مقصود از مسیحیت صهیونیستی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
مقصود از مسیحیت صهیونیستی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ نشانه‌های ظهور
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در ادیان و مکاتب / منجی در اندیشه مسیحیان
مدخل اصلیمسیحیت صهیونیستی

مقصود از مسیحیت صهیونیستی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث نشانه‌های ظهور است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی نشانه‌های ظهور مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی ‎اصغر رضوانی

علی ‎اصغر رضوانی در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این باره گفته است:

«"مسیحیّت صهیونیستی" جریانی است سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی که امروزه با تمام قدرت و با تکیه بر پیشگویی‌های آخر الزمان بر اریکه قدرت در آمریکا و برخی کشورهای غربی تکیه زده‌اند.

این گروه با ادبیاتی کینه توزانه و خصومتی آشکار با فرهنگ شیعی و مهدوی و با اعلام قریب الوقوع بودن ظهور حضرت مسیح (ع) در اورشلیم سعی در بسیج تمامی قوا علیه کشورهای اسلامی دارد تا به زعم خود همه زمینه‌های لازم برای ظهور مقدس را فراهم سازد، و موانع بین راه را پیشاپیش از میان بردارد.

«مسیحیت صهیونیستی» با مراجعه به منابع توراتی و ایمان به پیشگویی‌های کتب محرَّف یهودیان، ظهور حضرت عیسی (ع)را مشروط به وقوع جنگی بزرگ، عالم‌گیر و هسته‌ای می‌شناسند.

و مرکز این جنگ خانمان‌سوز را هم «منطقه آرماگدون» واقع در فلسطین اشغالی اعلام می‌کنند. و حسب همین پیشگویی‌ها وقوع جنگ آرمگدون را هم مشروط به تشکیل اسرائیل بزرگ و تسلط یهودیان بر کلّ سرزمین فلسطین و حتّی فراتر از آن یعنی سوریه و عراق معرفی می‌کند.

پر واضح است که آنان تمامی حلقه‌های این زنجیر را به هم متصل کرده‌اند و آخرین حلقه را هم رفع موانع فراروی اسرائیل یعنی انهدام سرزمین‌های اسلامی و سرکوب هر‌گونه حرکت عدالت خواهانه مسلمین و شیعیان و به ویژه ایران اسلامی می‌دانند. چنان که حسب همین فرضیه وارد عراق شده و اندیشه سلطه بر سوریه، عربستان و ایران را در سر می‌پرورانند، و با تقویت تمام عیار اسرائیل مقدمات به اصطلاح جنگ مقدس را فراهم آورده‌اند»[۱].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

«صهیونیسم مسیحی واژه‌ای است که برای شاخه افراطی پروتستان‌های آمریکایی به کار می‌رود. این گروه به جهت حمایت از اسرائیل، بدین‌نام مشهور شده‌اند. و اما مسیحیت به سه شاخه کاملا جدا و مخالف یکدیگر یعنی کلیسای کاتولیک روم، ارتدکس و پروتستان تقسیم شده است. این سه کلیسا در اعتقادات دینی و مراسم عبادی کاملا از یکدیگر جدایند و مانند سه دین مختلف عمل می‌کنند و حتی انجیل کلیسای پروتستان با انجیل کلیسای کاتولیک تفاوت زیادی دارد. یکی از ویژگی‌های کلیسای پروتستان رابطه بسیار نزدیک آن‌ها با دولت‌های اروپایی می‌باشد و این دولت‌ها برای ترویج مسیحیت پروتستان از مبلغان خود در کشورهای جهان سوم حمایت‌های گسترده مالی، تبلیغاتی و سیاسی می‌کنند؛ به‌عنوان مثال در انگلیس، دولت و کلیسای پروتستان از هم جدا نیست و ملکه انگلیس در رأس دولت و کلیسا قرار دارد. در یک قرن گذشته جریان جدیدی که در بین پروتستان‌ها فوق العاده قدرتمند شده است، مکتب نوظهور "مبلغان انجیل" می‌باشد. قبل از جنگ جهانی دوم این مکتب نوظهور به بنیادگرایی معروف و شعار آن‌ها بازگشت به انجیل و تغییر جامعه با تحول فرهنگی بود و هدف آن‌ها به وجود آوردن حکومت در آمریکا بر مبنای بنیادهای انجیل می‌باشد. بعد از جنگ جهانی دوم، بنیادگرایان آمریکایی خود را مبلغان انجیل معرفی کردند و با استفاده گسترده از وسایل ارتباطات جمعی توانستند در جامعه آمریکا نفوذ فراوانی به دست آورند و اکنون این جریان قدرتمندترین و فعال‌ترین تشکیلات دینی در آمریکا محسوب می‌شود و در مراکز سیاسی این کشور نفوذ زیادی دارند.

