ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی در تراجم و رجال
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی است. ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ایاس بن سلمة بن اکوع اسلمی خزاعی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ایاس بن مسلمه[۱]، تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از کمال الدین و تمام النعمة شیخ صدوق ذکر شده است:
«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ اَلْحَافِظُ اَلْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اَلْعَزِيزِ بْنِ اَلْجَعْدِ أَبُو بَكْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَلرَّحْمَنِ بْنُ صَالِحٍ قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اَللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ مُوسَى بْنِ عُبَيْدَةَ عَنْ إِيَاسِ بْنِ سَلَمَةَ عَنْ أَبِيهِ يَرْفَعُهُ قَالَ قَالَ اَلنَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : اَلنُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأُمَّتِي»[۲].[۳]
شرح حال راوی
در عنوان یاد شده، تصحیف رخ داده و صحیح آن، ایاس بن سلمه است، چنان که در منبع اصلی و جز آن[۴]، نیز در منابع اهل سنت[۵]، نام راوی به همین صورت ثبت شده است. نام کامل وی أبو سلمة ایاس بن سلمة بن عمرو بن الأکوع است[۶].
ایاس بن سلمه در سال ۴۲ هجری قمری[۷] در حجاز به دنیا آمد [۸]، از این رو با لقب «الحجازی»[۹] نیز از وی یاد می‌شود. کنیه‌اش «ابو سلمه» و به دیده برخی «ابو بکر» است[۱۰].
پدرش سلمة بن الأکوع از صحابه پیامبر اکرم(ص) بوده[۱۱] و در غزوات «حُنین»[۱۲]، «الغابه»[۱۳] و «حُدیبیه»[۱۴] شرکت داشته است.
ایاس بن سلمه همراه پدرش به ربذه در شهر مدینه[۱۵] آمد و در آنجا سکنا گزید[۱۶]، از این رو از وی با لقب «المدنی» نیز یاد می‌شود [۱۷].
ایاس بن سلمه در طبقه تابعان قرار داشته[۱۸] و در سال ۱۱۹ هجری قمری ۷۷ ساله بوده؛ نیز در مدینه از دنیا رفته است[۱۹].[۲۰]
طبقه راوی
ایاس بن سلمه در سال ۴۲ هجری قمری[۲۱] به دنیا آمد[۲۲] و در سال ۱۱۹ هجری قمری در ۷۷ سالگی در شهر مدینه از دنیا رفته است[۲۳].
او در بیشتر روایات، با واسطه پدرش (متوفای ۷۴ هجری قمری)[۲۴] از پیامبر اکرم(ص) حدیث نقل می‌کند.
در بعضی اسناد، ایاس بن سلمه به واسطه پدرش از امام صادق(ع) روایت کرده است[۲۵] که مورد اشکال است؛ زیرا ایاس بن سلمه در سال ۱۱۹ هجری قمری و پدرش سلمة بن عمرو در سال ۷۴ هجری قمری از دنیا رفته‌اند[۲۶]، بنابراین، گرچه خود او زمان امام صادق(ع) را ادراک کرده است، اما پدرش پیش از امامت امام باقر(ع) از دنیا رفته و نمی‌تواند از امام صادق(ع) روایت کرده باشد.[۲۷]
مذهب راوی
ایاس بن سلمه از راویان سنّی است، به گواهی ذکر نام وی در رجال اهل سنت و ستایش از خلفا در روایات او[۲۸]. البته درباره ائمه دوازده‌گانه شیعه نیز روایتی از وی نقل شده است[۲۹].[۳۰]
استادان و شاگردان راوی
در اسناد روایات، ایاس بن سلمه از پدرش سلمة بن الأکوع و فرزند عمار بن یاسر[۳۱] و «ابو سعید»[۳۲] روایت کرده که از اساتید حدیثی وی شمرده می‌شوند و کسانی نظیر فرزندش سعید بن إیاس بن سلمة بن الأکوع، سوید بن الخطاب، عبدالله بن یزید الهذلی، ابو مریم عبدالغفار بن القاسم الأنصاری، عکرمة بن عمار الیمامی، عمر بن راشد الیمامی، فرزندش محمد بن إیاس بن سلمة بن الأکوع، محمد بن مسلم بن شهاب الزهری، یعلی بن الحارث[۳۳] و موسی بن عبیده[۳۴] از ایاس بن سلمه روایت کرده‌اند که از شاگردان حدیثی او به شمار می‌روند.[۳۵]
جایگاه حدیثی راوی
نام راوی در کتاب‌های رجالی شیعه ذکر نشده و روایات وی در کتاب‌های حدیثی شیعه نیز اندک‌اند؛ ولی رجالیان سنّی از وی در کتاب‌های رجالیشان یاد کردند و در کتاب‌های حدیثی خود، روایات او را نقل کردند و با الفاظ ثقة[۳۶]، و "كان ثقة وله أحاديث كثيرة"[۳۷]، صالح[۳۸]، "أتقن حدیثه"[۳۹]، تابعی ثقة[۴۰] و "اتفقاً جميعاً على الحجة به عن أبيه"[۴۱] به ستایش وی پرداختند.[۴۲]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: أ. منابع شیعی: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۷۰۷، ش۶۱۴. ب. منابع سنّی: الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۴۸؛ تاریخ ابن معین، ص۶۹، ش۱۳۴؛ التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۳۹، ش۱۴۰۸؛ معرفة الثقات، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۳۰؛ المعارف، ص۳۲۴؛ الجرح والتعدیل، ج۲، ص۲۸۰، ش۱۰۰۶؛ الثقات (ابن حبان)، ج۴، ص۳۵؛ مشاهیر علماء الأمصار، ص۱۱۶، ش۴۸۳؛ التعدیل و التجریح، ج۱، ص۴۰۰، ش۱۳۶؛ المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۷، ص۱۸۸، ش۶۳۶؛ تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۳، ش۵۹۰؛ الکاشف، ج۱، ص۲۵۸، ش۴۹۸؛ سیر أعلام النبلاء، ج۵، ص۲۴۴، ش۱۰۷؛ العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۵۰، ش۱۱۹؛ تاریخ الاسلام، ج۷، ص۳۱۶ و ص۳۲۴؛ الوافی بالوفیات، ج۹، ص۲۶۰؛ اکمال تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۲، ص۳۰۳، ش۶۲۲؛ الاصابه، ج۱، ص۳۱۰، ش۳۷۶، ج۷، ص۳۱۰، ش۱۰۵۴۰؛ تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۱۴، ش۵۸۹؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۳۴۰، ش۷۱۶، ج۱۲، ص۲۵۶.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۳۵ به گزارش از کمال الدین، ج۱، ص۲۰۵، ح۱۸.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 372.
