بحث:چه زمانی ندای آسمانی تحقق پیدا میکند؟ (پرسش)
پاسخ جامع
چه زمانی ندای آسمانی تحقق پیدا میکند؟
حتمی بودن ندای آسمانی
- ندای آسمانی یا صیحه از نشانههای حتمی الوقوع ظهور حضرت ولی عصر(ع) است.[۱] در واقع نداهای آسمانی از بدو ظهور تا هنگام قیام بسیار است[۲] که زمان وقوع آن به سه دسته پیش از ظهور، هنگام ظهور و پس از ظهور تقسیم میشوند.[۳]
انواع نداهای آسمانی
- نداهای پیش از ظهور
- دو ندای آسمانی از جبرئیل در شب و روز ۲۳ ماه رمضان و دو ندای شیطان از زمین در مقابل او: امام صادق(ع) فرمودند:[۴] «قائم(ع) خروج نخواهد کرد تا اینکه به اسم او ندا شود از جوف آسمان در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان، پس بگوید آگاه باشید که فلان بن فلان (اسم او و اسم پدر او)، قائم آل محمد(صلی الله علیه وآله) است، پس بشنوید از وی و اطاعت کنید او را، پس چیزی از خلق خدا نماند که دارای روح باشد، مگر اینکه آن صیحه را بشنود، خوابیده را بیدار کند و سراسیمه به صحن خانه بیرون دود و باکره را از جای خود بیرون دواند و ایستاده نیز از خانه بیرون دود، از هیبت آن صیحه که میشنوند و آن صیحه جبرئیل است».[۵]
- ندایی غیر آسمانی از ناحیه دمشق: امام باقر(ع) به جابر جعفی فرمودند:[۶] «هیچ دست و پا حرکت مده تا علاماتی را که ذکر میکنم ببینی. از جمله فرمودند: و منادی از آسمان ندا کند و صدایی بیاید شما را از ناحیه دمشق به فتح».[۷]
- ندایی در اولین رجب هنگام ظهور بلند شود که میگوید: «﴿﴿أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ﴾﴾[۸].[۹]»[۱۰]
- نداهای هنگام ظهور
- در سومین رجب هنگام ظهور مردم بدن آشکاری را در چشمه خورشید خواهند دید که ندا کند:[۱۱] «آگاه باشید خداوند برانگیخت فلان بن فلان را یعنی محمد بن الحسن بن علی بن تا نسب او را به علی(ع) میرساند. سپس پیامبراکرم(ص) فرمودند: در این ندا هلاک ظالمین است، پس در آن وقت فرج خواهد آمد و خداوند شفا خواهد داد سینههای مؤمنین را و خشم دلهای ایشان را خواهد برد».[۱۲]
- ندای حضرت مهدی(ع) در ذیحجه:[۱۳] «آن حضرت به صدایی که همه عالم بشنوند از مکه خود را معرفی میکند و مردم را به سوی خود دعوت میکند».[۱۴]
- ندای جبرئیل در ذیحجه: امام صادق(ع) فرمودند:[۱۵] «اول کسی که با قائم(ع) بیعت میکند جبرئیل است در صورت مرغ سفیدی، آنگاه یک پای خود را بر بیت الله الحرام میگذارد و پای دیگر بر بیت المقدس و به آواز رسا ندا میکند که همه خلایق بشنوند «﴿﴿أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ﴾﴾[۱۶]»[۱۷]»[۱۸]
- ندای امر به خروج به سوی مکه برای نصرت او: پیامبر(ص) فرمودند:[۱۹] «هرگاه هنگام خروج قائم شود (خروج غیر ظهور، است وقتی است که قیام به شمشیر میکند) منادی از آسمان ندا میکند: قطع شد و تمام شد مدت ستمگران، بهترین امت محمد(ص) والی امر شد، پس ملحق شوید به مکه، پس خارج میشوند به سوی او نجباء از مصر و ابدال از شام و مردان قویدل از عراق که رهبان صفتند در شب و شیرانند در روز».[۲۰]
- نداهای پس از ظهور
- در دومین رجب بعد از ظهور ندایی بلند شود که میگوید: «﴿﴿أَزِفَتِ الْآزِفَةُ﴾﴾[۲۱][۲۲]»[۲۳]