اصول و مبانی جریان مبلغان انجیل در آمریکا و انگلیس، حمایت همه‌جانبه عقیدتی و سیاسی از صهیونیسم می‌باشد و آن‌ها اعتقاد دارند که پیروان کلیسای پروتستان برای ظهور دوباره مسیح باید چند خواسته مسیح را که در تفاسیر انجیل در قرن بیستم به‌عنوان پیشگویی‌های انجیل بیان شده، عملی نمایند. این جریان نوظهور در پروتستانتیسم با عنوان "خواسته‌های مسیح" شهرت دارد. پیروان این مکتب خود را از مبلغان انجیل می‌دانند و اعتقاد دارند پیروان این مکتب، مسیحیان دوباره تولدیافته می‌باشند که فقط‍‌ اینان اهل نجات خواهند بود و دیگران هلاک خواهند شد. از ویژگی‌های ممتاز پیروان این مکتب اعتقاد راسخ و تعصب خاص به صهیونیسم می‌باشد و تعصب این مسیحیان به صهیونیسم بیش از صهیونیست‌های یهودی مقیم اسرائیل و آمریکا می‌باشد. مطابق اعتقادات مکتب فوق به وسیله پروتستان‌ها حوادثی باید به وقوع بپیوندد تا مسیح دوباره ظهور نماید و پیروان این مکتب وظیفه دینی دارند برای تسریع در عملی شدن این حوادث کوشش نمایند.

حوادثی که توسط‍‌ آن‌ها باید عملی شوند، عبارتند از:

  1. یهودیان از سراسر جهان باید به فلسطین آورده شوند و کشور اسرائیل در گستره‌ای از رودخانه نیل تا رودخانه فرات به وجود آید و یهودیانی که به اسرائیل مهاجرت نمایند، اهل نجات خواهند بود.
  2. یهودیان باید دو مسجد اقصی و صخره در بیت المقدس را منهدم کنند و به جای این دو مسجد مقدس مسلمانان، معبد بزرگ را بنا نمایند (از سال ۱۹۶۷ تا به حال دو مسجد اقصی و صخره در بیت المقدس بیش از صد بار مورد حمله یهودیان و مسیحیان صهیونیست قرار گرفته است).
  3. روزی که یهودیان مسجد اقصی و مسجد صخره در بیت المقدس را منهدم کنند، جنگ نهایی مقدس (آرماگدون) به رهبری آمریکا و انگلیس آغاز شده، در این جنگ جهانی تمام جهان نابود خواهد شد.
  4. روزی که جنگ آرماگدون آغاز شود، تمامی مسیحیان پیرو اعتقادات "عملی نمودن خواسته‌های مسیح" که مسیحیان دوباره تولدیافته می‌باشند، مسیح را خواهند دید و توسط‍‌ یک سفینه عظیم از دنیا به بهشت منتقل می‌شوند از آن‌جا همراه با مسیح، نظاره‌گر نابودی جهان و عذاب سخت در این جنگ مقدس خواهند بود.
  5. در جنگ آرماگدون زمانی که ضد مسیح (دجال) در حال دستیابی به پیروزی است، مسیح همراه مسیحیان دوباره تولد یافته در جهان ظهور خواهد کرد و ضد مسیح را در پایان این جنگ مقدس شکست می‌دهد و حکومت جهانی خود را به مرکزیت بیت المقدس برپا خواهد ساخت و معبدی که به جای مسجد اقصی و صخره در بیت المقدس -که توسط‍‌ مسیحیان و یهودیان قبل از آغاز جنگ آرماگدون ساخته شده- محل حکومت جهانی مسیح خواهد بود.
  6. دولت صهیونیستی اسرائیل با کمک آمریکا و انگلیس، مسجد اقصی و مسجد صخره در بیت المقدس را نابود خواهد کرد و معبد بزرگ به دست آنان در این مکان ساخته خواهد شد و این رسالت مقدس به عهده آن‌ها می‌باشد.
  7. این حادثه پس از سال ۲۰۰۰ میلادی حتماً اتفاق خواهد افتاد.
  8. قبل از آغاز جنگ آرماگدون، رعب و وحشت جامعه آمریکا و اروپا را فرا خواهد گرفت.
  9. قبل از ظهور دوباره مسیح، صلح در جهان هیچ معنی ندارد و مسیحیان برای تسریع در ظهور مسیح باید مقدمات جنگ آرماگدون و نابودی جهان را فراهم نمایند.

