تربیت ولایی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

تربیت ولایی از آنجا که میان معرفت، محبت و اطاعت، رابطۀ طولی است، یعنی معرفت و شناخت اهل بیت (ع)، محبّت آنان را پدید می‌آورد و عشق و محبت هم به اطاعت و همراهی و همرنگی می‌کشاند، در تعالیم معصومین (ع) سفارش شده که فرزندانتان را با محبّت خاندان پیامبر تأدیب و تربیت کنید[۱].

مقدمه

به فرمودۀ پیامبر خدا (ص) أدّبوا أولادکم علی حبّی و حبّ أهل بیتی و القرآن[۲]، فرزندانتان را براساس محبّت من و محبت خاندانم و قرآن تربیت کنید. این تربیت ولایی، هم وظیفۀ والدین است، هم ضامن فلاح و سعادت فرزندان است، هم ادای حق اهل بیت است که خداوند، مودّتشان را واجب ساخته و اجر رسالت قرار داده است. امام علی (ع) هم فرموده است: "علیکم بحبّ آل نبیّکم، فإنّه حقّ اللّه علیکم"[۳]آنچه مهمّ است، نقش مربّیان و متولّیان امور فرهنگی و تربیتی جامعه و رسانه‌ها و مطبوعات و انتشارات در جامعۀ اسلامی و شیعی است. در اصل موضوع، تردیدی نیست، آنچه قابل تأمّل است شیوه‌های اجرایی و برنامه‌های عملی برای تربیت نسلی است که هم خاندان عصمت و اهل بیت را بشناسند، هم دوستدار آنان باشند و هم از آنان در همۀ جهات و ابعاد، به عنوان الگوها و اسوه‌های برتر، پیروی کنند. تأثیر مربّیان و مراکز فرهنگ‌ساز و چهره‌های اثرگذار در افکار عمومی و تولیدات هنری جامعه و رسانه‌های جمعی، در این مورد بسیار است و به جای کلّی‌گویی باید به شیوه‌های اجرایی و کاربردی روی آورند. در ایجاد این فرهنگ و کشش روحی و رفتاری به خاندان رسالت، شیوه‌هایی عملی از این قبیل می‌تواند اثرگذار باشد:

  1. بهره‌گیری از زمینه‌های تربیتی و شخصیت‌سازی در دوران بارداری و تولّد.
  2. ایجاد پیوند میان نوزادان با مقوله‌هایی چون آب فرات و تربت کربلا.[۴]
  3. بیان فضیلت و آثار و نتایج دنیوی و اخروی حبّ آل محمّد (ص)، برای کودکان.
  4. ارزش جلوه دادن محبّت این خاندان در نظر کودکان، با نوع برخوردهای تقدیرآمیز و آمیخته به تجلیل.
  5. تعظیم، تکریم، ستایش و برپایی مجالس و شعائر در ایام ولادت و شهادت آنان.
  6. معرّفی چهره‌های الگویی این خاندان با قالبهای مؤثر ادبی و هنری.
  7. گره زدن خوشی‌های زندگی و خاطرات شیرین با نام و یاد اهل بیت پیامبر (ص).
  8. بهره‌گیری از عوامل محبت‌زا و پرهیز از عوامل محبّت‌زدا.
  9. ایجاد فضای روحی و معنوی خاص برای فرزندان در ارتباط با اهل بیت.
  10. معرفی عاشقان و دلدادگان و شیفتگان نامدار این خاندان و نمونه‌های عملی.
  11. برگزاری مسابقات گوناگون در سطوح مختلف بر محور شخصیت و زندگی چهارده معصوم.
  12. تأسیس و تقویت هیئت‌ها و تشکّل‌های مردمی و خودجوش و برپایی و محافل دینی و مذهبی بر محور اهل بیت.

بی‌شک، اگر دربارۀ اهل بیت (ع) هم به اندازۀ چهره‌های علمی، هنری، ورزشی و... کار برنامه‌سازی و الگودهی و معرّفی و شرح حال نگاری صورت گیرد، شخصیت معصومین در عمق دل و جان نسل نو به عنوان چهره‌های محبوب و دوست‌داشتنی و شایستۀ الگوگیری و پیروی جا می‌گیرد و تربیت ولایی، آثار ماندگار خود را در جامعه برجای می‌گذارد و حبّ علی (ع) به عنوان یک شاخصۀ روشن تشیّع، در فرزندان شیعه نمودار می‌گردد.[۵].[۶]

منابع

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۵۹.
  2. احقاق الحق، ج ۱۸ ص ۴۹۸
  3. «خاندان پیامبرتان را دوست بدارید، که این حق خدا بر شماست». غرر الحکم، حدیث ۶۱۶۹
  4. در این مورد، به فرهنگ عاشورا مدخل تربت و فرات مراجعه شود
  5. در زمینۀ تربیت ولایی و راههای ایجاد محبت اهل بیت در کودکان و نوجوانان، ر. ک: عشق برتر از نویسنده
  6. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۵۹.