- متمم ندای امر به خروج به سوی مکه برای نصرت امام زمان(ع): این ندا یا ندای مستقلی بعد از بیعت است و یا جزء یکی از این دو نداء، مثلاً امر به خروج به سوی مکه برای نصرت امام زمان(ع) و یا ندای در روز عاشورا به دستور حضرت بعد از قتل نفس زکیه خواهد بود.[۲۴]
- ندای در روز عاشورا، به دستور حضرت بعد از قتل نفس زکیه: عمار یاسر نقل کرده:[۲۵] «بعد از قتل نفس زکیه و برادرش منادی از آسمان ندا کند ایها الناس، امیر شما فلان است و آن مهدی(ع) است که پر میکند زمین را از قسط و عدل بعد از آنکه از جور و ظلم پرشده».[۲۶]
- در میان روایات یاد شده تنها روایات ۲۳ رمضان معتبر و قابل استناد میباشد. اما روایاتی که از شب نیمه رمضان سخن گفتهاند به هیچ وجه قابل اعتماد و استناد نیستند؛ زیرا، آنها از طریق عامه رسیدهاند و مربوط به ندا نمیباشند، همچنین برخی از آنها به "صوت"، "هَدهٌ"و "هَزهٌ" تعبیر شده است.[۲۷]
نتیجهگیری
- از بررسی مطالب به این نتیجه میرسیم که بانگ آسمانی از نشانههای حتمی است و در ماه رمضان، در شب جمعه، شب بیست و سوم آن، مقارن با ظهور حضرت مهدی(ع) خواهد بود.[۲۸]
پاسخ تفصیلی
حتمی بودن ندای آسمانی
- ندای آسمانی یا صیحه از نشانههای حتمی الوقوع ظهور حضرت ولی عصر(ع) است.[۲۹] در واقع نداهای آسمانی از بدو ظهور تا هنگام قیام بسیار است[۳۰] که زمان وقوع آن به سه دسته تقسیم میشوند:
- پیش از ظهور: آنچه مشهور است این است که صیحه آسمانی، در ماه مبارک رمضان اتفاق خواهد افتاد.
- هنگام ظهور: ندای آسمانی هم زمان با ظهور حضرت مهدی(ع) رخ خواهد داد.
- پس از ظهور: با متفاوت بودن ظهور با قیام، زمان نداهای آسمانی را پس از ظهور و پیش از قیام می-دانند.[۳۱]
انواع نداهای آسمانی
- نداهای پیش از ظهور
- دو ندای آسمانی از جبرئیل در شب و روز ۲۳ ماه رمضان و دو ندای شیطان از زمین در مقابل او: در شب بیست و سوم، جبرئیل چنان صیحهای میزند که همه عالم بشنوند و خوابیدهها بیدار شوند که حق با مهدی(ع) و شیعیان است. امام صادق(ع) فرمودند:[۳۲] «قائم(ع) خروج نخواهد کرد تا اینکه به اسم او ندا شود از جوف آسمان در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان، پس بگوید آگاه باشید که فلان بن فلان (اسم او و اسم پدر او)، قائم آل محمد(صلی الله علیه وآله) است، پس بشنوید از وی و اطاعت کنید او را، پس نماند چیزی از خلق خدا که دارای روح باشد مگر اینکه آن صیحه را بشنود، پس خوابیده را بیدار کند و سراسیمه به صحن خانه بیرون دود و باکره را از جای خود بیرون دواند، و ایستاده نیز از خانه بیرون دود، از هیبت آن صیحه که میشنوند و آن صیحه جبرئیل است».[۳۳]
- ندایی غیر آسمانی از ناحیه دمشق: امام باقر(ع) به جابر جعفی فرمودند:[۳۴] «هیچ دست و پا حرکت مده تا علاماتی را که ذکر میکنم ببینی. از جمله فرمودند: و منادی از آسمان ندا کند و صدایی بیاید شما را از ناحیه دمشق به فتح»[۳۵]
- ندایی در اولین رجب هنگام ظهور بلند شود که میگوید: «﴿﴿أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ﴾﴾[۳۶][۳۷]»[۳۸]
- نداهای هنگام ظهور
