مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوالحسین مسلم بن حجاج بن مسلم قشیری نیشابوری در سال ۲۰۴[۱] یا ۲۰۶هـ در نیشابور زاده شد.[۲] در محله رمجار این شهر سکونت داشت و در محله «خان محمش» تجارت می‌‌کرد. مهم‌ترین منبع درآمد او از زمین زراعتی بود که در یکی از روستاهای نیشابور به نام استوا قرار داشت.[۳] قشیری در کنار تجارت به تحصیل علم مشغول بود و اولین بار در سال ۲۱۸هـ حدیث آموخت.[۴] او در طلب آن به مناطقی چون عراق، حجاز و شام سفر کرد. بارها به بغداد رفت که آخرین آن در سال ۲۵۷هـ بود.[۵] مسلم در این راه از یحیی بن یحیی، احمد بن حنبل، قعنبی، شیبان بن فروخ، اسحاق بن راهویه و بخاری کسب علم کرد. محمد بن عبدالوهاب فراء، احمد بن مبارک مستملی، صالح بن محمد بن جزره و عبدالرحمان بن ابی حاتم از شاگردان مسلم هستند.[۶] زمانی که بخاری به نیشابور رفت، مسلم که از شاگردان محمد بن یحیی ذهلی، عالم طراز اول نیشابور بود، به حلقه درس او پیوست، ولی به خاطر مشکلات بخاری و نارضایتی ذهلی از بخاری موجب شد تا ذهلی مسلم را از مجلس درس خود اخراج کند. از این رو، پس از اخراج بخاری از این شهر، مسلم نیز با او همراه شد،[۷] اما روشن نیست که تا کجا بخاری را همراهی کرده است. بیشتر رجال شناسان سنی، مسلم را از حافظان حدیث و فردی موثق توصیف کرده‌اند.[۸] برخی منتقدان هم ایراداتی بر او وارد می‌‌دانند.[۹] گفته شده که مسلم کتاب صحیح خود را به ابوزرعه عرضه داشت. او پس از مطالعه خشمگین شد و گفت که اسم کتابش را صحیح گذاشته، ولی مطابق نظرات بدعت گذاران نوشته اشت.[۱۰] به هر حال مسلم در سال ۲۶۱هـ در نیشابور درگذشت.[۱۱]
تألیفات او که با برخی آثار بخاری تشابه اسمی دارد و به همین جهت برخی از رجالیون آنها را به هر دو نسبت داده‌اند، عبارت‌اند از: المسند الکبیر، الجامع الکبیر، الاسامی و الکنی، المسند، الصحیح، التمییز، العلل الوحدان الأفراد الأقران سؤالات احمد بن حنبل، الانتفاع بأُهُب السباع، حدیث عمرو بن شعیب، مشایخ مالک بن انس، مشایخ الثوری، مشایخ شعبه، ذکر من لیس له الاراو، واحد من رواة الحدیث المخضرمین اولاد الصحابه فمن بعد هم من المحدثین ذکر اوهام المحدثین تفصیل السنین طبقات التابعین افراد الشامیین من الحدیث عن الرسول(ص) المعمر[۱۲] رباعیات، طبقات الرواة، رجال صحیح مسلم بن حجاج،[۱۳] التاریخ الصحیح الاوحاد المفرد[۱۴] الاخوه[۱۵] و رجال عروة بن الزبیر و جماعة من التابعین و غیرهم[۱۶].[۱۷]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ تذکره الحفاظ، ج۲، ص۵۸۸.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۹۵.
- ↑ تاریخ نیشابور، ص۱۰۰.
- ↑ تذکره الحفاظ، ج۲، ص۵۸۸.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۰۰.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۱۸۳.
- ↑ سیری در صحیحین، ص۵۱ ـ ۷۳.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۱۸۳.
- ↑ سیری در صحیحین، ص۵۱ ـ ۷۳.
- ↑ مسند الامام زید، ص۱۵.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۹۵.
- ↑ تاریخ نیشابور، ص۱۰۰.
- ↑ هدیة العارفین، ج۲، ص۴۳۲ و ۵۸۸.
- ↑ الفهرست (الندیم)، ص۲۸۶.
- ↑ کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۸۷.
- ↑ المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۷۸۵
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۷۶۲.