توحید عبادی در معارف و سیره علوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث توحید عبادی است. توحید عبادی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: توحید عبادی در کلام اسلامی - توحید عبادی در اخلاق اسلامی - توحید عبادی در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
امام علی(ع) در تفسیر فرازهای اذان می‌فرماید: «أَمَّا قَوْلُهُ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ... كَأَنَّهُ يَقُولُ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا مَعْبُودَ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنَّ كُلَّ مَعْبُودٍ بَاطِلٌ سِوَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»؛ اما این سخن مؤذن: «گواهی می‌دهم که خدایی جز الله نیست» گویا او می‌گوید: «به یقین می‌دانم که معبودی جز الله - عزوجل - نیست. و می‌دانم که همه معبودها جز او باطلند»[۱].
در سخنی دیگر یکی از اهداف مهم بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) را سوق دادن مردم به عبادت خدای تعالی دانسته، می‌فرماید: «فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ مُحَمَّداً(ص) بِالْحَقِّ لِيُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَةِ عِبَادِهِ إِلَى عِبَادَتِهِ»؛ «همانا خدای تعالی محمد(ص) را به حق مبعوث کرد تا بندگانش را از پرستش بندگان به پرستش خود درآورد»[۲]. عبادت به معنای خضوع و خشوع و افتادگی است. هیچ یک از بندگان و مخلوقات الهی را نسبت به دیگری مولویت و مالکیت نیست تا خضوع و خشوع در مقابل او لازم باشد؛ زیرا پرستش و افتادگی کردن فقط از شئون استحقاقی مولا و مالک حقیقی است. این عبادت و افتادگی ملازم با اطاعت و پیروی هم می‌باشد و به همین جهت است که امام صادق(ع) در تفسیر آیه ﴿وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا * كَلَّا سَيَكْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَيَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا﴾[۳]. سپس فرمود: «پرستش و عبادت، سجده و رکوع نیست؛ بلکه پرستش همان اطاعت است. هر که مخلوقی را در نافرمانی و معصیت خدای تعالی اطاعت کند، او را پرستیده است»[۴].[۵]
منابع
پانویس
- ↑ صدوق، معانی الاخبار، ص۳۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۸۶.
- ↑ «و به جای خداوند خدایانی گزیدند تا برای آنان مایه عزت باشند * هرگز! به زودی پرستش آنها را انکار می‌کنند و با آنان ناساز می‌شوند» سوره مریم، آیه ۸۱-۸۲.
- ↑ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۵۵.
- ↑ سیدان، سید جعفر، مقاله «توحید»، دانشنامه امام علی ج۲، ص ۵۱.