ربوه در قرآن

این مدخل زیرشاخهٔ بحث ربوه است. ربوه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ربوه در قرآن - ربوه در حدیث - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

﴿وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ آيَةً وَآوَيْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِينٍ﴾.

ربوه از نظر معنا

1. المیزان: به معنای مکان بلند و تخت هموار و وسیع است.
2. تفسیر نمونه: «ربوه» از ماده ربا به معنی زیادی و افزایش است و در اینجا به معنی سرزمین بلند می‌باشد.
3. فرهنگ معین: پشته بلندی، توده بلند.
4. لغت‌نامه دهخدا: زمین بلند، پشته و جای بلند.
5. المنجد: ج رُبِّی و رُبِّی: زمین بلند، تپه، پشته.
6. مفردات: رَبَوه، رِبوه، ربوَه، رِباوه (سرزمین بلند و مرتفع)
7. انوار درخشان: مکان مرتفع و سرزمین حاصل خیز.
8. علیین: جایگاه بلند و صاف و وسیع.

با نقل معانی لغت شناسان در باب واژه «ربوه» به شرح داستان باردار شدن حضرت مریم(ع) به صورت معجزه می‌پردازیم.

یادآوری نگرانی‌ها

باکره‌ای که مادر مسیح و نامش مریم است در مواجهه با فرشته الهی «دانست که معشیت حق تعالی کار خود را کرده و قرار است مولود بزرگوار و پاکیزه‌ای بدون وجود پدر از مریم پدید آید و آیت و رحمتی از جانب خدا باشد. از آن پس آثار حمل در شکم مریم پدید آمد و پس از مدتی هنگام وضع حمل فرا رسید». «مریم بی‌درنگ از شهر و دیار خود بیرون رفت و سر به بیابان گذاشت، تا دور از مردم فرزند خود را به دنیا آورد». او با غم و اندوه و حسرت نظری به طفل افکند و آرزو می‌کرد که قبل از اینکه بدون شوهر، مادر شود جهان را ترک گفته باشد.... خبر ورود مریم به شهر منتشر شد و ماجرای او آشکار گشت. مردم بحث آبروی او را پیش کشیدند و پاکدامنی وی را مورد تردید قرار دادند و سرزنش‌های خود را متوجه او ساختند و در ملامت و سرکوب او شدت عمل به خرج دادند». آری! در پنجاهمین آیه سوره مؤمنین خداوند متعال اشاره مختصری به حضرت مریم(س) و فرزندش حضرت عیسی(ع) دارد ولی سرزمینی که بلند و آرام بود و آب زلالی داشت چه نامی داشته است و موقعیت جغرافیایی‌اش چیست؟.

نظرات متفاوت در خصوص ربوه

1. احتمال دارد که جمله فوق = آیه مورد بحث: اشاره به محل تولد مسیح(ع) در بیابان بیت المقدس باشد.
2. برخی گویند: ربوه در مصر است. برخی گویند: منظور از ربوه، حیره کوفه و قرار، مسجد کوفه و معین، شط فرات است.
3. بعضی آن را «ناصره» (از شهرهای شامات می‌دانند. بعضی دیگر آن را به سرزمین دمشق و بعضی به سرزمین «رمله» (یکی از شهرهای شمال شرقی بیت المقدس) تفسیر کرده‌اند. ملاحظه می‌فرمایید در اینکه «ربوه» کدام نقطه است، مفسران متفاوت با یکدیگر آدرس داده‌اند. در این میان مرحوم عمادزاده هم به زبانی دیگر «ربوه» را یاد کرده: «قرآن از باغ ارم و بهشت شداد در دمشق بیان کرده است». محمد احمد جادالمولی و همکارانش در کتاب قصه‌های قرآن شهر «ناصره» را زادگاه موطن مریم نام برده‌اند و خروج از آنجا را در زمان وضع حمل متذکر شده و سرزنش مردم نامبرده را بعد از تولد حضرت مسیح اظهار کرده‌اند.

با همه اینها بحث بر سر سه نقطه به احتمال زیاد می‌تواند دسترسی ما به مقصد را هموار سازد:

1. ربوه در کوه قاسیون: «در دامنه کوه قاسیون در دمشق _ سمت مغرب آن _ (انتهای قاسیون) قریه «ربوه» محل سکونت حضرت عیسی و مادرش مریم بوده که بدان پناه برده‌اند. لازم به ذکر است که تنها داشتن نام «ربوه» نمی‌تواند دلیل بر حمل منظور قرآن به یک مکان باشد.
2. بیت لحم: حضرت مسیح(ع) در این شهر به دنیا آمده و کنیسه «المهد» در این شهر روی غار اول که حضرت در آن متولد شده‌اند ساخت شده است. مهمترین شهر فلسطین است.
3. ناصره: ناصره_ ناصریهNasereth: شهری در فلسطین که عیسی(ع) در آن زندگی کرد از این رو، او را «ناصری» گفتند و پیروانش را «نصارا».

براساس متون مذهبی مسیحی بیت لحم «۴۰ بار در عهد عتیق و ۸ بار در عهد جدید» نامبرده شده است و نام قدیمی‌اش افراته می‌باشد. و بزرگ‌ترین وقایع بیت لحم تولد مسیح است زیرا که مریم در ناصره متولد شده به واسطه اینکه نسب به داود پادشاه می‌رسانید به جهت اسم نویسی به بیت لحم آمد در این حال زمان وضع حمل‌اش به سر آمده عیسی مسیح در آنجا تولد یافت. با این توضیحات به این نکته می‌رسیم که «کنیسه المهد» در «بیت لحم»، محتمل است که سرزمین بلند مذکور در آیه پنجاهم سوره مؤمنون باشد.

منابع

1. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن