تاریخ امامت (کتاب)
| تاریخ امامت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | اصغر منتظرالقائم |
| موضوع | امامت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات دفتر نشر معارف |
| وابسته به | نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۴ ش |
| تعداد صفحه | ۲۷۲ |
| شابک | ۹۶۴-۵۳۱-۰۰۴-۰ |
| شماره ملی | ۱۰۳۱۰۵۳ |
تاریخ امامت، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شکل‌گیری و پیدایش امامت در تاریخ اسلام و بررسی موقعیت و منزلت آن در مکتب تشیع می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر اصغر منتظرالقائم است و انتشارات دفتر نشر معارف انتشار آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
- در معرفی این کتاب آمده است: «نگارنده نخست رویدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا خلافت را مورد مطالعه قرار داده و بر این نکته تاکید میکند که حادثه سقیفه در سیر تحولات تاریخ اسلام نقشی برجسته و حیاتی داشت. مؤلف در فصل دوم، اوضاع و احوال اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دوره خلافت امام علی (ع) را با توجه به ویژگی‌های مدیریتی آن حضرت مورد بحث قرار داده و در ادامه دوران امامت امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و پیآمدهای ناگوار عاشورا را شرح داده و در مباحث پایانی به دوران شکوفایی فرهنگی و فکری تشیع به رهبری امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) و فعالیت‌ها و خدمات سایر امامان معصوم اشارت رفته است.
- از دیدگاه شیعیان، امامت، ریاست عامه الهی است که بر جانشینی پیامبر، حفظ شریعت و تداوم هدایت الهی استوار است. در رهیافت تاریخی، اندیشمندان فرهنگ و تمدن اسلامی، امامت را نخستین مسئله سرنوشت‌ساز در تاریخ اسلام دانسته و کوشیده‌اند با ابزارها و روش‌های رایج در دانش تاریخ، به تحلیل آن بپردازند که آیا رسول خدا (ص) شخص خاصی را پس از خود برای تصدی امر امامت معین و مشخص ساخته است یا خیر؟
- بر این اساس کتاب در یک مقدمه و هفت فصل به شرح زیر تنظیم شده است:
- فصل یکم، امام علی (ع) از تولد تا خلافت،
- فصل دوم، روزگار خلافت امیرمؤمنان علی (ع)،
- فصل سوم، دوران امامت حسنین (ع)،
- فصل چهارم، دوران امام سجاد (ع) و پیامدهای واقعه عاشورا،
- فصل پنجم، دوران شکوفایی فرهنگی امامت،
- فصل ششم، دوران امامت امام کاظم و امام رضا (ع)؛
- فصل هفتم نیز به دوران وکالت و سفارت می‌پردازد.
- نویسنده تلاش نموده است که در نگارش این کتاب از منابع درجه اول و معتبر شیعه و اهل سنت استفاده نماید»[۱].
فهرست کتاب
- سخن مرکز
- مقدمه
فصل یکم: علی (ع) از رحلت رسول الله (ص) تا خلافت
- حادثه سقیفه
- معنای اصطلاحی شیعه
- زمینه پیدایش تشیع
- معنای امامت
- وصایت و جانشینی انبیا در قرآن
- نظام امامت از دیدگاه شیعه
- امامت منصوصی
- امامت در قرآن
- جانشینی علی (ع) از دیدگاه رسول گرامی اسلام
- چرا نام امامان در قرآن نیامده است؟
- ایستار علی (ع) در خلافت ابوبکر
- امام علی (ع) در روزگار خلافت عمر
- نقش مشورتی علی (ع) در فتح ایران
- نقش علی (ع) در امور دیوانی و قضایی
- مشاوره خلیفه دوم با علی (ع) درباره مبدأ تاریخ اسلام
- امام علی (ع) در روزگار خلافت عثمان
- تلاش علی (ع) برای جلوگیری از انحراف خلافت
فصل دوم: روزگار خلافت امیرمؤمنان علی (ع)
- بیعت با امیرمؤمنان علی (ع)
- ویژگی‌های بیعت علی (ع)
- اصلاحات امیرمؤمنان علی (ع)
- الف) اصلاحات سیاسی
- ۱. کارگزاران علی (ع)
- ۲. نقش اصلاحی علی (ع) در انتقال مرکز خلافت به کوفه
- ۱. عدالت اجتماعی
- ۲. تضمین حقوق مساوی برای آحاد ملت
- ۳. ستیز با تبعیض‌ها و امتیازخواهی‌ها
- ۴. فقرزدایی
- ۵. آزادی اجتماعی
- ۶. آزادی برای همه نژادها
- ۱. تفسیر قرآن
- ۲. تربیت اخلاقی جامعه
- ۳. مبارزه با عصبیت جاهلی و فساد
- ۴. توسعه آموزش و پرورش
- ۵. تبیین پایه‌های نظام فکری و معرفتی مسلمانان
- پیکار معاندان با علی (ع)
- الف) ناکثین در برابر علی (ع)
- ورود علی (ع) به کوفه
- ب) قاسطین در برابر علی (ع)
- پذیرش پیمان حکمیت و صلح صفین
- علل پیمان حکمیت
- ج) پیدایش مارقین
- گفتگوی داوران در دؤمه‌الجندل و پیامد آن
- پیکار خوارج با امیرمؤمنان علی (ع)
- علل و عوامل پیدایش خوارج
- پیامد جنگ نهروان
- عوامل سستی کوفی‌ها در برابر علی (ع)
- اهداف معاویه از غارات
- آخرین تلاش
- تشیع در روزگار خلافت امام علی (ع)
فصل سوم: دوران امامت حسنین (ع)
- حسن به علی (ع) و دوران امامت آن حضرت
- حسن بن علی (ع) در دوران رسول‌الله (ص)
- حسن بن علی (ع) در روزگار خلفا
- نقش امام حسن (ع) در خلافت امام علی (ع)
- خلافت امام حسن بن علی (ع)
- ستیز معاویه با امام حسن (ع)
- توطئه‌های معاویه علیه امام حسن (ع)
- پیمان صلح امام حسن (ع) با معاویه
- علل صلح امام حسن مجتبی (ع)
- تشیع در دوران امامت حسن به علی (ع)
- حسین به علی (ع) و دوران امامت آن حضرت
- حسین به علی در دوران رسول‌الله (ص)
- حسین به علی (ع) در دوران رسول‌الله (ص)
- حسین بن علی (ع) در روزگار خلفا
- نقش امام حسین (ع) در خلافت امام علی (ع)
- حسین به علی (ع) و همراهی با امام حسن (ع)
- آغاز امامت حسین به علی (ع)
- قیام شیعیان کوفه به رهبری حُجر بن عَدی
- زمینه نهضت امام حسین (ع)
- کوشش رهبران شیعه کوفه برای قیام
- قیام مسلم بن عقیل در کوفه
- نهضت امام حسین (ع)
- بسیج کوفی‌ها برای پیکار با امام حسین (ع)
- واقعه روز عاشورا
- علل جاودانگی نهضت عاشورا
فصل چهارم: دوران امام سجاد (ع) و پیامدهای واقعه عاشورا
- دوران امامت علی بن الحسین زین العابدین (ع)
- فضایل و مناقب امام زین العابدین (ع)
- پیام‌آور واقعه عاشورا
- امام سجاد (ع) در مجلس عبیدالله بن زیاد
- بازگشت اسرا به مدینه یا کربلا
- پیامدهای واقعه عاشورا
- ۱. قیام عبدالله بن عَفیف اَزدی
- ۲. قیام حره به رهبری عبدالله بن خنظله
- ۳. قیام توابین به رهبری سلیمان بن صُرد
- ۴. قیام مختار بن ابوعبیده بن مسعود ثقفی
- کودتای اشراف کوفه علیه مختار
- علل شکست قیام مختار
- پیامد جنبش مختار بر ایرانیان
- قم نخستین پایگاه تشیع ایران
- میراث علمی امام علی بن الحسین (ع)
- شاگردان امام علی بن الحسین (ع)
- آثار امام سجاد (ع)
فصل پنجم: دوران شکوفایی فرهنگی امامت
- الف) دوران امامت محمد به علی (ع)
- مناقب امام محمد بن علی (ع)
- سیره امام محمدباقر (ع)
- اوضاع سیاسی عصر امام محمدباقر (ع)
- نهضت فرهنگی امام محمدباقر (ع)
- شاگردان امام باقر (ع)
- آثار علمی امام محمدباقر (ع)
- ب) دوران امامت صادق آل محمد (ع)
- اوضاع سیاسی دوران امامت جعفر بن محمد (ع)
- ۱. انحطاط خلافت اموی
- ۲. شکل‌گیری خلافت عباسیان
- ۳. قیام‌های علویان حسینی و حسنی
- یک. قیام زید بن علی (ع)
- دو. قیام یحیی بن زید
- سه. قیام عبدالله بن معاویه
- چهار. قیام محمد بن عبدالله بن حسن بن حسن
- پنج. قیام شریک بن شیخ مُهری
- نهضت علمی امام جعفر صادق (ع)
- روش آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع)
- میراث علمی امام جعفر صادق (ع)
- شاگردان امام صادق (ع)
- شهادت امام جعفر صادق (ع)
فصل ششم: دوران امامت امام کاظم و امام رضا (ع)
- الف) دوران امامت موسی بن جعفر (ع)
- اوضاع سیاسی عصر موسی بن جعفر (ع)
- قیام‌های علویان
- داعیه موسی بن جعفر (ع) برای خلافت
- میراث علمی موسی بن جعفر (ع)
- آثار امام موسی بن جعفر (ع)
- چگونگی شهادت امام موسی بن جعفر (ع)
- ب) دوران امامت علی بن موسی (ع)
- فرقه واقفیه
- اوضاع سیاسی عصر امامت علی بن موسی (ع)
- قیام‌های علویان
- ولایت عهدی امام رضا (ع)
- تأثیر حضور امام رضا (ع) در ایران
- میراث فرهنگی امام رضا (ع)
- آثار علمی امام رضا (ع)
- الف) دوران امامت محمد بن علی (جوادالائمه)(ع)
- اوضاع سیاسی و فرهنگی دوران امامت امام جواد (ع)
- روابط مأمون با امام جواد (ع)
- میراث علمی امام جواد (ع)
- شاگردان امام محمدتقی (ع)
- ب) دوران امامت علی بن محمد (هادی)(ع)
- اوضاع سیاسی دوران امام هادی (ع)
- قیام‌های علویان در عصر امام هادی (ع)
- حرکت فرهنگی امام هادی (ع)
- آثار علمی امام هادی (ع)
- یاران امام هادی (ع)
- شهادت امام هادی (ع)
- ج) دوران امامت حسن بن علی عسکری (ع)
- اوضاع سیاسی دوران امامت حسن به علی (ع)
- فعالیت‌های فرهنگی امام حسن عسکری (ع)
- تربیت شاگردان
- آثار علمی امام حسن عسکری (ع)
- سازمان وکالت در نظام امامت
- علل شکل‌گیری و گسترش سازمان وکالت
- وظایف سازمان وکالت
- چگونگی ارتباط ائمه (ع) با سازمان وکالت
- د) دوران امامت حضرت مهدی (ع) در عصر غیبت صغری
- دوران سفارت و غیبت صغری امام زمان (ع)
- سفرای چهارگانه یا نواب خاص
- ۱. عثمان بن سعید عَمْری
- ۲. محمد بن عثمان بن سعید عَمْری
- ۳. حسین بن روح نوبختی
- ۴. ابوالحسن علی بن محمد سمری
- کتاب‌نامه
- کتب
- مقالات
دربارهٔ پدیدآورنده
