مخالطه در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

مخلوط کردن[۱]، درهم‌آمیختگی، امتزاج، جمع چند چیز[۲].

وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ[۳].

برای مفهوم درهم‌آمیختگی به تناسب موضوعات مختلف، الفاظ متعددی به کار می‌رود. در مورد مایعات "امتزاج"، در مورد حبوبات و جوامد "تداخل" و در مورد انسان، "مخالطه" (ارتباط دوستانه و معاشرت و هم‌جواری)[۴]. خلیط به دوست و همراه اطلاق می‌شود و جمع آن الْخُلَطَاءِ است: وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ[۵].

از اصول مهم در عرصه روابط اجتماعی قرآنی، مردم‌پذیری و اجتماعی‌بودن است که کلمه "مخالطه" بر این مفهوم دلالت دارد. هدف از جامعه‌پذیری در قرآن، درآمیختگی با مردم بدون تعدی به حقوق آنان و چشمداشت مادی است.

در فرهنگ سیاسی، مردم‌پذیر و جامعه آمیز به فردی اطلاق می‌شود که علاقه مند مشارکت با اعضای جامعه است یا به‌طور ارادی و غیرارادی به سوی هنجارها و شیوه‌های رفتار جمعی جذب می‌شود[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۴، ص۲۱۸.
  2. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۹۳.
  3. «چون با آنان به سر برید (بدانید که) برادران شمایند» سوره بقره، آیه ۲۲۰.
  4. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۱۰۰.
  5. «(داود) گفت: بی‌گمان او با خواستن میش تو برای افزودن به میش‌های خویش، به تو ستم کرده است و بسیاری از همکاران بر یکدیگر ستم روا می‌دارند جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و آنان اندکند؛ و داود دانست که ما او را آزموده‌ایم و از پروردگار» سوره ص، آیه ۲۴.
  6. علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۳۹۳.
  7. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۶۶-۴۶۷.