عبدالملک بن عمیر قرشی قبطی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

عبدالملک بن عمیر بن سوید در اواخر خلافت عثمان، به سال ۳۳ ﻫ.ق به دنیا آمد و از آنجا که هم پیمان با فرزندان (عدی بن کعب) از قریش بود و نیز اسبی به نام (قبطی) داشت، به قرشی و قبطی شهرت یافت.

پدرش از کسانی بود که در نبرد جلولاء شرکت داشتند و گفته شده است که اصالتاً از قبیله (لَخْم) و یمنی است. وی در خردسالی امام علی S و ابوموسی اشعری را دید.

پس از ورود عبدالملک بن مروان به کوفه عبدالملک بن عمیر نزد خلیفه حضور داشت و پس از آنکه سر بریده مصعب بن زبیر را نزد خلیفه آوردند، بر خود لرزید. خلیفه از او پرسید: تو را چه می‌‌شود.

گفت: ای خلیفه! چیزی شگفت دیدم. در همین جا بود که سربریده حسین S را دیدم که نزد ابن زیاد نهاده شد. پس از چندی، سربریده ابن زیاد را در مقابل مختار و پس از آن، سر بریده مختار را نزد مصعب دیدم. و اینک سر بریده مصعب را نزد شما می‌‌بینم!.

چون خلیفه این سخن را شنید، بی‌درنگ از جای برخاست و دستور داد تا آن قصر را خراب کنند[۱].

او بیانی شیوا داشت و در باره او گفته‌اند: فصیحان کوفه چهار تن بوده‌اند که عبدالملک یکی از آنان بود. وی که قبل از شعبی، قاضی کوفه بود. همراه سعید (فرزند خلیفه سوم) در فتوحات خراسان بزرگ حضور داشت و نخستین کسی بود که از رود جیحون گذشت. مفید نوشته است که او فرستاده امام حسین S قیس بن مسهر را سر برید[۲].

رجالیون شیعی از جرح و تعدیل او پرهیز کرده‌اند، اما رجالیون اهل سنّت از ناحیه اضطراب احادیث او و این که به واسطه طول عمر، به عارضه خلط و سوء حفظ و تدلیس دچار آمده بود، از او انتقاد کرده‌اند؛ در عین حال، عجلی و ابن حجر او را توثیق کرده‌اند و ابو حاتم، همانند عجلی، او را صالح الحدیث دانسته است.و ی از کسانی چون: اسید بن صفوان، جریر بن عبداللّه بجلی، رفاعة بن شداد، عبداللّه بن زبیر، ابن ابی لیلی، مغیرة بن شعبه، نعمان بن بشیر، ام عطیه انصاری و ام العلاء انصاری نقل حدیث کرده است.

جریر بن حازم، حماد بن سلمه، زکریا بن ابی زائده، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، اعمش، شعبة بن حجاج،شهر بن حوشب و دیگران از او نقل حدیث کرده‌اند.

شمار احادیث وی که به گفته احمد بن حنبل، فردی کم روایت بوده است، به ادّعای ابن مدینی به دویست مورد می‌‌رسد که در صحاح شش گانه اهل سنت و نیز در تهذیب و استبصار و منابع دیگر شیعه نقل شده است[۳].

او در ذی الحجّه سال ۱۳۶ ﻫ.ق و در حالی که بیش از صد سال از عمرش می‌‌گذشت، در کوفه درگذشت[۴].[۵]

منابع

پانویس

  1. تاریخ الثقات ۳۱۱ و وفیات الاعیان ۳/ ۱۶۵.
  2. بحار الانوار ۴۴/ ۳۷۰.
  3. در حدیث مذکور در استبصار (۴/ ۱۹۱) و نیز تهذیب (۹/ ۳۶۷) عبدالملک بن عمرو ثبت شده است، علاوه بر آنکه بی‌واسطه از حضرت علی Sنقل روایت می‌‌کند که این امر با توجّه به تاریخ ولادت وی، بعید به نظر می‌‌رسد و - احتمالاً - اگر راوی، همین فرد در دست ترجمه باشد، باید این حدیث را از این بابت، مرسل شمرد. نیز در باب مولد امیرالمؤمنین Sاز اصول کافی (۱/ ۴۵۴) روایتی از عبدالملک بن عمرو از اَسید بن صفوان نقل شده است که احتمالاً فرد مورد ترجمه باشد، به ویژه که واسطه میان وی و آن حضرت، اَسید بن صفوان است که نام‌اش را پیش‌تر در میان افرادی که عبدالملک از آنها روایت کرده است، آورده ایم (و نک: بحار الأنوار ۴۱/ ۴۴؛ ۴۲/ ۳۰۳؛ ۴۴/ ۳۷۰ و عیون اخبار الرضا ۱/ ۵۰).
  4. الطبقات الکبری ۶/ ۳۱۶؛ کتاب التاریخ الکبیر ۵/ ۴۲۶؛ کتاب الثقات ۵/ ۱۱۷.
  5. عزیزی، رستگار، بیات، راویان مشترک، ج۲، ص 70.