رهبران مذهبی فرقه‌های پروتستان در ایالات متحده و انگلیس که به این مکتب نوظهور "خواسته‌های مسیح" اعتقاد دارند، در دهه ۱۹۹۰ م اعتقادات یادشده را به شدت در جامعه آمریکا و اروپا تبلیغ کرده‌اند و در ۱۰ سال گذشته در آمریکا در این زمینه ده‌ها کتاب منتشر شده و فیلم‌های گوناگونی به نمایش درآمده‌اند. کشیش آمریکایی به نام هال لیندسی کتابی با عنوان "در پیشگویی‌های انجیل؛ جای آمریکا کجاست‌؟" را تألیف کرده که یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های سال ۲۰۰۱ در آمریکا به شمار آمده است. در این کتاب نقش دولت واشنگتن در جنگ آرماگدون بیان شده است. نویسنده در این کتاب اثبات نموده است که دولت آمریکا جنگ آرماگدون را رهبری خواهد کرد و مخالفان مسیح در سراسر جهان را که قبل از آغاز این جنگ باعث ایجاد رعب و وحشت در جهان شده‌اند، شکست خواهد داد. در این جنگ مقدس، دولت انگلیس همکار آمریکا خواهد بود. دولت آمریکا در اوج جنگ سرد، موشک‌های هسته‌ای قاره‌پیمای خود را "شمشیرهای جنگ مقدس" نامیده بود. پیروان این مکتب در یک دهه گذشتهتبلیغ کرده‌اند که عملیات طوفان صحرا علیه عراق در سال ۱۹۹۱ فراهم کردن مقدمه برای جنگ آرماگدون بوده است.

مسیحیان صهیونیست از فرقه پروتستان‌ها در آمریکا و انگلیس اعتقاد دارند که مسیح همیشه در امور خاورمیانه به سود دولت اسرائیل مداخله نموده است و اعلام می‌دارند که خواست دولت اسرائیل در حقیقت خواست مسیح می‌باشد و مذاکرات صلح در خاورمیانه بیهوده است و تأسیس کشور اسرائیل بزرگ از رودخانه نیل تا رودخانه فرات، خواست مسیح می‌باشد که به زودی عملی خواهد شد. صهیونیست‌های یهودی هم مطابق اعتقاد به مجموعه قوانین دینی خود "تلمود" به مکتب "خواسته‌های خدا" اعتقاد دارند و مطابق این اعتقاد، آن‌ها برنامه‌ای را اجرا می‌نمایند که با کمک دولت‌های آمریکا و انگلیس و دیگر کشورهای غربی بتوانند دو مسجد مقدس اقصی و صخره در بیت المقدس را تخریب کرده، کشور اسرائیل بزرگ را با نابودی کامل کشورهای اسلامی به وجود آورند. به همین منظور میان صهیونیست‌های یهودی و صهیونیست‌های مسیحی از فرقه پروتستان‌ها اتحاد و هماهنگی کامل وجود دارد و مسیحیان پیرو اعتقاد "خواسته‌های خدا" همواره اظهار می‌دارند، هرعملی که از سوی دولت اسرائیل انجام می‌شود در حقیقت از سوی مسیح طراحی شده است و باید توسط‍‌ مسیحیان سراسر جهان مورد حمایت قرار گیرد. به لطف حمایت همه‌جانبه جهان مسیحی غرب از دولت تل آویو، اکنون ذخایر عظیم موشک‌های هسته‌ای و انواع و اقسام تسلیحات شیمیایی و میکروبی در اسرائیل وجود دارد و درواقع، رژیم صهیونیستی را به یک "انبار مهمات و پادگان نظامی جهان مسیحی ایالات متحده آمریکا و غرب" تبدیل کرده‌اند. البته هدف استراتژیک جهان مسیحی غرب این است که کشورهای اسلامی را در زمینه‌های اقتصادی و نظامی برای همیشه ضعیف نگاه دارند.

