مناسبات مهاجرین و انصار در عصر نبوی (کتاب)
| مناسبات مهاجرین و انصار در عصر نبوی همدلی‌ها و رقابت‌ها | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | حسین حسینیان مقدم |
| موضوع | امامت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
| تعداد صفحه | ۲۰۱ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۵۴۸۶-۰۹-۴ |
| شماره ملی | ۲۸۲۸۶۶۶ |
مناسبات مهاجرین و انصار در عصر نبوی: همدلی‌ها و رقابت‌ها، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون ایجاد همدلی و رقابت میان مهاجرین و انصار می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر حسین حسینیان مقدم است و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «این کتاب پژوهشی در مورد سیره پیامبر اکرم (ص) در ایجاد همدلی و رقابت میان مهاجرین و انصار است. این کتاب که به عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشته‌های تاریخ و تاریخ تمدن اسلامی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدوین شده است به نقش پیامبر اسلام در ایجاد همدلی و وفاق بین مهاجرین و انصار در ابتدای هجرت خویش و تشکیل حکومت نبوی در مدینه پرداخته و ایجاد رقابت سالم بین مهاجرین و انصار در زمینه‌های مختلف در سیره آن حضرت را بررسی نموده است. نگارنده رویکردی جدید در بازخوانی سیره نبوی از منظر گروه‌های فعال در عرصه تحولات اجتماعی عصر نبوی اتخاذ نموده و تحولات صورت گرفته پس از هجرت پیامبر اسلام در عرصه‌های دینی، اجتماعی و اقتصادی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. نگارنده یاران پیامبر اکرم (ص) را به دو گروه بزرگ مهاجرین و انصار دسته‌بندی کرده و بر این باور است که پیامبر اسلام (ص) با ارایه راهکارها و آموزش‌هایی به مهاجرین و انصار بستر مناسبی برای تحقق جامعه ای همدل، پویا و با اهدافی والا فراهم آورده به گونه‌ای که اصحاب ایشان از هیچگونه ایثاری نسبت به هم دریغ نمی‌کردند. اما به تدریج کینه‌های دیرینه، تغییر ترکیب جمعیتی مدینه به نفع مهاجران، اقتدار سیاسی آنان در مدینه، تلاش انصار در مبارزه با قریش، بینش‌ها و منش‌های متفاوت گروه‌های مهاجر و انصار موجب ایجاد رقابت‌ها و اختلافاتی میان آنان می‌شد و گاهی با درهم‌تنیده شدن شیطنت یهودیان و منافقان، سبب رویارویی گروه‌ها می‌گردید. اما رسول خدا (ص) با طبیعی شمردن و رقابت‌ها، زمانی در امور داخلی رقیبان دخالت می‌نمود که برخوردهای خشونت‌آمیز آنان کیان جامعه اسلامی آن روز را تهدید می‌کرد. ایشان با تکیه بر مفاهیم و ارزش‌های انسانی، دینی و اخلاقی، اجتماع پذیری یاران خویش، رویکرد فراقبیله ای و ارتقای توان تحمل مخالف، رقابت‌ها را هدایت می‌نمود و از آنها برای پیشبرد اهدافجامعه اسلامی استفاده می‌کرد. نگارنده همچنین به تبارشناسی مهاجرین و انصار و ارتباط دینی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و خانوادگی مهاجرین و انصار اشاره کرده و راهکارهای پیامبر اسلام برای تحکیم روابط اجتماعی مسلمانان با یکدیگر و پرهیز دادن آنان از عصبیت و اختلافات جاهلی و فخرفروشی‌های بیمورد را تفسیر نموده است».
فهرست کتاب
- پیشگفتار
- بخش اول: منابع و پیشینه تحقیق
- بخش دوم: پیشینه مهاجر و انصار
- فصل اول: آشنایی با مهاجر و انصار
- مهاجر در لغت و اصطلاح
- انصار در لغت و اصطلاح
- مهاجر و انصار در قرآن و حدیث
- انصار در احادیث نبوی
- اصحاب و صحابه
- صحابه در کتب تراجم
- فصل دوم: مناسبات و تبارشناسی
- نَسَب مهاجر و انصار
- مناسبات عدنانی و قحطانی
- ارتباط مکه و مدینه پیش از اسلام
- بخش سوم: همدلی و رقابت میان مهاجر و انصار در سیره نبوی
- فصل اول: نقش آموزه‌های دینی در ایجاد همدلی و وحدت
- الف)تغییر نظام سیاسی جاهلی
- ب) تعیین مرجع قانونی
- ج) تحکیم روابط اجتماعی
- ۱. همگامی با مسلمانان
- ۲. جمعه و جماعت
- ۳. تأسیس مسجد جامع
- ۴. پیمان برادری
- ۵. التزام به اصول اخلاقی
- ۶.خانواده و خویشاوندی
- ۷. سامان‌دهی نیروها
- ۸. تغییر نام
- فصل دوم: همدلی میان مهاجر و انصار
- اسکان مهاجران
- حل مشکلات اقتصادی
- ازدواج میان مهاجر و انصار
- ارتباط‌های عاطفی و فردی
- همدلی در جنگ‌ها
- فصل سوم: رقابت میان مهاجر و انصار
- الف) رقابت‌های سیاسی
- مهاجران در نگاه انصار
- انصار در نگاه مهاجران
- عصبیت
- رقابت‌های درون گروهی انصار
- فخرفروشی
- نقش طلقا
- نقش منافقین
- نقش یهود
- ب) رقابت‌های فرهنگی
- ج) رقابت‌های اقتصادی
- سخن پایانی
- پیوست: برادران پیمانی
- منابع و مآخذ
- نمایه
دربارهٔ پدیدآورنده
