زیارت پیامبر خاتم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث پیامبر خاتم است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

مقدمه

درباره اتمام حج و عمره که در آیه شریفه ﴿وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ﴾ بدان امر شده است، قطع نظر از مباحث فقهی آن، در برخی روایات مصداق دیگری برای اتمام حج ذکر شده است، و آن این که حج‌گزار پس از انجام مناسک به زیارت امام، مشرف شود. البته مراد تنها زیارت قبور نیست (گرچه این نیز یکی از حقوق ولایت است؛ زیرا زندگی و مرگ معصوم یکسان است) بلکه مراد از زیارت، دیدار با رهبر اسلامی و آگاه کردن او از مراتب ولایت و عرضه نصرت به اوست. شایسته است کسانی که مشتاق بحث «زیارت» و ابعاد آن هستند به بخش چهارم کتاب صهبای حج که تحت عنوان زیارت است مراجعه نمایند.

زیارت رسول خدا(ص) از منظر روایات

1. امام صادق(ع) می‌فرماید که پیامبر(ص) فرمود: «مَنْ زَارَنِي حَيّاً وَ مَيِّتاً كُنْتُ لَهُ شَفِيعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ هر کس مرا در زمان حیات و ممات زیارت کند، در روز قیامت شفیع او خواهم شد».
2. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «... وَ مَنْ جَاءَنِي زَائِراً وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَ مَنْ وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ»؛ «هر کس به زیارت من آید شفاعت من بر او واجب خواهد شد و هر کس شفاعت من بر او واجب شود، بهشت بر او واجب می‌شود».
3. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: «مَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي وَ بَعْدَ مَوْتِي كَانَ فِي جِوَارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ «هر کس مرا در زمان حیات و پس از مرگ من زیارت کند، در روز قیامت در جوار من خواهد بود».
4. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «مَنْ زَارَ قَبْرِي حَلَّتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَ مَنْ زَارَنِي مَيِّتاً فَكَأَنَّمَا زَارَنِي حَيّاً»؛ «هر کس قبر مرا زیارت کند از شفاعت من بهره‌مند خواهد شد و هر کس مرا بعد از مرگم زیارت کند، مانند آن است که در زمان حیاتم زیارت کرده است».
5. پیامبر(ص) فرمودند: «مَنْ زَارَنِي بَعْدَ وَفَاتِي كَانَ كَمَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي وَ كُنْتُ لَهُ شَهِيداً وَ شَافِعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ «هر کس مرا بعد از وفاتم زیارت کند مانند آن است که در زمان حیاتم زیارت کرده و من در قیامت برای او شاهد و شفیع خواهم بود».
6. پیامبر(ص) فرمودند: «مَنْ زَارَ قَبْرِي بَعْدَ مَوْتِي كَانَ كَمَنْ هَاجَرَ إِلَيَّ فِي حَيَاتِي...»؛ «هرکس پس از مرگم قبر مرا زیارت کند، همچون کسی است که در زمان حیاتم به سوی من مهاجرت کرده است».
7. پیامبر(ص) فرمودند: «مَنْ سَلَّمَ عَلَيَّ مِنْ عِنْدِ قَبْرِي سَمِعْتُهُ‌...»؛ «هر کس کنار قبر من بر من سلام کند، می‌شنوم».
8. امام باقر(ع) فرمودند: «إِنَّمَا أُمِرَ النَّاسُ أَنْ يَأْتُوا هَذِهِ الْأَحْجَارَ فَيَطُوفُوا بِهَا ثُمَّ يَأْتُونَا فَيُخْبِرُونَا بِوَلَايَتِهِمْ وَ يَعْرِضُوا عَلَيْنَا نَصْرَهُمْ»؛ «به مردم امر شده تا به سوی این سنگ‌ها بیایند و طواف نمایند، سپس به سوی ما آمده و از ولایت‌شان نسبت به ما خبر دهند و اعلام آمادگی برای یاری ما نمایند».