یک نویسنده آمریکایی در سال ۱۹۹۷ کتابی با عنوان "خیانت به بیت المقدس" را تألیف نمود که در آن هرنوع مذاکره صلح با فلسطینیان را خیانت به تعلیمات انجیل و خواسته‌های مسیح می‌داند و این مطلب را به خوانندگان القا می‌نماید که مسیح با آغاز هزاره سوم و قبل از سال ۲۰۰۷ م ظهور خواهد کرد و اسراییل بزرگ را از نیل تا فرات به وجود خواهد آورد. در این کتاب‌ها تبلیغ می‌گردد که برای تعجیل ظهور مسیح، مسیحیان باید کشور بابل را -که عراق کنونی می‌باشد- نابود کنند و رودخانه فرات باید کاملا خشک گردد. گفتنی است که آن‌ها جنگ آرماگدون را "جنگ فرات" نیز می‌نامند.

رهبران دینی صهیونیسم مسیحی تبلیغات گسترده‌ای در این‌باره انجام داده‌اند. در یک نظرسنجی که توسط‍‌ خبرگزاری آسوشیتدپرس در سال ۱۹۹۷ انجام شد، اعلام گردید ۲۵ درصد جمعیت آمریکا اعتقاد راسخ دارند که با آغاز هزاره سوم، جنگ جهانی آرماگدون در محل فلسطین آغاز خواهد شد و این جنگ تا مدت هفت سال ادامه خواهد داشت. در اثر اینجنگ دنیا نابود می‌شود و در پایان این جنگ هفت ساله که آن‌ها آن را "مصیبت بزرگ برای کلیسا و مسیحیان" می‌دانند، مسیح همراه مسیحیان دوباره تولد یافته ظهور خواهد کرد و دجال را شکست می‌دهد و حکومت جهانی خود را با مرکزیت بیت المقدس تشکیل خواهد داد. به همین منظور آن‌ها معبد بزرگ را که موجب جنگ آرماگدون می‌شود "معبد مصیبت بزرگ" می‌نامند. مطابق اعتقادات صهیونیسم مسیحی، غیر از معتقدان به "خواسته‌های مسیح"، تمامی مردم جهان، چه مسیحی و چه غیرمسیحی، به دست دجال کشته خواهند شد. ارتش صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ بخش شرقی بیت المقدس را تصرف کرد و مسجد اقصی و مسجد صخره به دست صهیونیست‌های یهودی اشغال گردید. بعد از آن، رژیم تل‌آویو همواره اعلام کرد که بیت المقدس پایتخت ابدی اسراییل است. به همین منظور صهیونیست‌ها ۸۷ درصد بخش شرقی بیت المقدس را تصرف کرده‌اند و مردم فلسطین حق ندارند در بخش شرقی این شهر، خانه‌سازی کنند و حتی خانه‌های فلسطینی‌ها در این بخش شهر مرتب تخریب می‌گردد و یهودیان در آن‌جا ساکن می‌شوند. صهیونیست‌ها زیر محوطه مسجد اقصی و مسجد صخره را کاملا حفاری کرده‌اند.

