سوره صافات
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره صافات از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره صافات در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«صافات» جمع «صافه» اشاره به گروهی است که صف کشیده‌اند. طبق نظر مشهور مفسران، مراد از «صافات» گروه‌هایی از فرشتگان است که برای انجام فرمان الهی در عالم هستی به صف ایستاده و آماده گرفتن فرمانند.
خداوند در آیه اول این سوره به فرشتگان به صف کشیده شده یا به صفوف منظم پیکارگران و مجاهدان یا پرندگان منظم و به صف کشیده در پرواز یا صفوف نمازگزاران، سوگند یاد کرده است (بنا به تفسیرهای گوناگون در واژه «صافات»).
به‌دلیل آغاز این سوره با واژه ﴿وَالصَّافَّاتِ﴾ به همین اسم نامیده شده است.
روح کلی سوره، بیان توحید و ردّ عقاید مشرکان به‌ویژه در زمینه خویشاوندی خدا با جن یا مخلوقات دیگر است. در این سوره بر مسأله توحید احتجاج شده، و مشرکین مخالف توحید را تهدید نموده و مؤمنین خالص را بشارت می‌دهد و سرانجام کار هر یک از دو طایفه را بیان می‌کند. سپس نام عده‌ای از بندگان مؤمن خود را که بر آنان منت نهاده و وعده داده که بر دشمنانشان غالب و پیروز کند، ذکر می‌کند و در خاتمه سوره بیانی ایراد می‌فرماید که به منزله خلاصه‌گیری از غرض سوره است، یعنی تنزیه خدا. و سلام بر بندگان مرسل و حمد خدای تعالی در برابر رفتار نیکی که با ایشان کرده. گفته شده: این سوره به شهادت سیاقش در مکه نازل شده است.
ویژگی‌های سوره صافات
- طبق نظر مشهور و بیشتر مکاتب تفسیری، ۱۸۲ آیه، به عدد بصری ۱۸۱ آیه، ۸۲۰ یا ۸۶۲ کلمه و ۳۸۲۳ یا ۳۸۲۶ حرف دارد.
- در ترتیب نزول پنجاه و ششمین و در قرآن کریم سی و هفتمین سوره است.
- پس از سوره انعام و پیش از سوره لقمان در مکه نازل شد.
- از نظر حجم، از سور مئین و شامل اندکی بیشتر از یک حزب قرآن است.
- گفته‌اند یک آیه منسوخ (آیه ۱۷۴) دارد. برخی، آیات منسوخ این سوره را چهار آیه دانسته‌اند.
- نخستین سوره قرآن است که با سوگند آغاز می‌شود.
محتوای سوره صافات
- اشاره به گروه‌هایی از فرشتگان؛
- اشاره به گروه شیاطین وسوسه‌گر؛
- مسئله نبوت و سرنوشت تکذیب‌کنندگان پیامبران الهی؛
- معاد و شرح‌حال کافران و مشرکان در قیامت و شرح‌حال بندگان مخلص خدا و نتیجه‌بخشی اعمال نیک آنان، و صحنه‌های دیگر از قیامت؛
- بخش‌هایی از تاریخ پیامبران (ع) همچون ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، موسی، هارون، عیسی، لوط و یونس (ع)؛
- پیروزی لشکر حق بر لشکر کفر، شرک و نفاق[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۷،صفحه ۱۲۰؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه ۴۳و۴۱؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۶؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۶؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۱۹،صفحه ۱؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۳۱۹؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۳۹۳.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۹۶۱.