رفاعة بن رافع بن خدیج حارثی

رفاعة بن رافع بن خدیج حارثی
رفاعة بن رافع بن خدیج حارثی
	تصویری کهن از مدینه
نام کامل	رفاعة بن رافع بن خدیج حارثی
جنسیت	مرد
از قبیله	بنی نمر بن قاسط
از تیره	بنی‌حارثه
پدر	رافع بن خدیج
مادر	أسماء بنت زیاد بن طرفه
همسر	هند بنت ثعلبة بن زبرقان بن بدر تمیمی
پسر	عبده بن رفاعة بن رافع; بکره بنت رفاعة بن رافع; عبایه بن رفاعة بن رافع; زمیل بن رفاعة بن رافع; ینفع بن رفاعة بن رافع;
دختر	سهلا بنت رفاعة بن رافع; عائشه بنت رفاعة بن رافع; میمونه بنت رفاعة بن رافع; أسماء بنت رفاعة بن رافع; امرؤ القیس بنت رفاعة بن رافع;
درگذشت	۱۰۱ هجری، مدینه
از اصحاب	امام علی
	v; t; e;

مقدمه

ابو خدیج^[۱] رفاعة بن رافع بن خدیج بن رافع بن عدی بن زید بن جشم بن حارثه انصاری حارثی مدنی^[۲] از مادری به نام أسماء بنت زیاد بن طرفه - از قبیله بنی نمر بن قاسط- تولد یافت^[۳].

سهلا، عائشه، میمونه را از فرزندان وی گفته‌اند که از مادری به نام هند بنت ثعلبة بن زبرقان بن بدر تمیمی متولد شدند^[۴]؛ ضمن این که عبده، أسماء، بکره، عبایه، امرؤ القیس، زمیل و ینفع از دیگر فرزندان وی بودند که از أم ولد تولد یافتند^[۵].

مرگ رفاعه در مدینه در ایام خلافت عمر بن عبدالعزیز^[۶] و به نقلی در ایام حکومت ولید بن عبدالملک^[۷] اتفاق افتاد.

برخی از منابع اهل سنت، رفاعة بن رافع بن خدیج انصاری را راوی حدیث پدرش گفته‌اند^[۸] و از پسرش عبایه به عنوان تنها راوی روایت وی نام بردند^[۹]. آنان به نقل از سعید بن مسروق از عبایة بن رفاعه از پدرش از رافع بن خدیج نقل کردند که «قلتُ: يا رَسولَ اللَّهِ، إنَّا نَرْجُو - أوْ نَخَافُ - أنْ نَلْقَى العَدُوَّ غَدًا وليسَ معنَا مُدًى، فَنَذْبَحُ بالقَصَبِ؟ فَقالَ: اعْجَلْ - أوْ أرْنِي - ما أنْهَرَ الدَّمَ، وذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عليه، فَكُلُوا ليسَ السِّنَّ، والظُّفُرَ، وسَأُحَدِّثُكُمْ عن ذلكَ، أمَّا السِّنُّ: فَعَظْمٌ، وأَمَّا الظُّفُرُ: فَمُدَى الحَبَشَةِ»^[۱۰].

علاوه بر این روایت، برخی منابع، روایت دیگری را نیز در کراهت غارتگری به نقل از عبایه از رفاعة بن رافع نقل کرده‌اند^[۱۱]. اما برخی دیگر از علمای اهل سنت با یکی دانستن شخصیت او با شخصیت رفاعة بن رافع زرقی انصاری مدنی او را از راویان انس بن مالک برشمرده حدیثی را به توسط عبیدالله بن عمر از رفاعة بن رافع از انس بن مالک از رسول خدا(ص) نقل کردند که فرمود: « حَوْضِي كما بيْنَ أيْلَةَ وصَنْعاءَ »^[۱۲].

