چرا فقط خداوند می‌تواند امام را به عنوان حاکم الهی تعیین کند؟ (پرسش)
| چرا فقط خداوند می‌تواند امام را به عنوان حاکم الهی تعیین کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | نصب الهی امام - نصب الهی حاکم |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
چرا فقط خداوند می‌تواند امام را به عنوان حاکم الهی تعیین کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقایان محمد تقی فیاض‌بخش و آقای دکتر فرید محسنی در کتاب «ولایت و امامت از منظر عقل و نقل» در این‌باره گفته‌‌اند:
- «انحصار تشخیص اصلح توسّط خداوند: چنان که اشاره شد، مقام امامت دارای وجوه گوناگونی است که اغلب آنها (از جمله علم به کتاب الهی و عصمت امام)، از امور باطنی است و تشخیص آن توسّط مردم امکان ندارد. امّا از یک سو، امّت بر این اجماع دارد که مردم نیازمند امیر و حاکمی برای اداره جامعه هستند و از سوی دیگر، خداوند امر به انتخاب افضل نموده است. همچنین امر به محال از سوی خداوند عقلاً قبیح است. بنابراین، برعهده خداوند است که خود، حاکم و امامی را با اوصاف پیش‌گفته برای زعامت امر مردم منصوب نماید. در این خصوص، در فصل بعدی به طور مبسوط پیرامون شرایط حاکم (از جمله علم وعصمت) بحث می‌گردد.
- عدم کفایت علما در امر حکومت، به طور مطلق: اگر بنا باشد که بعد از نبی، پرچم‌داری هدایت امّت (چنان که مرضیّ پروردگار و نبی باشد) به دست علمای امّت بیفتد، چه تضمینی وجود دارد که همه علما در مسئله‌ای حکمی یا اعتقادی اجماع بر خطا نکنند؟[۱] اگر عصمت در اجماع علما، از طرف پروردگار تضمین نشده باشد و در میان علما امام معصومی وجود نداشته باشد، احتمال اجماع امّت بر خطا وجود دارد. پس نتیجه چنین می‌شود که بعد از نبی، دین خدا تا قیامت تحریف و دچار انحراف می‌شود و گروه کثیری از امّت گرفتار ضلالت می‌گردند؛ بدون آنکه در نجات از این گمراهی، حجّت الهی داشته باشند؛ در حالی که خداوند می‌فرماید:
وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا
[۲].
بنابراین، قاعده لطف ایجاب می‌کند که بعد از انبیاء الهی (ع)، حتماً انسان‌هایی وارسته که عصمت آنها با ضمانت الهی است، در میان امّت باشند تا جامعه را به نحو احسن اداره نمایند»[۳]
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ فخر رازی (از علماء اهل تسنّن) در تفسیر آیه أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ [«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹]، قائل به عصمت جمعی برای علماء گردیده؛ ولی او متعرّض ضرورت وجود معصوم در بین آنها نشده است. مطالب مذکور در بحث ادلّه نقلی، ذیل همین آیه خواهد آمد.
- ↑ «و ما تا پیامبری برنینگیزیم (کسی را) عذاب نمی‌کنیم» سوره اسراء، آیه ۱۵.
- ↑ فیاض‌بخش، محمد تقی و محسنی، فرید، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۲ ص ۵۱.