تأمین رفاه عمومی در معارف و سیره علوی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث تأمین رفاه عمومی است. تأمین رفاه عمومی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تأمین رفاه عمومی در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

امام علی (ع) وصیت رسول گرامی اسلام (ص) را درباره نیازمندان در دوران حکومت خود به جِد پی گرفت. پیامبر (ص) به امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: "امور طایفه دیگر از مساکین و نیازمندان را پایمال نکن و برای آنها بخشی از مال خدا را اختصاص ده و حق معینی را که خداوند متعال از زکات برای آنان قرار داده است، بین آنها توزیع نما".

امام ضمن سفارش به مالک اشتر درباره افراد تهیدست، می‌فرماید: "برای رضای خدا آن‌چه را از حق خود درباره ایشان به تو امر فرموده به جا آور و قسمتی از بیت المال که در دست داری و قسمتی از غلات و بهره‌هایی را که از زمین‌های غنیمتی اسلام به دست آمده در هر شهری برای ایشان مقرر دار".

حکومت علوی تأمین از کارافتادگان و بازنشستگان را سرلوحه برنامه خود قرار داده است. امام به مالک چنین توصیه می‌کند: "تیماردار یتیمان باش و غمخوار پیران از کارافتاده که بیچاره‌اند و دست سؤال پیش کسی دراز نکنند و این کار بر والیان دشوار و گران است و هرگونه حقی دشوار و گران آید...".

به قثم بن عباس، کارگزار خود در مکه می‌نویسد: "در مال خدا که نزد تو گرد می‌آید، نظر کن! آن را به عیالمندان و گرسنگانی که نزدیکت هستند بده، و آنان که مستمندند و سخت نیازمند. و مانده را نزد ما بفرست تا ما نیز آن را میان نیازمندانی که نزد ما هستند، قسمت کنیم".

این حکایت نیز از امیرالمؤمنین معروف است که روزی پیرمردی نصرانی را دید که تکدی می‌کند. از حاضران پرسید، او کیست؟ گفتند: نصرانی است. حضرت فرمود: «او را به کار گرفته‌اید تا آنجا که پیر و ناتوان گردیده و رهایش نموده‌اید». سپس دستور داد تا از بیت المال بر او انفاق نمایند.

برنامه‌های تأمین اجتماعی حکومت علوی چنان گسترده بود که هیچ کس در کوفه به سرنمی‌برد ـ حتی از پایین‌ترین طبقات مردم ـ مگر اینکه از گندم (خوراک)، مسکن و آب فرات بهره‌مند بود

منابع

1. حکیم آبادی گیلک، محمد تقی، مقاله «دولت و سیاست‌های اقتصادی»، دانشنامه امام علی ج۷