- در سومین رجب هنگام ظهور که خداوند امام زمان(ع) را در هنگام ظهور در میان یارانی فراوان برانگیخت: بدن آشکاری را در چشمه خورشید خواهند دید که ندا کند:[۳۹] «آگاه باشید خداوند برانگیخت فلان بن فلان را یعنی محمد بن الحسن بن علی بن تا نسب او را به علی(ع) میرساند. سپس پیامبراکرم(ص) فرمودند: در این ندا هلاک ظالمین است، پس در آن وقت فرج خواهد آمد و خداوند شفا خواهد داد سینههای مؤمنین را و خشم دلهای ایشان را خواهد برد».[۴۰]
- ندای حضرت مهدی(ع) در ذیحجه:[۴۱] «آن حضرت به صدایی که همه عالم بشنوند از مکه خود را معرفی میکند و مردم را به سوی خود دعوت میکند».[۴۲]
- ندای جبرئیل در ذیحجه: حضرت صادق(ع) فرمودند:[۴۳] «اول کسی که با قائم(ع) بیعت میکند جبرئیل است به صورت مرغ سفیدی، آنگاه یک پای خود را بر بیت الله الحرام میگذارد و پای دیگر بر بیت المقدس و به آواز رسا ندا میکند که همه خلایق بشنوند «﴿﴿أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ﴾﴾[۴۴]»[۴۵]»[۴۶]
- ندای امر به خروج به سوی مکه برای نصرت او: پیامبر(ص) فرمودند:[۴۷] «هرگاه هنگام خروج قائم شود (خروج غیر ظهور، است وقتی است که قیام به شمشیر میکند) منادی از آسمان ندا میکند: قطع شد و تمام شد مدت ستمگران، بهترین امت محمد(ص) والی امر شد، ملحق شوید به مکه، پس خارج میشوند به سوی اونجباء از مصر و ابدال از شام و مردان قویدل از عراق که رهبان صفتند در شب و شیرانند در روز».[۴۸]
- امام صادق(ع) فرمودند:[۴۹] «ألا ان الحق فی عثمان و شیعته، ألا ان عثمان قتل مظلوما» ندای ابلیس در مقابل ندای جبرئیل است که به حقانیت با عثمان و پیروانش و کشته شدن عثمان به طور مظلومانه سخن میگوید.[۵۰]
- امام صادق(ع) فرمودند:[۵۱] «صدای جبرئیل از آسمان است و صدای ابلیس از زمین، پس پیروی کنید صدای اول را و بپرهیزید از اینکه به صدای دوم مفتون شوید. این ندای دوم را اول روز است در همان روز بیست و سوم، اما به نام امیر المؤمنین(ع)».[۵۲]
- نداهای پس از ظهور
- در دومین رجب بعد از ظهور که امام(ع) ظاهر است و در کوفه با یارانی فراوان از جن و انس و ملائکه خواهد بود ندایی بلند شود که میگوید: «﴿﴿أَزِفَتِ الْآزِفَةُ﴾﴾[۵۳][۵۴]»[۵۵]
- متمم ندای امر به خروج به سوی مکه برای نصرت امام زمان(ع): این ندا یا ندای مستقلی بعد از بیعت است و یا جزء یکی از این دو نداء، مثلاً امر به خروج به سوی مکه برای نصرت امام زمان(ع) و یا ندای در روز عاشورا به دستور حضرت بعد از قتل نفس زکیه خواهد بود.[۵۶]
- ندای در روز عاشورا، به دستور حضرت بعد از قتل نفس زکیه: عمار یاسر نقل کرده:[۵۷] «بعد از قتل نفس زکیه و برادرش منادی از آسمان ندا کند ایها الناس، امیر شما فلان است و آن مهدی(ع) است که پر میکند زمین را از قسط و عدل بعد از آنکه از جور و ظلم پرشده».[۵۸]
- امام صادق(ع) فرمودند:[۵۹] «ندا میشود به اسم قائم و او در پشت مقام ابراهیم ایستاده است، پس او را میآورند و گفته میشود دیگر چه انتظاری داری به نام تو ندا شد، پس دست او را میگیرند و با او بیعت میکنند».[۶۰]
- در میان روایات یاد شده تنها روایات ۲۳ رمضان معتبر و قابل استناد میباشد. اما روایاتی که از شب نیمه رمضان سخن گفتهاند به هیچ وجه قابل اعتماد و استناد نیستند، زیرا:
- همه آنها از طریق عامه رسیدهاند و از طریق اهل بیت نرسیدهاند.
- مربوط به ندا نیستند، بلکه مربوط به یک صدای دل خراش هستند که موجب هلاک شدن، کر و کور شدن هستند، چنانکه در متن آنها تصریح شده است.
