قبیله خزاعه و نقش سیاسی اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
قبیله خزاعه و نقش سیاسی اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام
زبانفارسی
نویسندگاناصغر منتظرالقائم، زهرا حسین هاشمی، فرشته بوسعیدی
موضوعقبیله خزاعه
مذهبشیعه
منتشر شده درفصلنامه میقات حج
محل نشرتهران، ایران
تاریخ نشرپاییز 1399
شماره113
شماره صفحاتاز صفحه 197 تا 225 مجله
ناشر الکترونیکپایگاه تخصصی مجلات نور

قبیله خزاعه و نقش سیاسی اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی نقش قبیله خزاعه در گسترش اسلام می‌پردازد. این مقاله ۲۹ صفحه‌ای به قلم اصغر منتظرالقائم، زهرا حسین هاشمی و فرشته بوسعیدی نگاشته شده و در فصلنامه میقات حج (شماره ۱۱۳، پاییز ۱۳۹۹) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «کیفیت حیات سیاسی ـ اجتماعی قبایل عرب در شبه‌جزیره عربستان از بنیان‌های تاریخ‌نگاری عرب پیش و پس از اسلام است؛ ازاین‌رو نقش قبایل عرب در تاریخ تحولات، گسترش و تثبیت اسلام در شبه‌جزیره و آگاهی و شناخت پیشینه‌ آنان می‌تواند روشن‌کننده‌ بسیاری از زوایای تاریک تاریخ اسلام و جریان‌شناسی فکری و فرهنگی مسلمانان باشد. ظهور اسلام و شعارهای آرمانی‌اش رویکرد جدیدی را در میان قبایل عرب بنیان نهاد و قبایل با رغبت یا با شدت و حدت سر تسلیم در برابر آن فرود آوردند. هدف این تحقیق بررسی یکی از قبایل عرب به نام خزاعه است. قبیلة خزاعه یکی از قبایل بزرگ عرب، و از شاخه‌های قحطانی است که در بخشی از یمن سکونت داشتند و به مکه مهاجرت کردند و از ضعف و فساد جرهم، قدرت شهر مکه را به دست گرفتند. یکی از کارکردهای مهم قبیله خزاعه، وجود رجال سیاسی ـ نظامی است که از این قبیله برخاسته‌اند. از سویی دیگر خزاعی‌ها در حوادث دوران رسول‌الله(ص) نقش کلیدی و مؤثر داشتند.

محور اصلی این تحقیق تبیین و ارزیابی سیر تاریخی قبیله خزاعه در عصر جاهلیت و رابطه خزاعی‌ها با رسول‌الله(ص) و چگونگی اسلام آوردن این قبیله است. در این پژوهش سعی بر آن است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی تاریخ اسلام به بررسی نقش قبیله خزاعه در تحولات پیش از اسلام و دوران رسول‌الله(ص) و ارتباطات و تعامل سیاسی این قبیله با رسول‌الله(ص) بپردازد. فرضیه مقاله آن است که کنشگران خزاعی در حوادث دوران رسول‌الله(ص) و ثبات آن، نقش مهمی داشتند؛ لذا برای شناخت بهتر اسلام، بررسی جایگاه و نقش هر یک از قبایل به عنوان ساخت‌های درونی جامعه ضروری است».

فهرست مقاله

  1. اختلاف و منازعه
  2. اتحاد و هم‌پیمانی
  1. نقش قبیله خزاعه در غزوه بدر
  2. نقش قبیله خزاعه در نبرد احد
  3. نقش قبیله خزاعه در جنگ خیبر
  4. نقش قبیله خزاعه در جنگ تبوک
  1. غزوه مریسیع و نقش خزاعی‌ها در آن
  2. صلح حدیبیه و هم‌پیمانی خزاعه با پیامبر(ص)

دربارهٔ پدیدآورندگان

اصغر منتظرالقائم (پدیدآورنده)
اصغر منتظرالقائم
آقای دکتر اصغر منتظرالقائم، (متولد ۱۳۷۷ ش، اصفهان)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری تاریخ اسلام از دانشگاه تربیت مدرس تهران، به اتمام رساند. ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، مدیر مسئول فصل‌نامه پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین مقاله و کتاب به رشته تحریر در آورده است. «نقش امام جواد در دگرگونی‌های فکری و فرهنگی عصر خود»، «بررسی حقوق اهل کتاب از منظر سیره امام علی (ع)»، «مدارا در سیره امام علی (ع)»، «سلامت معنوی از دیدگاه نهج البلاغه»، «تاریخ امامت»، «قبیله نخع در تاریخ اسلام و تشیع تا پایان قرن سوم هجری»، «تأثیر سبک زندگی ائمه در سلامت دستگاه گوارش» و «سیر تحول نقش امامان شیعه در احیای تئوری امامت الهی» برخی از این آثار است.[۱]
زهرا حسین هاشمی (پدیدآورنده)
زهرا حسین‌هاشمی
خانم دکتر زهرا حسین‌هاشمی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری تخصصی تاریخ اسلام در دانشگاه اصفهان به اتمام رساند. دبیر اجرایی دومین همایش بین‌المللی پیامبر اعظم ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «دشوارزایی از دید اطبا مسلمان»، «رساله آتشک»، «نقش قبیله خزاعه در تغییرات اجتماعی سیاسی و فرهنگی جهان اسلام» و «بازتاب قیام امام حسین و نقش قبیله خزاعه در آن» برخی از این آثار است.[۲]
فرشته بوسعیدی (پدیدآورنده)
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

پانویس

دریافت متن