- ↑ ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۰۵، ح۱۸؛ الامالی (طوسی)، ص۲۵۹، ح۴۷۰؛ اثبات الهداه، ج۲، ص۶۸ و ۱۸۶؛ بحار الانوار، ج۲۷، ص۳۰۸، ح۲.
- ↑ مانند صحیح مسلم، ج۱، ص۶۹ و سنن ابیداود، ج۱، ص۲۴۴، ح۱۰۸۵.
- ↑ ر.ک: التعدیل و التجریح، ج۱، ص۴۰۰، ش۱۳۶.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۴۸.
- ↑ ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۳۹، ش۱۴۰۸.
- ↑ ر.ک: تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۳، ش۵۹۰.
- ↑ ر.ک: تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۱۴، ش۵۸۹. (در بعضی کتاب‌ها با کنیه أبو مسلم از ایاس بن سلمه یاد شده است که احتمالاً مصحف ابو سلمه است. (ر.ک: الاصابه، ج۷، ص۳۱۰، ۱۰۵۴۰).
- ↑ ر.ک: معرفة الثقات، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۳۰.
- ↑ ر.ک: دلائل النبوه (اصبهانی)، ج۳، ص۱۱۲۹.
- ↑ ر.ک: غزوات الرسول، ص۸۱.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ج۴، ص۳۰۶.
- ↑ ر.ک: معجم البلدان، ج۳، ص۲۴.
- ↑ ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۳۹، ش۱۴۰۸.
- ↑ ر.ک: التعدیل و التجریح، ج۱، ص۴۰۰، ش۱۳۶.
- ↑ ر.ک: معرفة الثقات، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۳۰.
- ↑ ر.ک: المعارف، ص۳۲۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 373-374.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۴۸.
- ↑ ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۳۹، ش۱۴۰۸.
- ↑ ر.ک: الطبقات الکبری، ج۵، ص۲۴۸؛ الثقات (ابن حبان)، ج۴، ص۳۵؛ تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۱۴، ش۵۸۹؛ سیر أعلام النبلاء، ج۵، ص۲۴۴، ش۱۰۷؛ مشاهیر علماء الأمصار، ص۱۱۶، ش۴۸۳ و....
- ↑ ر.ک: الثقات (ابن حبان)، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ اقبال الاعمال، ج۱، ص۳۷۰: «و من أدعیة یوم عرفة ما رویناه بإسنادنا إلی أبی محمد هارون بن موسی التلعکبری بإسنادنا [بإسناده] إلی إیاس بن سلمة بن الأکوع عن أبیه عن أبیعبدالله جعفر بن محمد الصادق(ع) قال: سمعته یدعو فی یوم عرفة فی الموقف بهذا الدعاء فنسخته تقول إذا زالت الشمس من یوم عرفة...».
- ↑ الثقات (ابن حبان)، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 374-375.
- ↑ ر.ک: الکامل (ابن عدی)، ج۵، ص۲۷۶؛ الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۲۵؛ تاریخ الطبری، ج۳، ص۲۹۰.
- ↑ کفایة الأثر، ج۱، ص۳۲: «قال: حدثنا محمد بن جعفر التمیمی عن ابن عقدة عن محمد بن محمد العلوی عن سفیان الثوری عن موسی بن عبیدة عن إیاس بن سلمة عن أبیسعید، قال: سمعت رسول الله(ص) یقول: الخلفاء بعدی اثناعشر تسعة من صلب الحسین، و التاسع مهدیهم، فطوبی لمحبیهم و الویل لمبغضیهم».
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 375.
- ↑ ر.ک: تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۴، ش۵۹۰.
- ↑ ر.ک: کفایة الاثر، ج۱، ص۳۲.
- ↑ ر.ک: تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۴، ش۵۹۰.
- ↑ ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۰۵، ح۱۸.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 375-376.
- ↑ ر.ک: تاریخ ابن معین، ص۶۹، ش۱۳۴.
- ↑ ر.ک: تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۴، ش۵۹۰.
- ↑ ر.ک: العلل (ابن حنبل)، ج۱، ص۳۸۰، ذیل حدیث ۷۳۳.
- ↑ ر.ک: العلل (ابن حنبل)، ج۲، ص۴۹۴، ذیل حدیث ۳۲۵۵.
- ↑ ر.ک: معرفة الثقات، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۳۰.
- ↑ ر.ک: اکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۰۳، ش۶۲۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 376.