- در برخی از آنها تعبیر "هَدهٌ" آمده، که به معنای صدای فرو ریختن دیوار، کوه و امثال آنها است.[۶۱]
- و در برخی از آنها تعبیر "هَزهٌ" آمده[۶۲] که به معنای حرکت، لرزه و زلزله است[۶۳].[۶۴]
نتیجهگیری
- از بررسی مطالب به این نتیجه میرسیم که بانگ آسمانی از نشانههای حتمی است و در ماه رمضان، در شب جمعه، شب بیست و سوم آن، مقارن با ظهور حضرت مهدی(ع) خواهد بود.[۶۵]
پانویس
- ↑ ر.ک. مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴؛ مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳
- ↑ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۶۰، ح ۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۱۱۹، ح ۴۸
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۴۲، ح ۴۳۴؛ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۷۲۸، ح ۵۱
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ «و ستمکارتر از آن کس که بر خداوند دروغ بندد کیست؟ آنان بر پروردگارشان (در رستخیز) عرضه خواهند شد و گواهان میگویند: اینانند که بر پروردگار خود دروغ بستند؛ هان! لعنت خداوند بر ستمکاران باد!» سوره هود، آیه 18.
- ↑ سوره هود، آیه ۱۸
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۵۸۲، ح ۷۷۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۳۰۶، ح ۷۹
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۸۵، ح ۱۸؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۵۷، ح ۱۸.نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۷۶؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۷۸، ح ۳
- ↑ «فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک میدارند» سوره نحل، آیه 1.
- ↑ سوره نحل، آیه ۱
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ نعمان، محمد بن محمد، اختصاص، ص ۲۰۸؛ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۵۵۷، ح ۶۰۷.
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ «(رستخیز) نزدیک شونده، نزدیک شد» سوره نجم، آیه 57.
- ↑ سوره نجم، آیه ۵۷
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۵۷، ح ۱۸؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۷۶؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۷۸، ح ۳
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳-۲۳۴
- ↑ ثعلبی، ابو اسحاق احمد، الکشف و البیان، ج ۷، ص ۱۵۷؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج ۱۳، ص ۸۹
- ↑ ر.ک. مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟؛ زمانی، سید حسن، نشانههای قیام حضرت مهدی، ص ۴۳ ـ ۴۴
- ↑ ر.ک. مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴؛ مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳
- ↑ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۶۰، ح ۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۱۱۹، ح ۴۸
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۴۲، ح ۴۳۴؛ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۷۲۸، ح ۵۱
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ «و ستمکارتر از آن کس که بر خداوند دروغ بندد کیست؟ آنان بر پروردگارشان (در رستخیز) عرضه خواهند شد و گواهان میگویند: اینانند که بر پروردگار خود دروغ بستند؛ هان! لعنت خداوند بر ستمکاران باد!» سوره هود، آیه 18.
- ↑ سوره هود، آیه ۱۸
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۵۸۲، ح ۷۷۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۳۰۶، ح ۷۹
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۸۵، ح ۱۸. طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۵۷، ح ۱۸.نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۷۶؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۷۸، ح ۳
- ↑ «فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک میدارند» سوره نحل، آیه 1.
- ↑ سوره نحل، آیه ۱
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ نعمان، محمد بن محمد، اختصاص، ص ۲۰۸؛ حر عاملی، محمد حسن، اثباة الهداة، ج ۳، ۵۵۷، ح ۶۰۷
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۵۴، ح ۴۶۱؛ نعمان، محمد بن محمد، مفید، ج ۲، ۳۴۸
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۰۶، ح ۳۹
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ «(رستخیز) نزدیک شونده، نزدیک شد» سوره نجم، آیه 57.
- ↑ سوره نجم، آیه ۵۷
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، غیبت طوسی، ص ۴۶۴، ح ۴۷۹؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۵۷، ح ۱۸؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۷۶؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۷۸، ح ۳
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۷۶؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص ۵۷۸، ح ۳
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴
- ↑ انصاری نصری، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۴۹
- ↑ دیلمی، الفردوس بمأثور الخطاب، ج ۵، ص ۴۵۵، ح ۸۷۲۹
- ↑ انصاری نصری، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۸۶
- ↑ ر.ک. مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟؛ زمانی، سید حسن، نشانههای قیام حضرت مهدی، ص ۴۳ - ۴۴
- ↑ ر.ک. مهدیپور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟؛ زمانی، سید حسن، نشانههای قیام حضرت مهدی، ص ۴۳ ـ ۴۴؛ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۲۳ ـ ۲۳۴