برهان ربوبیت
برهان ربوبیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: برهان ربوبیت در قرآن - برهان ربوبیت در حدیث - برهان ربوبیت در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ربوبیّت، سوق دادن شیء به سمت کمال و رفع کاستی‌های آن با آرایش و پالایش است و ربّ کسی است که شأن او، هدایت اشیا به سوی کمال و تربیت آنها باشد و این صفت به صورتی ثابت در او باشد[۱]. همه مخلوقات به جهت فقر و نیاز ذاتی نیازمند ربّ‌اند، ربّی که غنی کامل باشد. انسان به جهت دارا بودن اختیار (اراده مسبوق به علم و ملازم با درک و پذیرش مسئولیت)، علاوه بر ربوبیت تکوینی به ربوبیت تشریعی نیز نیاز دارد، چه آنکه نیاز ذاتی وجود اوست و اختیار نیز حیثی از وجود اوست. به همین جهت است که هر حقی و هر مشروعیتی از مبدأ ربوبی سرچشمه می‌گیرد. چنان‌که این آیات مبیّن این حقیقت‌اند: ﴿الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ﴾[۲].
هدف از تشکیل حکومت، تکامل نوع انسان از توحّش به تمدن است و این تکامل نیاز به ربوبیت دارد. انسان در تشکیل حکومت و امر ولایت بدون ربوبیت حق تعالی راه به جایی نمی‌برد و تنها ربّ او در این مسیر خدای متعال است. امر ولایت در آیات قرآنی نیز به مبدأ ربوبی وابسته شده است، برای مثال حضرت یوسف (ع) حکومت خود را از مبدأ ربوبی دیده و می‌فرماید: ﴿رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ﴾[۳].
یا در آیه ابلاغ نیز انزال ولایت را از ناحیه ربوبی می‌خواند: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ﴾[۴][۵]
پرسش مستقیم
برهان ربوبیت چگونه مشروعیت ولایت به نصب الهی را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
منابع
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (تهران، مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۴)، ج۴، ص۲۰.
- ↑ «حق از (آن) پروردگار توست پس هیچ‌گاه از دو دلان مباش!» سوره بقره، آیه ۱۴۷.
- ↑ «پروردگارا! به من از فرمانروایی پاره‌ای داده‌ای» سوره یوسف، آیه ۱۰۱.
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ حسنی، ابوالحسن، مقاله «ولایت سیاسی پیامبر اعظم»، سیره سیاسی پیامبر اعظم ص ۳۱۶.