وادی نمل

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از واد النمل)

مقدمه

﴿حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِ النَّمْلِ...[۱]. ملخص سرگذشت حضرت سلیمان در بیابان و وادی نمل با استفاده از آیات و روایات چنین است: زمانی که حضرت سلیمان و لشکریان او گذرشان به وادی نمل افتاد مورچه‌ای خطاب به سایر مورچگان فریاد زد که بگریزند و به لانه‌هایشان پناه ببرند تا زیر پا له نگردند. سلیمان آگاه گشت و مورچه را به احضار‌طلبید و با او گفتگوهایی انجام پذیرفت که در کتب آمده است. آیه ۱۸ سوره نمل، «عبور سلیمان را همراه با سپاه جن و انس و پرندگان که مسخر فرمان او بودند، از وادی مورچگان بیان می‌کند و توجه مردم را به عظمت آفرینش در مورچه معطوف می‌کند»[۲]. به گفته برخی از علما: «از آیات این سوره نمل و همچنین از آیات سوره سبأ به خوبی استفاده می‌شود که داستان حکومت حضرت سلیمان جنبه عادی نداشته، بلکه توأم با خارق عادات و معجزات مختلفی بوده که قسمتی از آن مانند حکومت سلیمان بر جن و پرندگان و در کلام مورچگان و گفتگوی با هدهد، در این سوره و بخش دیگر از آن در سوره سبأ آمده است»[۳].[۴]

محل وادی نمل

از خلال نوشته‌های مورخان و مفسران و خبرگان علوم قرآنی، این جاها به نام «وادی نمل» یاد شده‌اند:

  1. برخی بزرگان در پاسخ به سوال: أین یوجد وادی النمل؟ می‌گویند: هو وادی بالطائف و قیل بالشام[۵] برخی علما و بزرگان نیز می‌آورند: بعضی گفته‌اند: این وادی بود در طایف؛ و بعضی گفته‌اند که در شام بود[۶].
  2. «در تعیین مکان وادی نمل اختلاف است، ولی یاقوت و ابن بطوطه معتقدند که آن وادی در سرزمین عسقلان است و چون قول این دو دانشمند در نزد ما حجت است از این جهت در تعیین وادی از نظر ایشان پیروی می‌کنیم»[۷].
  3. برخی نویسندگان می‌گویند: دره یا وادی مورچگان واقع در روبه‌روی منطقه عسقلان بین اسدود و غزّه است[۸]. روزی پیغمبر خدا برخوردار از شکوه و جلال سلطنت به همراه عده‌ای از جن و انس و پرندگان در حرکت بود تا به سرزمین عسقلان و وادی مورچگان رسید[۹].

در تعیین محل واقعی وادی نمل باید توجه را به شام و عسقلان معطوف داشت، وقتی توجه ما به شام معطوف شود فلسطین را در آنجا خواهیم دید زیرا فلسطین جزو شام است و طبیعی است که در فلسطین نیز به «عسقلان» خواهیم رسید.[۱۰]

منابع

پانویس

  1. «تا آنکه به درّه موران رسیدند، موری گفت: ای موران! به خانه‌های خود درآیید تا سلیمان و سپاهش شما را ناآگاهانه فرو نکوبند» سوره نمل، آیه ۱۸.
  2. آشنایی با سوره‌ها، جواد محدثی، ص۴۷.
  3. ناصر مکارم شیرازی،‍ تفسیر نمونه، ج۱، ص۴۳۱.
  4. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۸۱۱.
  5. اشرف زهیری الجعفری، الف سوال و سوال عن قصص الانبیاء، ص۳۲۸.
  6. علامه مجلسی، تاریخ انبیاء، مجلسی، ص۷۵۳.
  7. قصص انبیاء، صدر بلاغی، ص۱۹۰.
  8. شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن، ص۱۰۳.
  9. قصه‌های قرآن، زمانی، ص۲۵۹.
  10. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۸۱۲.