چرا وجود امام منتظر را از عوارض مؤثر بر ساختار روان‌شناختی منتظران برشمرده‌اند؟ (پرسش)

چرا وجود امام منتظر را از عوارض مؤثر بر ساختار روان‌شناختی منتظران برشمرده‌اند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / کارکردها، ویژگی‌ها و آثار انتظار
مدخل اصلی	؟
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

چرا وجود امام منتظر را از عوارض مؤثر بر ساختار روان‌شناختی منتظران برشمرده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

یوسف مدن

آقای یوسف مدن، در کتاب «روان‌شناسی انتظار» در این‌باره گفته است:

«هر حرکت موجودی در هر جامعه‌ای یا حرکتی که منتظر وجودش است، نیازمند یک رهبری حکیمانه و رشد یافته و کارآمد است که به اعضای خود توجه می‌کند و تصوّر موفقیت یک حرکت، بدون وجود رهبری که امور آن را تدبیر کند دشوار است.

جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا (ص) این سؤال را پرسید: "آیا شیعیان از قائم در غیبتش بهره‌ای می‌‌برند؟" حضرت فرمود: "آری! سوگند به کسی که مرا به نبوت مبعوث کرد مردم از او بهره می‌‌برند و از نور ولایت او در غیبتش روشنایی می‌‌گیرند؛ همانند بهره بردن مردم از خورشید هر چند ابر روی آن را بپوشاند".

در این متن اخیر یک تشبیه حسی برای نزدیک کردن معنا به ذهن خواننده توجه ما را به خود جلب میکند و مهدی غایب از دیدگان مردم فایده‌ای در زندگی امت با نور ولایتش دارد؛ همان‌گونه که خورشید پرده ابر را می‌‌شکافد و انرژی روشنایی خود را به تمام موجودات زنده می‌‌رساند حتی اگر در بستر دریا و اقیانوس‌ها و نهر‌ها باشند؛ همانا خورشید "روشنایی" و "حرارت" تولید می‌‌کند و هر دو انرژی طبیعی تجدید شونده هستند که همه موجودات زنده از آن استفاده می‌‌کنند.

پس خورشید انرژی روشنایی خود را به ما می‌‌رساند تا موجب:

1. احساس "رویت" شود.
2. و روشنایی ویژگی مهم برای زندگی موجودات مختلف زنده است.
3. همان‌گونه که گیاهان انرژی روشنایی را جذب می‌‌کنند و به وسیله این جذب، عمل تجسم روشنایی اتفاق می‌‌افتد و به این شکل مواد کربو هیدرات به وجود می‌‌آیند که گیاهان برای ساختن مواد غذایی مثل پروتئین و چربی از آن استفاده می‌‌کنند؛ پس گیاهان روشنایی را با عملی کردن روشنایی به شکل انرژی تجدید شونده ذخیره می‌‌کنند و غذا تولید می‌‌کنند.
4. روشنایی آب را می‌‌شکافد تا به گیاهان و علف‌ها و جانوران زنده موجود در بستر نهرها و دریاها برسد و همچنین حرارت فواید مشابهی دارد که افراد بسیاری از مردم آن را می‌‌دانند.

بنابراین این متن شریف خواسته است - با یک مثال حسی و زنده از طبیعت - نیاز امت به امام غایب را به نیاز مردم به انرژی خورشید پوشیده شده با ابر تشبیه کند و هر دو اینها ضروری است. در نتیجه متن به کسانی که درباره فایده امام "غایب" سؤال کرده‌اند و این که حکمت وجود او چیست پاسخ داده است.

و همان‌گونه که "خورشید پوشیده شده با ابر فوایدی دارد" همان‌طور امام پنهان شده از ما، فوایدی عقیدتی، ایمانی، تربیتی و روان‌شناختی برای امت دارد و این فواید دارای تأثیر مثبت بر ساختار عقلی و روان‌شناختی منتظران است؛ اما این فواید را کسی که به تفکر انتظار ایمان ندارد و با آن به عنوان یک تجربه احساسی و رفتاری و عبادی تعامل نکرده است، درک نمی‌کند».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.