فضیلت زیارت پیامبر(ص)

بر هر مسلمانی که برایش امکان داشته باشد، مستحب موکد است مرقد مطهر رسول خدا(ص) را در مدینه زیارت کند، بالاخص این استحباب برای حجاج تأکید بیشتری دارد.

1. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «مَنْ أَتَى مَكَّةَ حَاجّاً وَ لَمْ يَزُرْنِي إِلَى الْمَدِينَةِ فَقَدْ جَفَانِي وَ مَنْ جَفَانِي فَقَدْجَفَوْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ...»؛ «کسی که برای حج به مکه مشرف شود و مرا در مدینه زیارت نکند، به من جفا و بی‌مهری نموده و من هم در روز قیامت به او جفا و (بی‌مهری) می‌نمایم. (مراد این است که او را شفاعت نخواهم کرد).
2. «زید شحام» از امام صادق(ع) سوال نمود: چه پاداشی برای زیارت کننده رسول خدا(ص) خواهد بود؟ فرمود: «كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ‌...»؛ «مانند آن است که خدای را در عرش زیارت کرده باشد».
3. پیامبر گرامی(ص) فرمودند: «مَنْ زَارَنِي حَيّاً وَ مَيِّتاً كُنْتُ لَهُ شَفِيعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ «هر کسی مرا در ایام حیات و پس از مرگم زیارت کند، در قیامت او را شفاعت می‌کنم».
4. حضرت علی(ع) فرمود: «أَتِمُّوا بِرَسُولِ اللَّهِ(ص) حَجَّكُمْ إِذَا خَرَجْتُمْ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ فَإِنَّ تَرْكَهُ جَفَاءٌ وَ بِذَلِكَ أُمِرْتُمْ»؛ «برای تکمیل حج خود، زمانی که اعمال حج را به پایان رساندید به زیارت رسول خدا(ص) بروید؛ زیرا ترک آن، جفا به پیامبر(ص) است و لذا به زیارت آن حضرت، تأکید شده است.
5. در «کافی» و «تهذیب» از امام صادق(ع) روایت شده که امام حسین(ع) به پیامبر(ص) عرض کرد: «مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ‌؟» پاداش کسی که تو را زیارت کند چیست؟ پیامبر(ص) فرمود: «فَقَالَ يَا بُنَيَّ مَنْ زَارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِّتاً أَوْ زَارَ أَبَاكَ أَوْ زَارَ أَخَاكَ أَوْ زَارَكَ كَانَ حَقّاً عَلَيَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ أُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ»؛ «ای پسرم! کسی که مرا در حیات یا ممات، یا پدرت یا برادرت حسن را، یا تو را زیارت کند، حقی بر من ثابت خواهد کرد که در روز قیامت او را زیارت کنم و از کیفر گناهانش نجات دهم». «علامه مازندرانی» در شرح «مناسک شهید ثانی» می‌نویسد: استحباب زیارت حضرت رسول خدا(ص) از ضروریات دین، و از کلمه جفا، حرمت آن استفاده می‌شود، خصوصاً برای حاجی که راهش از مدینه باشد.
6. در تهذیب از پیامبر اکرم(ص) روایت شده، که فرمود: «کسی که زیارت نماید قبر مرا مانند کسی است که هجرت نموده به سوی من، در حیات من و اگر نتوانستید، سلام بفرستید، که به من می‌رسد».

علامه بزرگوار مرحوم مولانا در «مرات الحج» می‌نویسد: زیارت حضرت رسول(ص) از مستحبات موکده (بلکه از واجبات کفائی است) چنان‌که از بعضی از احادیث استفاده می‌شود، و با زیارت آن بزرگوار حج خانه خدا تمام می‌شود و استحباب عینی آن خصوصاً برای حجاج بیت الله الحرام از ضروریات دین است. و حضرت فرموده است: «مَنْ حَجَّ بَيْتَ رَبِّي وَ لَمْ يَزُرْنِي فَقَدْ جَفَانِي»؛ «هر کس حج خانه خدا را به جا آورد و مرا زیارت نکند، به من جفا کرده است».

منابع

1. تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه