بحث:حدیث سد ابواب

مقدمه

پس از بنای مسجد مدینه و انتقال پیامبر خدا(ص) از خانۀ ابو ایوب به خانۀ خود که در کنار مسجد ساخته شده بود، کسانی چون علی(ع)، عمر، ابوبکر، عباس، حمزه نیز در خانه‌های خود مستقر شدند و از راه مسجد رفت‌ و آمد می‌کردند و این برای پیامبر خدا نیز ایجاد مزاحمت داشت. حضرت دستور داد همۀ درهایی که از خانه‌ها به مسجد باز شده بود بسته شود، و از راه دیگری رفت‌ و آمد کنند و برای نماز از در مسجد وارد شوند، نه از خانه‌های خود و درها بسته شود، مگر در خانۀ علی(ع). این سخن بر عده‌ای گران آمد و حرف‌هایی زدند. حضرت سخنرانی کرد و فرمود: بستن و باز گذاشتن به امر خدا بوده و من امر او را اجرا کردم.

این قضیّه، مزیّتی و فضیلتی برای حضرت علی(ع) به شمار می‌رود و در روایات فراوانی با عبارت‌های مختلف نیز مطرح شده است. علامه امینی ۲۳ صورت برای آن نقل کرده است. در بحار الأنوار نیز ۱۳ حدیث در باب امر پیامبر به بستن درها مگر در خانه علی(ع) نقل کرده است. متن‌هایی چون: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ أَمَرَ بِسَدِّ الْأَبْوَابِ إِلَّا بَابَ عَلِي» و « سُدُّوا الْأَبْوَابَ إِلَى الْمَسْجِدِ إِلَّا بَابَ عَلِي‏» و «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَمَرَنِي بِسَدِّ أَبْوَابِكُمْ وَ تَرْكِ بَابِ عَلِي‏» از آن جمله است.

آنچه در دعای ندبه آمده «وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَه‏» اشاره به این احادیث است. اشاره به نوعی حق ولایت است که حق او مثل پیامبر خدا(ص) در مسجد است.

بستن همه درها جز در خانه علی(ع)

ابوحمزه ثمالی از امام باقر(ع) روایت می‌کند که فرمود: "تعداد افراد غریب مسلمان که به مدینه وارد شده بودند، زیاد شده بود؛ به طوری که مسجد برای آنها تنگ شده و گنجایش همه آنها را نداشت. پس خداوند به پیامبر(ص) چنین وحی فرمود: " مسجد خود را تطهیر کن و نگذار کسی شب در آنجا بخوابد و دستور بده درهای باز شده به مسجد بسته شود، مگر در خانه علی و فاطمه و جنب از داخل مسجد عبور نکند و غریبی در آن نخوابد. " پس از آن، رسول خدا(ص) دستور داد که درهای خانه‌ها را که به مسجد باز می‌شد را ببندند و در خانه فاطمه(س) را به حال خود باقی گذارند.

زمانی که مردم از بستن در همه خانه‌ها و بازگذاشتن در خانه علی(ع) آگاه شدند ناراحت شده، از پیامبر(ص) گلایه کردند، زمانی که این خبر به رسول خدا(ص) رسید به منبر رفته و فرمودند: "چرا گلایه می‌کنید؟ من نبودم که در خانه شما را بستم و در خانه علی(ع) را باز گذاشتم؛ خدا بود که در خانه شما را بست و در خانه علی(ع) را بازگذاشت".