رفع

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

برافراشتن، برآوردن، بلند مرتبه ‌ساختن[۱]، در مقابل وضع و خفض[۲].

﴿يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ[۳].

رفع در امور معنوی و مادی و نیز محسوس به کار رفته است[۴]؛ در امور معنوی مانند ﴿وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ[۵]، ﴿يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ[۶]، ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ[۷]؛ در امور محسوس و مادّی مانند ﴿لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ[۸].

رفعت معنوی به مفهوم شرافت‌ بخشیدن است ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ[۹][۱۰].

از اصطلاحات کلیدی که برای اقتدار بخشی و منزلت دهی اجتماعی و سیاسی در قرآن کریم وارد شده است، رفع می‌باشد؛ چنان که در آیه شریفه ﴿وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا[۱۱] اراده الهی بر برتری‌ بخشی برخی انسان‌ها از لحاظ منزلت اجتماعی، قدرت و استعداد بر دیگران تعلق گرفته که خود رمز پایداری و تعادل جوامع انسانی است[۱۲].[۱۳]

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۵۷.
  2. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۲۳.
  3. «برخیزید، برخیزید تا خداوند (پایگاه) مؤمنان از شما و فرهیختگان را چند پایه بالا برد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره مجادله، آیه ۱۱.
  4. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۴، ص۱۸۳.
  5. «برخی را بر برخی دیگر به پایه‌هایی برتری داد» سوره انعام، آیه ۱۶۵.
  6. «برخیزید، برخیزید تا خداوند (پایگاه) مؤمنان از شما و فرهیختگان را چند پایه بالا برد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره مجادله، آیه ۱۱.
  7. «(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود» سوره نور، آیه ۳۶.
  8. «صدایتان را از صدای پیامبر فراتر نبرید» سوره حجرات، آیه ۲.
  9. «(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود» سوره نور، آیه ۳۶.
  10. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۶۰-۳۶۱.
  11. «برخی از آنان را بر دیگری به پایه‌هایی برتری داده‌ایم تا برخی، برخی دیگر را به کار گیرند و بخشایش پروردگارت از آنچه آنان فراهم می‌آورند» سوره زخرف، آیه ۳۲.
  12. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۱۰۰.
  13. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۱۲.