افراط
از امامتپدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از افراطها)
این مدخل زیرشاخهٔ بحث رذایل اخلاقی است. افراط از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: افراط در فقه اسلامی - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
افراط به معنای تجاوز بیشتر و تفریط کوتاهی و تقصیر بیشتر است. از این ریشه لغوی آیاتی در قرآن کریم آمده است؛ از جمله:
﴿يَا حَسْرَتَا عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ﴾[۱] ﴿لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ﴾[۲]. ﴿مُفْرَطُونَ﴾ در قرآنها بصیغه مفعول است و بصیغه فاعل و ایضاً "مُفَرِّطُونَ" بکسر راء از باب تفعیل نیز خواندهاند.
از آیه فهمید که آنانکه بخدا نسبت زائیدن و فرزند میدهند پیش از دیگران بآتش وارد خواهند شد.
﴿وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا﴾[۳]. فرط (بر وزن عنق) بمعنی افراط و تجاوز است یعنی از هوای نفس پیروی کرده و کارش تجاوز و تعدّی بود "الْفُرُطُ: الامر المجاوز فيه عن الحدّ"[۴].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «ای دریغا از آنچه درباره خداوند کوتاهی کردم» سوره زمر، آیه ۵۶.
- ↑ «آتش (دوزخ) از آن آنهاست و آنان فراموش شدگانند» سوره نحل، آیه ۶۲.
- ↑ «از هوای (نفس) خود پیروی کرده و کارش تباه است پیروی مکن» سوره کهف، آیه ۲۸.
- ↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس کتاب، ج5، ص 163.
فضیلت مدنی | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
فضیلت غیرمدنی | |||||||||||
فضایل نظری | تعلیم • فضایل عقلی (حکمت نظری - حکمت عملی - شناخت علمی - توانایی علمی - توانایی عملی - عقل شهودی - تعقل (تعقل منزلی، تعقل معاشی، تعقل مدنی، تعقل مشورتی، تعقل خصومی) • فضایل فکری (فضیلت فکری منزلی - فضیلت فکری جهادی - فضیلت فکری مدنی (بصیرت (بصیرت سیاسی • بیداری (بیداری سیاسی)) • فضیلت فکری مشورتی) | ||||||||||
فضایل خلقی | |||||||||||
فضایل عملی | |||||||||||
ارزش | ارزش واقعی • ارزش قراردادی • ارزش معنوی • ارزش مادی • ارزش اخلاقی • ارزش حقوقی • ارزش دینی • ارزش انسانی | ||||||||||
رذیلت | |||||||||||
فضیلت خلقی |
|
ارزشها و ضدارزشهای اجتماعی | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
مفاهیم عام |
| ||||||||||||
مفاهیم خاص |
| ||||||||||||
حوزههای رفتاری |
|
ردهٔ پنهان: