سیره اجتماعی پیامبر خاتم در اصلاح امر ازدواج چه بوده است؟ (پرسش)
| سیره اجتماعی پیامبر خاتم در اصلاح امر ازدواج چه بوده است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ پیامبر خاتم |
| مدخل اصلی | پیامبر خاتم |
سیره اجتماعی پیامبر خاتم در اصلاح امر ازدواج چه بوده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث پیامبر خاتم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی پیامبر خاتم مراجعه شود.
پاسخ به این پرسش
خانم میرحسینی و آقای فلاح در کتاب «شیوه‌های مبارزه پیامبر با فرهنگ جاهلی» در این باره گفته‌اند:
«رسول اکرم (ص) با تبیین آیات قرآن، اقدام به اصلاح روابط خانوادگی نمود و یک نظام انسانی برای زن و مرد در خانواده ایجاد کرد.
تعالیم آسمانی قرآن در امر ازدواج: سرشت و طبیعت مخلوقات در این جهان، همسرگزینی و ازدواج است. همسریابی همراه با وجود یافتن و هستی انسان شروع می‌شود[۱].
زن و مرد با ازدواج، آرامش و قرار را در وجود دیگری می‌یابند و ازدواج به دوستی و مهربانی میان آن دو منجر می‌شود.
در قرآن می‌خوانیم:
وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
[۲].
از طرف دیگر، عالی‌ترین هدفی که ازدواج موجب تحقق آن می‌شود حبّ بقاست؛ زیرا انسان با علاقه‌اش به زندگی طولانی می‌داند که به طور طبیعی در معرض زوال است؛ لذا می‌کوشد بقای خود را از طریق فرزندان و نوادگانش که در حقیقت، ادامه وجود او محسوب می‌شوند تأمین کند و با تحقق بخشیدن به این هدف هستی، همیشه در آبادانی و عمران خواهد بود. خداوند متعال این واقعیت را این گونه بیان می‌کند:
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ[۳].
در جای دیگر از زبان بندگان صالح حق، این حب بقا به صورت درخواست از خداوند، این چنین مطرح می‌شود:
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا[۴].
قرآن مجید ازدواج را یک وسیله برای اطفای شهوت نمی‌داند، بلکه غریزه جنسی را عاملی برای ایجاد پرورش فرزندانی شایسته می‌داند و در این رابطه زن و ازدواج را یک زمینه پاک و وسیله پاکیزه برای حفظ حیات نوع بشر معرفی می‌کند و به همین دلیل از آمیزش با زن به عنوان یک ذخیره آخرت نام می‌برد:
نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلَاقُوهُ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ[۵].
پیامبر گرامی اسلام (ص) برای زنان و مردان در انتخاب همسر به استقلال آنان حکم نمود و مخصوصاً در مورد زنان، ازدواج تحمیلی را باطل اعلام نمود.
ابن عباس روایت می‌کند: دختری نزد پیامبر اکرم (ص) آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! پدرم مرا به پسر برادرش شوهر داده تا به واسطه من قدر و منزلت او را بالا برد. پیامبر اکرم (ص) اختیار را به او داد که اگر خواست ازدواج را تثبیت کند وگرنه، آن را باطل کند. آن دختر عرض کرد: من کار پدرم را تثبیت می‌کنم، اما می‌خواهم زنان بدانند امر ازدواج دختران به دست پدران نیست[۶]. روایت شده است مردی به نام خزوم دختر خود را به نکاح مردی در آورد، در حالی که از کار پدرش ناراضی بود، پس به حضور رسول خدا (ص) آمد و جریان را عرض کرد. پیامبر اکرم (ص) تزویج پدر را رد و باطل اعلام کرد[۷]. و به این صورت پیامبر گرامی اسلام (ص) اولین مرحله ازدواج را اصلاح نمود و زن را از زنجیرهای جاهلی پدر و قبیله آزاد نمود»[۸]
پانویس
- ↑
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا
«ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، همان که شما را از تنی یگانه آفرید و از (سرشت) او همسرش را پدید آورد و از آن دو، مردان و زنان بسیار (در جهان) پراکند و از خداوند- که با (سوگند بر نام) او، از هم درخواست می‌کنید- و از (بریدن پیوند) خویشان پروا کنید، بی‌گمان خداوند چشم بر شما دارد» سوره نساء، آیه ۱.
- ↑ «و از نشانه‌های او این است که از خودتان همسرانی برایتان آفرید تا کنار آنان آرامش یابید و میان شما دلبستگی پایدار و مهر پدید آورد؛ بی‌گمان در این، نشانه‌هایی است برای گروهی که می‌اندیشند» سوره روم، آیه ۲۱.
- ↑ «و خداوند از خودتان برای شما همسرانی آفرید و برای شما از همسرانتان فرزندان و فرزندزادگانی پدید آورد و از چیزهای پاکیزه روزیتان داد؛ آیا باز هم آنان به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت‌های خداوند ناسپاسی می‌ورزند؟» سوره نحل، آیه ۷۲.
- ↑ «و آنان که می‌گویند: پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان روشنی دیدگان ببخش و ما را پیشوای پرهیزگاران کن» سوره فرقان، آیه ۷۴.
- ↑ «همسرانتان کشتگاه شمایند، هر جا (و هر گاه) که خواهید به کشتگاه خود درآیید؛ و برای خویش (توشه نیک) پیش فرستید، و از خداوند پروا کنید و بدانید که (روزی) به لقای وی خواهید رسید و (آن روز را) به مؤمنان بشارت ده!» سوره بقره، آیه ۲۲۳.
- ↑ احمد شبلی، سید محمود اسداللهی، زندگی اجتماعی از نظر اسلام، ص۳۱ و ۳۲.
- ↑ احمد شبلی، سید محمود اسداللهی، زندگی اجتماعی از نظر اسلام، ص۳۳.
- ↑ میرحسینی و فلاح، شیوه‌های مبارزه پیامبر با فرهنگ جاهلی، ص ۱۰۳.