پیش‌گویی در نهج البلاغه

این مدخل زیرشاخهٔ بحث پیش‌گویی است. پیش‌گویی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: پیش‌گویی در نهج البلاغه - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

یکی از موضوعاتی که در کلمات امام علی (ع) به ویژه در نهج البلاغه به چشم می‌خورد، خبرهای غیبی است که حضرت در خطبه‌ها و نامه‌ها و حکمت‌های خود یادآور شده است. پیش‌گویی به معنای خبردادن و پرده‌برداشتن از حقایق و وقایع پنهان آینده است که در چهار معنا به آن توجّه شده است:

1. برخی مخصوص خداوند است، مانند علم به زمان وقوع قیامت.
2. برخی مخصوص انبیا و ائمه (ع) با اذن الهی است، مانند هر آنچه بخواهند بدانند و از خداوند مأذون باشند.
3. برخی در سایه طهارت نفس و ارتباط بنده با ذات ربوبی حاصل می‌شود که نوعی الهام و عنایت خداوند به چنین بندگانی خواهد بود، مانند آنچه به سلمان و ابوذر و برخی از علمای ربانی عطا شده است.
4. برخی نیز قابل تعلیم و تعلم برای دیگران است، مانند آنچه کاهنان و منجمان و مرتاضان می‌گویند. این قسم از لحاظ شرعی حرام است.

یش‌گویی‌های نهج البلاغه از قسم دوم به حساب می‌آیند که خود بر دو نوع‌اند:

1. نوع اول: اخباری است که اطلاع آن حضرت را از واقعیات و حوادث پشت پرده اثبات می‌کند، مانند آن‌که فرمود: سوگند به آن که جانم در قبضه قدرت اوست، از هر رخدادی تا روز رستاخیز با خبرم و از هر گروهی که دست‌کم یک‌صد نفر را رهبری کند یا صد نفر را به گمراهی کشانَد، مطّلعم و شما را خبر دهم و از سخن‌گو و پیشوا و پیش‌گامش باخبرم؛ و نیز می‌دانم که در کجا فرود آیند و گشایند و کدام یک از آنان کشته شوند و کدامین بمیرد.
2. نوع دوم: اخباری که حوادث معینی در آینده را بازگو می‌کند، مانند: غرق شدن بصره در آب؛ غصب خلافت؛ حمله مغول.

شارحان نهج البلاغه، هر یک به نوعی به اخبار غیبی امام (ع) نظر افکنده‌اند.

منابع

1. دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