حکومت بحرین
مقدمه
«بحرین» سرزمینی بود وسیع، از بصره تا عمان[۱] كه از سوی شمال به بصره و از سمت غرب به یمامه و از طرف جنوب به ربع الخالی و عمان محدود می‌شده و راه‌های كاروانی صعب‌العبوری آن را با یثرب و حجاز و یمن و عمان مرتبط می‌كرده است[۲]. در وجه تسمیه این سرزمین به «بحران» و «بحرین» اقوال مختلفی بیان شده است. این منطقه در اواخر دولت عثمانی، «الاحساء» نام گرفت و نام بحرین به جزیره‌ای بزرگ به رو به روی ساحل شرقی آن منتقل شد. این جزیره که در گذشته آن را «أُوال» می‌نامیدند، امروز «پادشاهب بحرین» را تشکیل می‌‌دهد. پادشاهی عربستان این منطقه (بحرین سابق) را «المنطقه الشرقیه» نامید و شهر «دمّام» را مرکز آن قرار داد[۳].
حاکمان بحرین
عمر بن ابی‌سلمه
عمر بن ابی‌سلمه مخزومی در سال دوم هجری در سرزمین حبشه به دنیا آمد. او و برادرش محمد به توصیه مادرشان ام سلمه در زمان خلافت امیرمؤمنان (ع) در زمره اصحاب خاص آن حضرت بودند و در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان در رکاب ایشان شرکت کردند و حضرت بعد از جنگ نهروان، وی را مدت کوتاهی به امارت بحرین گماشت[۴]، اما پس از مدتی او را از سمت خود عزل نمود و به همراهی خود در جنگ مجدد با شامیان فراخواند تا حضرت را یاری نماید[۵].[۶]
نعمان بن عجلان زرقی
نعمان بن عجلان از اصحاب پیامبر (ص) و نیز امیر المؤمنین (ع) و کارگزار آن حضرت در بحرین و عمان بوده است[۷]. امیر المؤمنین علی (ع) هنگامی که قصد داشت با شامیان بجنگد، نعمان بن عجلان را به فرمانداری بحرین گماشت و عمر بن ابی سلمه مخزومی را برای یاری خود در جنگ با شامیان از حکومت بحرین، برکنار کرده، به جانب کوفه فراخواند. نامه امام (ع) به عمر بن ابی سلمه و درباره گماشتن نعمان به فرمانداری بحرین چنین است: اما بعد، من نعمان بن عجلان زرقی را والی بحرین قرار دادم و دست تو را بدون آنکه نکوهشی برایت باشد از فرمانداری آن دیار کوتاه کردم، زیرا تو به نیکی، حکومت و حق امانت را ادا کردی، بنابراین به سوی ما حرکت کن بی آنکه به تو گمان بدی داشته باشم و یا تو را سرزنش کرده یا متهم و گناهکارت بدانم. پس من تصمیم گرفته‌ام به سوی ستمکاران اهل شام بروم و دوست دارم تو با من باشی، چرا که تو از کسانی هستی که در نبرد با دشمن، پشت من به وجود تو نیرومند می‌شود و در برپا داشتن ستون‌های دین، یاور و پشتیبان من خواهی بود[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۳۴۶.
- ↑ سایت مرکز مطالعات خلیج فارس، مقاله «تاریخچه مجمع الجزائر بحرین».
- ↑ بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة، ص۴۰-۴۱.
- ↑ ر.ک: شرح ابن ابی الحدید، ج. ۱۴، ص۱۷ و ج۱۶، ص۱۷۳؛ تهذیب التهذیب، ج۶، ص۶۱.
- ↑ ر.ک: نهج البلاغه، نامه ۴۴.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۰۶۰-۱۰۶۲.
- ↑ رجال الطوسی، شیخ طوسی، ص۸۳.
- ↑ نهج البلاغه، ص۴۱۵.
- ↑ کاظمی، محمد ایوب، مقاله «نعمان بن عجلان»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۷، ص۳۹۶ ـ ۴۰۵.