صهیونیست‌های مسیحی و یهودی مقیم فلسطین اشغالی و آمریکا اعلام نموده‌اند که آن‌ها سقف و ستون‌های معبد بزرگ را آماده کرده‌اند و می‌توانند در کوتاه‌ترین مدت معبد بزرگ را در جای مسجد اقصی و مسجد صخره احداث نمایند. آن‌ها نقشه معبد بزرگ را در روی جلد کتاب‌هایی که در این موضوع نوشته شده است چاپ کرده‌اند.

رهبران صهیونیسم مسیحی و یهودی خود اعلام کرده‌اند مطابق تفسیر مکاشفه یوحنا در انجیل، صهیونیسم رسالت الهی دارند و برای تأسیس دولت اسراییل بزرگ حق دارند علاوه بر سلب مالکیت فلسطینیان، حتی نسل‌کشی فلسطینیان و اعراب را انجام دهند. رهبران دینی پروتستان، مبلغان انجیل را از مسیحی کردن یهودیان منع می‌کنند، چرا که مطابق اعتقادات آنان یهودیان از سراسر جهان باید به فلسطین مهاجرت نمایند و اسراییل بزرگ را تشکیل دهند و اقدام به ساخت معبد بزرگ نمایند. بیشتر مطلق یهودیان در جنگ آرماگدون توسط‍‌ ضد مسیح کشته خواهند شد و تعداد اندکی که زنده خواهند ماند، با ظهور حضرت مسیح به وی ایمان خواهند آورد.

تروریسم مقدس و مبلغان جنگجوی انجیل مکتب صهیونیسم مسیحی در کشورهای پروتستان مخصوصا در ایالات متحده آمریکا و انگلیس توسط‍‌ مبلغان انجیل در سطح گسترده ترویج می‌شود.

نویسنده معروف آمریکایی به نام گریس هالسل در دو کتاب معروف خود برنامه‌های مبلغان "جنگجوی انجیل" مقیم آمریکا را به خوبی افشا کرده بود. نویسنده در این دو کتاب با عنوان "پیشگویی و سیاست" و "مبلغان جنگجوی انجیل در بستر جنگ هسته‌ای" برنامه‌های مشترکدولت‌های آمریکا، انگلستان و اسراییل با همکاری مبلغان انجیل را برای به وجود آوردن اسراییل بزرگ تشریح می‌کند. هالسل که از کارمندان برجسته دفتر ریاست‌جمهوری آمریکا بود اتحاد محرمانه بین مبلغان انجیل در آمریکا و انگلیس با اسراییل را آشکار می‌نماید. تأثیر تبلیغات گسترده دستگاه‌های ارتباطجمعی آمریکا که کاملا تحت کنترل صهیونیست‌ها می‌باشند، مردم آمریکا را به زودباورترین مردم جهان تبدیل کرده و حادثه ۱۱ سپتامبر هم کینه و نفرت مردم آمریکا و جهان غرب را به خاطر تبلیغات هدایت‌شده، علیه اعراب و مسلمانان برانگیخته است.

صهیونیست‌ها و طرفداران آن‌ها که سال‌ها یک سلسله برنامه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی خود را تبلیغ می‌کردند، با حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بهترین فرصت را به دست آوردند تا برنامه‌های‌شان را با سرعت بیشتری به مردم آمریکا و اروپا بقبولانند و در حال حاضر می‌کوشند برنامه‌های خود را عملی نمایند. در دوران جنگ سرد، آمریکا اتحاد جماهیر شوروی سابق را "امپراتوری شر" معرفی می‌کرد و بعد از جنگ سرد، دستگاه‌های ارتباط‍‌ جمعی آمریکا ترس از مسلمانان را تبلیغ کردند و بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر، این تبلیغات علیه اسلام و مسلمانان جهان در دنیای غرب به اوج خود رسیده است. گروه‌های مسیحی پیرو اعتقاد "خواسته‌های مسیح" در آمریکا ۱۰۰ میلیون پیرو دارند و آن‌ها در هردو حزب بزرگ آمریکا یعنی جمهوری‌خواه و دموکرات صاحب نفوذ می‌باشند و همراه صهیونیست‌های یهودی، دولت واشنگتن را کاملا در اختیار دارند.

