قاعدین در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث قاعدین است. قاعدین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قاعدین در لغت - قاعدین در تاریخ اسلامی - قاعدین در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
قاعدین، نام گروهی از مسلمانان، که اغلب آنها با امام علی (ع) بیعت کرده بودند، اما از همراهی با آن حضرت، در جنگ با پیمان‌شکنان و ستمکاران (قاسطین و ناکثین)، خودداری ورزیدند[۱]. قاعدین، وضعیت به وجود آمده را "فتنه" دانسته و معتقد بودند هنگام فتنه، بایستی به کنار بود به اصطلاح، "عبداله مقتول" بودن بهتر از "عبدالله قاتل" بودن است[۲]. قاعدین دارای دو نام جدا از هم و دو گرایش متفاوت به شرح زیر بودند:
حُلیسیه: گروهی از قاعدین که می‌گفتند در زمان فتنه، پلاس خانه خود باشید؛ آنها هر دو گروه (گروه پیروان علی (ع) و مخالفان آن حضرت) را گمراه و اهل دوزخ دانسته و قعود در جنگ را عین دین و دخول در آن را فتنه می‌دیدند. عبدالله بن عمر، محمد بن مسلمه و سعد بن ابی وقاص از این شمارند[۳].
معتزله: گروهی دیگر از اهل قعود که معتقد بودند بی‌تردید، یکی از این دو گروه درگیر جنگ، بر حق و دیگری بر باطل است؛ لکن بر آنان روشن نبود که کدام یک بر حق است. ابوموسی اشعری، ابوسعید خدری و ابومسعود انصاری از سران این گروهند[۴].[۵]
منابع
پانویس
- ↑ انساب الاشراف، ج۲، ص۲۰۷.
- ↑ مروج الذهب، ج۳، ص۱۵؛ طبقات ابن سعد، ج۴، ص۱۷۲؛ مسائل الامامة، ص۱۶.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۵۷-۵۸؛ مسائل الامامة، ص۱۶-۱۷؛ الزینه، ص۲۷۳؛ البیان والتبیین، ج۳، ص۱۳۰؛ وقعة صفین، ص۷۳ و ۷۱.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۵۷-۵۸؛ طبقات ابن سعد، ج۴، ص۱۷۲؛ مختصر تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۱۷۷.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۴۸.