بیعت عقبه دوم در سیره پیامبر خاتم
این مدخل زیرشاخهٔ بحث بیعت عقبه دوم است. بیعت عقبه دوم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بیعت عقبه دوم در قرآن - بیعت عقبه دوم در تاریخ اسلامی - بیعت عقبه دوم در سیره پیامبر خاتم - پرسش مرتبط نداردمقدمه
یک سال پس از بیعت عقبه اول، حدود هفتاد مرد و دو زن از مردم یثرب به مکه آمدند و در همان محل با رسول خدا(ص) ملاقات و با ایشان بیعت کردند. در این بیعت بود که زمینه هجرت آن حضرت به یثرب فراهم شد. مواد این بیعت با بیعت عقبه اول متفاوت بود. در اینجا مسئله دفاع و جهاد مطرح شد و پیغمبر اکرم(ص) فرمود: "با شما بیعت می‌کنم بر اینکه همان‌گونه که از زنان و فرزندان خود دفاع می‌کنید، از من نیز دفاع کنید"[۱].
عبادة بن صامت می‌گوید: "ما با رسول خدا(ص) بیعت کردیم تا در رکابش بجنگیم و در سختی و راحتی، نشاط و خستگی، فرمانبردارش باشیم و آنکه او را بر خود برگزینیم... و در راه خدا از سرزنش سرزنش کنندگان نترسیم"[۲]. در پایان، تمام مردان، دست در دست رسول خدا(ص) نهادند و بیعت کردند[۳] و زنان هم با همان شرط بیعت کردند، بدون اینکه حضرت با آنان مصافحه کند[۴].
در این بیعت، مسئله "دفاع" نیز مطرح شد. در واقع، این قبیل بیعت، گذشته نیز سابقه داشت و در زمان جنگ، افراد قبیله با "قائد" خود بیعت می‌کردند. نکته تازه اینکه این بار، مسئله، جنبه قبیله‌ای نداشت و افراد مسلمان شده از همه قبایل، یک جبهه واحد دینی - سیاسی را تشکیل می‌دادند [۵].
نتیجه این بیعت و وفاداری، ایجاد انضباط و تشکل سیاسی و در نهایت حکومت نبوی(ص) بود. البته بیعت‌ها و اعلام وفاداری‌هایی هم که به صورت انفرادی پس از بیعت عقبه گزارش شده است، بیشتر بر اساس پذیرش بر اسلام، هجرت و جهاد بود؛ اما پس از فتح مکه، فقط بر اساس پذیرش اسلام و جهاد بوده است[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ السیرة النبویه، ج ۱، ص۴۴۲؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۱۴۲؛ دلائل النبوه، ج ۲، ص۴۴۳ و عیون الاثر، ج ۱، ص۱۹۱.
- ↑ دلائل النبوه، ج ۲، ص۴۵۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص۲۵۳ و السیرة النبویه، ج ۱، ص۴۵۴.
- ↑ الطبقات الکبری، ج ۱، ص۱۷۲؛ حمیری کلاعی، الإکتفاء، ج ۱، ص۲۶۸؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص۲۵۴؛ احمد ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص۳۶۴ و السیرة النبویه، ج ۱، ص۴۴۷.
- ↑ الطبقات الکبری، ج ۸، ص۷-۸.
- ↑ تاریخ تحول دولت و خلافت، ص۳۲.
- ↑ البخاری، صحیح، ج ۵، ص۹۷؛ مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۶، ص۲۷ و احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۳، ص۴۶۹.
- ↑ فرخی، محمد رضا، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۲۴۶ ـ ۲۴۷.