرتی معتقد است مراد از اصحاب اخدود، یاران دانیال (ع) است که چون مقابل تمثال نبوکد نصر (بخت‌النصر) به سجده نیفتادند، آن پادشاه خونخوار برآشفت و به سه تن از غلامان خود دستور داد آنان را در تنور آتش افکنند؛ ولی یاران دانیال (ع) در تنور آتش سالم ماندند و خود مأموران در شعله آتش سوختند.
طبری نیز روایتی نقل کرده است که طبق آن، اصحاب اخدود بر یاران دانیال منطبق می‌شود.
در تفسیر البرهان از علی بن ابراهیم نقل شده است که در یمن پادشاهی به نام ذونواس بود که در دین یهودیت متعصب بود. به وی خبر دادند عده‌ای در نجران بر دین نصرانیتند و به عیسی مسیح (ع) عقیده دارند. ذونواس برای نابودی آنها لشکری به نجران فرستاد تا آنان را از دین خود برگرداند. آنها به وی اهمیت نداده، در دین خود پافشاری کردند. ذونواس دستور داد خندقی حفر کردند و در آن هیزم فراوان ریختند و آتش افروختند و نصارا را در آغوش آتش افکندند [۲][۳]
منابع
پانویس
- ↑ «مرگ بر گروه (آتش افروز در) آن خندق، آن آتش پرهیزم، آنگاه که کنار آن نشسته بودند، و بر آنچه بر سر مؤمنان می‌آوردند گواه بودند، و با آنان کینه‌توزی نکردند مگر از آن رو که آنان به خداوند پیروزمند ستوده، ایمان داشتند، همان که فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین، از آن اوست و خداوند بر همه چیز گواه است. به یقین آنان که مردان و زنان مؤمن را آزار دادند سپس توبه نکردند، عذاب دوزخ و عذاب آتش سوزان دارند» سوره بروج، آیه ۴-۱۰.
- ↑ خزائلی، محمد، اعلام القرآن، صفحه ۱۳۵؛ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، جلد۲، صفحه ۲۳۰.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص ۳۸۲۲.