برهان ربوبیت چگونه مشروعیت ولایت به نصب الهی را اثبات می‌کند؟ (پرسش)

برهان ربوبیت چگونه مشروعیت ولایت به نصب الهی را اثبات می‌کند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ سیره سیاسی پیامبر خاتم
مدخل اصلی	برهان ربوبیت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

برهان ربوبیت چگونه مشروعیت ولایت به نصب الهی را اثبات می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره سیاسی پیامبر خاتم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره سیاسی پیامبر خاتم مراجعه شود.

پاسخ نخست

ابوالحسن حسنی

آقای دکتر ابوالحسن حسنی، در مقاله «ولایت سیاسی پیامبر اعظم» در این‌باره گفته‌ است:

«ربوبیّت، سوق دادن شیء به سمت کمال و رفع کاستی‌های آن با آرایش و پالایش است و ربّ کسی است که شأن او، هدایت اشیا به سوی کمال و تربیت آنها باشد و این صفت به صورتی ثابت در او باشد. همه مخلوقات به جهت فقر و نیاز ذاتی نیازمند ربّ‌اند، ربّی که غنی کامل باشد. انسان به جهت دارا بودن اختیار (اراده مسبوق به علم و ملازم با درک و پذیرش مسئولیت)، علاوه بر ربوبیت تکوینی به ربوبیت تشریعی نیز نیاز دارد، چه آنکه نیاز ذاتی وجود اوست و اختیار نیز حیثی از وجود اوست. به همین جهت است که هر حقی و هر مشروعیتی از مبدأ ربوبی سرچشمه می‌گیرد. چنان‌که این آیات مبیّن این حقیقت‌اند: ﴿الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ﴾.

هدف از تشکیل حکومت، تکامل نوع انسان از توحّش به تمدن است و این تکامل نیاز به ربوبیت دارد. انسان در تشکیل حکومت و امر ولایت بدون ربوبیت حق تعالی راه به جایی نمی‌برد و تنها ربّ او در این مسیر خدای متعال است. امر ولایت در آیات قرآنی نیز به مبدأ ربوبی وابسته شده است، برای مثال حضرت یوسف (ع) حکومت خود را از مبدأ ربوبی دیده و می‌فرماید: ﴿رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ﴾.

یا در آیه ابلاغ نیز انزال ولایت را از ناحیه ربوبی می‌خواند: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ﴾»