معصیت در معارف و سیره امام کاظم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث معصیت است. معصیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: معصیت در قرآن - معصیت در نهج البلاغه - معصیت در فقه سیاسی - معصیت در معارف دعا و زیارات - معصیت در معارف و سیره نبوی - معصیت در معارف و سیره سجادی - معصیت در معارف و سیره امام کاظم - معصیت در جامعه‌شناسی اسلامی - معصیت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

گناهان از نگاه امام کاظم(ع)‌

۱. از ابو الحسن(ع) نقل است که فرمود: «حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يُعْصَى فِي دَارٍ إِلَّا أَضْحَاهَا لِلشَّمْسِ حَتَّى تُطَهِّرَهَا»؛ حق است بر خدا (به یقین) هر خانه‌ای که در آن نافرمانی حضرتش شود آن را در معرض خورشید قرار دهد (ویران کند) تا از آلودگی گناه‌ پاک شود.

۲. از «ابن عرفه» از امام کاظم(ع) نقل شده که فرمود: «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ مُنَادِياً يُنَادِي: مَهْلًا مَهْلًا عِبَادَ اللَّهِ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ، فَلَوْ لَا بَهَائِمُ رُتَّعٌ، وَ صِبْيَةٌ رُضَّعٌ، وَ شُيُوخٌ رُكَّعٌ، لَصُبَّ عَلَيْكُمُ الْعَذَابُ صَبّاً، تُرَضُّونَ بِهِ رَضّاً»؛ خدای- عزّ و جلّ- در هرروز و شب ندادهنده‌ای دارد که ندا در می‌دهد: آرام، آرام، ای بندگان خدا از تن دادن به‌ گناهان خودداری کنید که اگر نبودند چهارپایان چرنده، شیرخوارگان و کهنسالان در حال رکوع (عبادت) هر آینه عذابی بر شما فرو می‌ریخت که در هم می‌شکستید.

۳. از «ابن محبوب» نقل شده است که گفت: «یکی از یاران و اصحاب ما نامه‌ای به ابو الحسن(ع) نوشته، به من داد تا به او برسانم‌ که در آن از گناهان کبیره و شمار آن پرسیده بود، امام(ع) پاسخ داد: «مَنِ اجْتَنَبَ مَا وَعَدَ اللَّهُ عَلَيْهِ النَّارَ كَفَّرَ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ إِذَا كَانَ مُؤْمِناً. وَ السَّبْعُ الْمُوجِبَاتُ: قَتْلُ النَّفْسِ الْحَرَامِ، وَ عُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَ أَكْلُ الرِّبَا، وَ التَّعَرُّبُ بَعْدَ الْهِجْرَةِ، وَ قَذْفُ الْمُحْصَنَاتِ، وَ أَكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ، وَ الْفِرَارُ مِنَ الزَّحْفِ»؛ هرکس که مؤمن باشد و از آنچه خداوند بر انجام آن وعده دوزخ داده دوری کند، خداوند گناهان او را بپوشاند و نادیده گیرد. آن گناهان که مرتکب آن مستوجب دوزخ می‌شود هفت مورد است: کشتن بی‌گناه، عقوق والدین، رباخواری، تعرّب پس از هجرت (ترک سرزمین اسلامی و رفتن به سرزمین کفر)، تهمت ناپاکی به زنان پاکدامن زدن، خوردن مال یتیم و فرار از جهاد.

۴. «محمد بن حکیم» می‌گوید: «از ابو الحسن(ع) پرسیدم: گناهان کبیره انسان را از حفاظ و دایره‌ ایمان بیرون می‌کند؟ امام(ع) فرمود: «نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْكَبَائِرِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): لَا يَزْنِي الزَّانِي وَ هُوَ مُؤْمِنٌ وَ لَا يَسْرِقُ السَّارِقُ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ»؛ آری و غیر از گناهان کبیره نیز چنین می‌کند. آن‌گاه فرمود: پیامبر اکرم(ص) فرمود: آن کس که زنا می‌کند در آن حالت‌ مؤمن نیست و آن کس که دزدی می‌کند در آن حالت‌ مؤمن نیست.

۵. از «سماعه» نقل شده است که گفت: «از ابو الحسن(ع) شنیدم که می‌فرمود: «لَا تَسْتَكْثِرُوا كَثِيرَ الْخَيْرِ وَ لَا تَسْتَقِلُّوا قَلِيلَ الذُّنُوبِ، فَإِنَّ قَلِيلَ الذُّنُوبِ يَجْتَمِعُ حَتَّى يَكُونَ كَثِيراً، وَ خَافُوا اللَّهَ فِي السِّرِّ حَتَّى تُعْطُوا مِنْ أَنْفُسِكُمُ النَّصَفَ»؛ نیکی زیاد را فراوان مشمارید و گناه اندک را کم مپندارید،؛ چراکه گناهان اندک (خرد) جمع می‌شوند تا اینکه زیاد می‌گردند. آن‌چنان در نهان از خدا بترسید که چون داوری کنید و نعمت‌های خدا و گناه خویش را با یکدیگر بسنجید خود را گناهکار دیده، به انصاف داوری کنید.

۶. «علی بن جعفر(ع)» از ابو الحسن(ع) نقل کرده است که فرمود: «حُرِّمَتِ الْجَنَّةُ عَلَى ثَلَاثَةٍ: النَّمَّامُ، وَ مُدْمِنُ الْخَمْرِ، وَ الدَّيُّوثُ وَ هُوَ الْفَاجِرُ»؛ بهشت بر سه کس حرام شده است: سخن‌چین، دائم الخمر و دلال محبت (آن‌که میان زن و مرد نامحرم برای کامجویی به حرام جمع کند).

منابع

1. سید منذر حکیم،سید منذر، پیشوایان هدایت ج۹