علاوه بر اسامی مذکور، برخی منابع از براء بن عازب بن الحارث بن عدی بن مجدعة مشهور به البراء بن عازب الأنصاری و عمر بن الخطاب بن نفیل بن عبد العزیز مشهور به عمر بن الخطاب العدوی نیز در شمار مشایخ روایات او نام بردند. آنان همچنین از گروهی از مردم^[۱۳] در شمار راویان و شاگردان او یاد کردند که از جمله آنان می‌‌توان به اسامی صفوان بن عیسی مشهور به صفوان بن عیسی القرشی، عبد الرحمنبن ثابت بن ثوبان مشهور به عبد الرحمن بن ثابت العنسی، عبد العزیز بن رفیع مشهور به عبد العزیز بن رفیع الأسدی، عبید بن رفاعة بن رافع بن مالک بن العجلان مشهور به عبید بن رفاعة الزرقی، عثمان بن عاصم بن الحصین مشهور به عثمان بن عاصم الأسدی، عروة بن الزبیر بن العوام بن خویلد بن أسد مشهور به عروة بن الزبیر الأسدی، عمرو بن مسلم بن عمارة بن أکیمة مشهور به عمرو بن مسلم اللیثی، مجاهد بن جبر مشهور به مجاهد بن جبر القرشی، نافع مشهور به نافع مولی ابن عمر، یحیی بن خلاد بن رافع بن مالک بن العجلان مشهور به یحیی بن خلاد الأنصاری، سعید بن معروف بن رافع بن خدیج مشهور به سعید بن معروف الأنصاری و عبد الرحمن بن أبی قیس مشهور به عبدالرحمن بن أبی قیس اشاره کرد. رجالیون اهل سنت از رفاعة بن رافع بن خدیج انصاری به عنوان فردی ثقه یاد کردند^[۱۴].^[۱۵].

جستارهای وابسته

بنی نمر بن قاسط (قبیله)
رافع بن خدیج (پدر)
هند بنت ثعلبة بن زبرقان بن بدر تمیمی (همسر)
أسماء بنت زیاد بن طرفه (مادر)
سهلا بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
عائشه بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
میمونه بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
أسماء بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
امرؤ القیس بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
عبده بن رفاعة بن رافع (فرزند)
بکره بنت رفاعة بن رافع (فرزند)
عبایه بن رفاعة بن رافع (فرزند)
زمیل بن رفاعة بن رافع (فرزند)
ینفع بن رفاعة بن رافع (فرزند)

منابع

ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی

پانویس

↑ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۴۳۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.
↑ ر. ک. المزی، تهذیب الکمال، ج۹، ص۲۲-۲۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۳۸؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۰۱.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸؛ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۴۳۶.
↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.
↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵؛ عراقی، زین الدین، ذیل علی میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۰۳.
↑ ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ عراقی، زین الدین، ذیل علی میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۰۳.
↑ بیهقی، السنن الکبری، ج۹، ص۲۴۷؛ نسائی، السنن الکبری، ج۳، ص۶۲؛ بخاری، صحیح، ج۶، ص۲۳۳.
↑ عن سعید بن مسروق عن عبایة بن رفاعة عن أبیه عن جده رافع بن خدیج «قال: کنا مع رسول الله صلی الله علیه و سلم فی سفر فتقدم سرعان الناس فتعجلوا من الغنائم فاطبخوا و رسول الله صلی الله علیه و سلم فی أخری الناس فمر بالقدور فأمر بها فأکفئت ثم قسم بینهم فعدل بعیرا بعشر شیاه» نسائی، السنن الکبری، ج۲، ص۴۵۱؛ ترمذی، سنن، ج۳، ص۷۸.
↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۳، ص۳۲۳؛ ابو الفضل هروی، مشتبه اسامی المحدثین، ج۱، ص۱۲۱.
↑ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.
↑ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۰۱.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱.

[1] خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۴۳۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.

[2] ر. ک. المزی، تهذیب الکمال، ج۹، ص۲۲-۲۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۳۸؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۰۱.

[3] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.

[4] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.

[5] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸.

[6] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۹۸؛ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ج۱، ص۴۳۶.

[7] ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.

[8] ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵؛ عراقی، زین الدین، ذیل علی میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۰۳.

[9] ابن ابی حاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۹۳؛ عراقی، زین الدین، ذیل علی میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۰۳.

[10] بیهقی، السنن الکبری، ج۹، ص۲۴۷؛ نسائی، السنن الکبری، ج۳، ص۶۲؛ بخاری، صحیح، ج۶، ص۲۳۳.

[11] عن سعید بن مسروق عن عبایة بن رفاعة عن أبیه عن جده رافع بن خدیج «قال: کنا مع رسول الله صلی الله علیه و سلم فی سفر فتقدم سرعان الناس فتعجلوا من الغنائم فاطبخوا و رسول الله صلی الله علیه و سلم فی أخری الناس فمر بالقدور فأمر بها فأکفئت ثم قسم بینهم فعدل بعیرا بعشر شیاه» نسائی، السنن الکبری، ج۲، ص۴۵۱؛ ترمذی، سنن، ج۳، ص۷۸.

[12] بخاری، التاریخ الکبیر، ج۳، ص۳۲۳؛ ابو الفضل هروی، مشتبه اسامی المحدثین، ج۱، ص۱۲۱.

[13] ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵.

[14] ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۲۵؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۰۱.

[15] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]