عبدالله بن عمرو عاص

مقدمه

عبدالله بن عمرو عاص در حالی که از پدرش دوازده سال کوچک‌تر بود، قبل از پدر اسلام آورد^[۱]. او کتاب‌های پیشینیان را خوانده بود و از رسول خدا (ص) خواست تا گفتار آن حضرت را بنویسد که حضرت هم اجازه فرمودند^[۲]. او بعد از گرفتن اجازه، از آن حضرت پرسید: آیا تمام سخنان شما را بنویسم؟ همه آنهایی را که در حال خشم و یا در حال رضا می‌گویید؟ پیامبر (ص) فرمود: "آری زیرا جز حق نمی‌گویم". خود می‌گوید از جمله مطالبی که از پیامبر (ص) نقل کردم، هزار مثل بوده است^[۳].

عبدالله با عبادت و قرآن انس زیادی داشت. خود می‌گوید: روزی از پیامبر (ص) پرسیدم: در چه مدت تمام قرآن را بخوانم؟ ایشان فرمود: "در یک ماه"؛ گفتم: در کمتر از این مدت می‌توانم بخوانم؟ فرمود: "در بیست روز"؛ گفتم: در کمتر از آن می‌توانم؟ فرمود: "در ده روز"؛ گفتم: در کمتر از آن می‌توانم؟ اما کمتر از این مدت را اجازه نفرمود^[۴]. ولی یک اشتباه او را بدبخت کرد و آن این بود که به پیروی از پدرش عمرو عاص در صفین علیه امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (ع) جنگید، ولی پس از پایان جنگ به اشتباه خود پی برد و همواره ناراحت بود و می‌گفت: که مرا جنگ با مسلمانان چه کار؟ مرا با صفین چه کار؟ کاش ده سال قبل مرده بودم تا در صفین حاضر نمی‌شدم^[۵].^[۶]

عبدالله بن عمرو بن عاص

او با اینکه به برتری و فضیلت امیرالمؤمنین ایمان داشت^[۷]، به دلیل دنیاپرستی و جاه‌طلبی، همراه پدرش عمرو بن عاص در کنار معاویه بود و در جنگ صفین، فرماندهی جناح راست سپاه شام را به عهده داشت^[۸]. در زمانی که معاویه به حکومت مطلق رسید، والی کوفه شد و پس از هلاکت پدرش در مصر، از سوی معاویه به ولایت مصر منصوب شد^[۹]. به گفته ابن سعد، او بعدها از شرکت خود در جنگ صفین اظهار پشیمانی کرد و گفت: «ای کاش ده سال پیش از آن مرده بودم!»^[۱۰] گفته شده است که عبدالله فقط یازده سال از پدرش کوچک‌تر بود. وی زودتر از پدرش مسلمان شد و در جریان فتنه‌گری‌های پدرش در کنار معاویه، او را سرزنش می‌کرد^[۱۱].^[۱۲]

عبدالله بن عمرو عاص و امام حسین (ع)

احتجاج عبدالله بن عمرو عاص با معاویه

سرانجام عبدالله بن عمرو عاص

منابع

پانویس

↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.
↑ المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.
↑ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.
↑ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۴. ممکن است کسانی فکر کنند که چرا پیامبر (ص) کمتر از این مدت را اجازه نفرمود، با اینکه روایات زیادی دربارۀ فضیلت خواندن قرآن به ما رسیده است؛ جواب آن است که مقصود پروردگار از قرآن تنها خواندن آن نیست بلکه هدف، تأمل و دقت در معانی قرآن و بهره برداری از آن است؛ لذا خداوند در آیات بسیاری به تفکر و تدبر سفارش کرده است و کسانی را که قرآن را می‌خوانند و در معانی‌اش دقت نمی‌کنند، سرزنش می‌کند.
↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۴.
↑ عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.
↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.
↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. این مطلب را ذهبی نیز نقل کرده است: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲.
↑ ابن عماد، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۳.
↑ جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹ ص ۱۴۷.

[1] الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.

[2] المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.

[3] اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.

[4] اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۴. ممکن است کسانی فکر کنند که چرا پیامبر (ص) کمتر از این مدت را اجازه نفرمود، با اینکه روایات زیادی دربارۀ فضیلت خواندن قرآن به ما رسیده است؛ جواب آن است که مقصود پروردگار از قرآن تنها خواندن آن نیست بلکه هدف، تأمل و دقت در معانی قرآن و بهره برداری از آن است؛ لذا خداوند در آیات بسیاری به تفکر و تدبر سفارش کرده است و کسانی را که قرآن را می‌خوانند و در معانی‌اش دقت نمی‌کنند، سرزنش می‌کند.

[5] الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۴.

[6] عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.

[7] ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.

[8] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.

[9] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.

[10] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. این مطلب را ذهبی نیز نقل کرده است: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲.

[11] ابن عماد، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۳.

[12] جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹ ص ۱۴۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]