حارث بن غزیه در تراجم و رجال

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

برخی وی را غزیة بن حارث[۱] گفته‌اند، اما بیشتر صحابه‌نگاران[۲]، برای غزیة بن حارث شرح حال جداگانه‌ای آورده و هیچ اشاره‌ای به یک نفر بودن این دو نام نکرده‌اند و نسب غزیه را نیز به اختلاف «اسلمی»، «مازنی» و خزاعی آورده‌اند، در حالی که بیشتر اطلاعات مربوط به این دو یکسان است. بنابراین ممکن است در این نام تصحیف شده باشد. به گفته ابن حجر[۳]، صحابه‌نگارانی چون ابن سکن، ابن منده و باوردی، حارث بن غزیه را در شمار صحابه آورده‌اند. حسن بن سفیان در سند خود از طریق اسحاق بن عبدالله بن ابی‌‌فروه و او نیز به نقل از عبدالله بن رافع از حارث روایت کرده است که گفت: در روز فتح مکه از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: «لاَ هِجْرَةَ بَعْدَ اَلْفَتْحِ»؛ بعد از روز فتح (مکه) هجرتی (به مدینه) نخواهد بود (مقصود این است که دیگر هجرت کنندگان مهاجر محسوب نمی‌شوند، چنان که به مهاجران بعد از فتح مهاجر اطلاق نشده است). ابن حجر[۴]، اسحاق بن عبدالله ابی فروه را متروک الحدیث دانسته است. همچنین از حارث نقل شده است که رسول خدا (ص) سه مرتبه فرمود: «متعة النساء حرام»؛ ابن سکن گوید: این حدیث را یزید بن خصیفه از عبدالله بن رافع از غزیة بن حارث روایت کرده است، اما درستی آن را خدا داند[۵]. تحریم متعه خلاف آیه ﴿يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ[۶] و مشهور روایاتی است که آن را جایز دانسته‌اند و بسیاری از علمای شیعه و سنی نیز آنها را نقل کرده‌اند. تنها عمر در خلافت خود اکیداً مردم را از آن نهی کرد و مخالفان را وعده عذاب داد[۷] ابن عبدالبر[۸] گوید: وی در جنگ جمل همراه امام علی بن ابی طالب (ع) بود و در آن روز می‌‌گفت: « يا مَعْشَرَ الْأَنْصَارِ انْصُرُوا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ آخِراً كَمَا نَصَرْتُمْ رَسُولُ اللَّهِ أَوَّلًا وَ اللَّهِ انَّ الْآخِرَةِ لشبيهة بِالْأُولَى الَّا انَّ الْأُولَى أَفْضَلُهُمَا »؛ ای گروه انصار یک بار دیگر امیر المؤمنین (ع) را یاری دهید، همان طور که بار اول رسول خدا (ص) را یاری دادید. همانا یاری کردن امیرالمؤمنین (ع) با مثل یاری کردن رسول خدا است الا اینکه یاری پیامبر برتر بود».[۹]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۲۹.
  2. ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۳، ص۳۱۸؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۴، ص۲۲۶۸؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۲۶۳.
  3. ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۴.
  4. ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۴.
  5. ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۴.
  6. «خداوند می‌خواهد (احکام خود را) برای شما روشن گرداند و شما را به روش‌های (نیکوی) پیشینیانتان، رهنمون گردد و توبه شما را بپذیرد و خداوند دانایی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۲۶.
  7. ابن قدامة مقدسی، عبدالله، المغنی، ج۷، ص۵۷۲؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ج۷، ص۱۰۷؛ احمد بن حنبل، مسند، ج۳، ص۳۲۵.
  8. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۶۲.
  9. محمدی، رمضان، مقاله «حارث بن عیسی عبدی صباحی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۸۶.