تمیم بن حذلم ضبی کوفی
تمیم بن حذلم ضبی کوفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تمیم بن حذلم ضبی کوفی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
او را از تیره به و اهل کوفه دانسته[۱] و کنیه وی را «ابوسلمه» آورده‌اند[۲]. کنیه وی را «ابوحذلم» هم گفته‌اند[۳]. نام پدرش در منابع متعدد به صورت‌های گوناگون، مانند «خذیم»، «جذیم»، «خزیم» و «حزیم» ثبت شده که پیداست تصحیف در آنها رخ داده است. ابن حجر، مدخلی در قسم سوم کتابش (مخضرمین) در نام‌ها و مدخلی نیز در کنیه‌ها به او اختصاص داده است که بیانگر صحابی نبودن اوست[۴].
وی جاهلیت را درک کرد و با ابوبکر و عمر دیدار داشت[۵]. برخی از منابع، بر تابعی بودن وی تصریح دارند و می‌گویند از اصحاب عبدالله بن مسعود به شمار می‌رفت[۶]، تنها کسی که از صحابی بودن وی سخن گفته، رکین ضبی است که از تمیم و او از رسول خدا (ع) حدیثی نقل کرده و ضمناً گفته است تمیم از صحابه بود[۷]. منابع شیعی[۸] به تبع منقری[۹] از او با لقب «ناجی» یاد کرده و گفته‌اند: در جنگ صفین در رکاب امام علی (ع) حضور داشت و گزارش‌هایی از این نبرد نیز از او نقل شده است. ابن حجر[۱۰] او را توثیق کرده و می‌نویسد: از طبقه دوم تابعین بود و در سال صدم هجری از دنیا رفت. از مجموع اخبار و تصریح خود ابن حجر استفاده می‌شود که دلیل درستی بر صحابی بودن این شخص وجود ندارد. مرگ تمیم در سال صدم هجری و تعبیر غلام (جوان با نوجوان) از او در کنار عبدالله بن مسعود[۱۱] در کوفه، جاهلی (مخضرم) بودن وی را با تردید روبه رو می‌کند؛ به ویژه که غیر از ابن حجر[۱۲] کسی از جاهلی بودن وی سخن نگفته است[۱۳].[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ بخاری، ج۲، ص۱۵۲.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۸۵.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۸۵؛ سمعانی، ج۴، ص۱۰.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۹۵ و ج۷، ص۱۶۸.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۹۵.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۲۳۴؛ ابن ابی شیبه، ج۲، ص۳۵۵.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۱، ص۳۵۶
- ↑ طوسی، ص۵۸؛ اختصاص، ص۴.
- ↑ سنقری، ص۱۶۹، ۴۷۸ و ۵۵۴.
- ↑ تقریب، ج۱، ص۱۴۳.
- ↑ بخاری، ج۲، ص۱۵۲ و ج۴، ص۱۲۴.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۴۹۵.
- ↑ مآخذ: ابن حبان / الثفات + ابن حجر / الاصابه + ابن حجر / تقریب التهذیب + ابن سعد / الطبقات الکبری + بخاری / التاریخ الکبیر + سمعانی / الأنساب + ابن ابی شیبه (م۲۳۵)، المصنف، تحقیق سعید محمد لحام، پیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹؛ طوسی، محمد بن حسن (م ۴۶۰)، رجال، تحقیق جواد القیومی الاصفهانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۵؛ مفید، محمد بن محمد (م۴۱۳)، الاختصاص، قم، انتشارات کنگره جهاتی هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳؛ منقری، نصر بن مزاحم (م ۲۱۲)، وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «تمیم بن حذلم ضبی کوفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۲۸۲-۲۸۳.