آمریکا و دیگر کشورهای پروتستان و ۱۵۰۰ فرقه مسیحی حامل این اعتقاد در سطح جهان، برای جنگ آرماگدون تبلیغات گسترده انجام می‌دهند و برای تسریع در ظهور مسیح کوشش می‌نمایند، وضعیتی را پیش آورند که سراسر جهان نابود شود. نویسندگان غربی این اعتقادات را به‌عنوان تروریسم مقدس معرفی می‌کنند. این گروه‌های مسلح مسیحی در آمریکا بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر از سوی اف‌بی‌ای متهم شده‌اند که در پخش "سیاه‌زخم" که یک اسلحه بیولوژیک می‌باشد در آمریکا نقش داشته‌اند. سیاست دولت آمریکا نیز بر "نبرد تمدن‌ها" استوار است و آن‌ها خود را کدخدای دهکده جهانی اعلام کرده‌اند و به بهانه مبارزه با تروریسم می‌کوشند سلطه خود را بر سراسر جهان گسترش دهند. ولی آمریکا در حال فروپاشی از داخل می‌باشد و ریشه حوادث ۱۱ سپتامبر در داخل خود آمریکا وجود دارد. گروه‌های صهیونیست مسیحی و یهودی در داخل آمریکا روزبه‌روز قدرتمندتر می‌شوند و اکنون در واقع، دولت و مردم ایالات متحده آمریکا در دست این گروه‌ها گروگان می‌باشند»[۲][۳].

پرسش‌های وابسته

  1. منجی نزد مسیحیان کیست؟ (پرسش)
  2. منجی و نجات در دین مسیحیت به چه معناست؟ (پرسش)
  3. دیدگاه انجیل و مسیحیت درباره موعود چیست؟ (پرسش)
  4. ظهور منجی در انجیل در چه وقتی معین شده است؟ (پرسش)
  5. مقصود از مسیحیت صهیونیستی چیست؟ (پرسش)
  6. مقصود از مسیحیت سیاسی آمریکا چیست؟ (پرسش)
  7. اوصاف یاران منجی در انجیل چیست؟ (پرسش)
  8. آیا در انجیل به علائم ظهور منجی اشاره شده است؟ (پرسش)
  9. آیا علائم منجی در ادیان دیگر مانند هندیان و مسیحیان بیان شده است؟ (پرسش)
  10. آیا در دین مسیحیت به منجی و مصلح بشارت داده شده است؟ در چه کتاب‌هایی؟ (پرسش)
  11. مسیحاباوری در ادیان ابراهیمی به چه معناست و ماشیح چه فرقی با مسیحا دارد؟ آیا ماشیح زنده است و در غیبت به سر می‌برد؟ (پرسش)
  12. آیا مسیحیان موعودباورند یعنی معتقد به آمدن منجی در آخر الزمان هستند؟ نام منجی آنان چیست؟ آنان آمدن منجی را چگونه ترسیم می‌کنند؟ (پرسش)
  13. موعودباوری اسلامی و مسیحی چه وجوه اشتراک و چه اختلافاتی دارد؟ (پرسش)
  14. بازگشت عیسی مسیح در روایات اسلامی چگونه تفسیر می‌شود؟ (پرسش)
  15. کاتولیک‌های مسیحی درباره بازگشت عیسی چه نظری دارند؟ (پرسش)
  16. از نظر مسیحیان بازگشت و ظهور مسیح چه مراحلی دارد؟ آیا عیسی مسیح حکومت هم خواهد نمود؟ (پرسش)
  17. انجیل درباره منجی و ظهور او چه پیشگویی کرده است؟ (پرسش)
  18. چه نشانه‌هایی برای ظهور منجی در انجیل آمده است؟ (پرسش)
  19. نقاط اشتراک تورات و انجیل با منابع اسلامی درباره حوادث پیش از ظهور منجی و جهان پس از آن کدام‌اند؟ (پرسش)

پانویس

  1. موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۷.
  2. برگرفته از سایت: www.mouood.org
  3. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۵۷-۴۶۲