علی بن ابی‌رافع در تراجم و رجال

مقدمه

علی بن ابی رافع، از تابعین اصحاب پیامبر (ص) و از خواص یاران امیرمؤمنان (ع) و کاتب آن حضرت بود و با ایشان در تمام جنگ‌های دوران خلافت شرکت جست، وی از فقیهان شیعه به شمار می‌آید و فقه را از امیرالمؤمنین (ع) فرا گرفت و در زمان حیات امام، در باب وضو و نماز و دیگر ابواب آن، کتاب فقه تألیف و تنظیم کرد. بدین ترتیب وی اولین کسی بود که در فقه اسلامی کتاب نوشت. اینکه گفته شده اول کسی که کتاب فقهی نوشته، ابوحنیفه بوده، صحیح نیست؛ زیرا ابوحنیفه در سال صد هجری به دنیا آمده و سال ۱۵۰ هجری وفات یافته اما علی بن ابی رافع بیش از پنجاه سال قبل از او به دنیا آمده و کتاب فقه نوشته است^[۱].^[۲]