چگونه امام جواد با سن اندک می‌توانست وظائف امامت را انجام دهد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
چگونه امام جواد با سن اندک می‌توانست وظائف امامت را انجام دهد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ امامت
تعداد پاسخ۱ پاسخ

چگونه امام جواد (ع) با سن اندک می‌توانست وظائف امامت را انجام دهد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

مهم‌ترین سؤالی که درباره امام جواد مطرح شده آن است که چگونه با سن اندک می‌توانست وظائف امامت را انجام دهد در حالی که معاملات صبی نافذ نیست تا چه رسد به تصرف در امور مسلمانان و شئون امامت؟[۱]

پاسخ نخست

عبدالمجید زهادت

حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵» در این‌باره گفته است:

«با توجه به این که شبهه امامت در سن خردسالی در مورد سه امام مطرح شده است[۲] این شبهه را در اولین مورد با تفصیل بیشتری پاسخ می‌گوییم. در مباحث امامت عامه آنچه در ویژگی‌های امام گفته شد عبارت بود از علم و عصمت و افضلیت و اعطای این اوصاف به کودک علاوه بر اینکه عقلا ممکن است و استحاله ندارد به دلالت آیات قرآن کریم واقع هم شده است.

قرآن کریم درباره حضرت عیسی (ع) می‌فرماید: فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا * قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا * وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا[۳] و درباره حضرت یحیی بن زکریا می‌فرماید: يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا[۴].

فخر رازی درباره حکمی که خداوند به حضرت یحیی (ع) داد، می‌گوید: مراد از حکم در آیه شریفه، همان نبوت است، زیرا خداوند تعالی عقل او را در کودکی محکم و کامل کرد و به او وحی فرستاد. چرا که خداوند تعالی حضرت یحیی (ع) و عیسی (ع) را در کودکی به پیامبری برگزید، برخلاف حضرت موسی (ع) و محمد (ص) که آنان را در بزرگ‌سالی به رسالت مبعوث نمود[۵].

در روایات فراوانی نیز برای رفع استبعاد از امامت امام جواد (ع) در سن کودکی به آیات قرآن کریم مانند ماجرای حضرت عیسی (ع) تمسک شده است[۶]. علی بن اسباط گوید: اباجعفر را دیدم، در حالی‌که بر من وارد شد، من خوب به دست و پای مبارک او نگاه کردم تا بتوانم برای اصحاب خود در مصر، آن حضرت را توصیف کنم. ناگهان دیدم آن حضرت (ع) به سجده افتاد و فرمود: "إِنَّ اللَّهَ احْتَجَّ فِي الْإِمَامَةِ بِمِثْلِ مَا احْتَجَّ بِهِ فِي النُّبُوَّةِ فَقَالَ وَ آتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً فَقَدْ يَجُوزُ أَنْ يُؤْتَى الْحِكْمَةَ وَ هُوَ صَبِيٌّ وَ يَجُوزُ أَنْ يُؤْتَاهَا وَ هُوَ ابْنُ أَرْبَعِينَ سَنَةً"[۷].

در مورد منع کودک از تصرف در اموال می‌گوییم: بدیهی است که این منع درباره نوع افراد است و انسان‌های خاص می‌توانند از این قانون مستثنی باشند[۸]. به تعبیر دیگر این شبهه ناشی از مقایسه انسان‌های برگزیده با افراد معمولی است.

در مورد حکمت امامت کودک به دو نکته اشاره می‌شود: اول) در امامت کودک به وضوح موهبتی بودن مقام و منصب امامت نشان داده می‌شود و توهم اکتسابی بودن دفع می‌گردد و معلوم می‌شود در این انتصاب سن ملاک نیست. نکته دوم) امتحان مردم است که چگونه در برابر حق تسلیم می‌شوند همان‌گونه که حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) این‌گونه امتحان شد. و نیز علی بن جعفر (ع) که در سن بالا به امام جواد (ع) احترام می‌گذاشت، تا حدی که کفش‌های حضرت جواد (ع) را جفت می‌کرد و هنگامی که از او سؤال شد چرا چنین می‌کند، در حالی که با مقام و شأن او سازگاری ندارد، در جواب می‌گوید: خداوند این محاسن سفید را لایق مقام امامت ندانست، ولی این کودک را شایسته این مقام دید[۹]»[۱۰].

پرسش‌های وابسته

  1. ادله امامت امام حسن کدامند؟ (پرسش)
  2. دلیل صلح امام حسن با معاویه چه بود؟ (پرسش)
  3. آیا امام حسن ازدواج و طلاق بسیار داشت؟ (پرسش)
  4. آیا امام حسن معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  5. آیا فضائل امام حسن در قرآن آمده است؟ (پرسش)
  6. ادله امامت امام حسین کدامند؟ (پرسش)
  7. آیا فضائل امام حسین در قرآن آمده است؟ (پرسش)
  8. القاب امام حسین چیستند؟ (پرسش)
  9. آیا امام حسین معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  10. ادله امامت امام سجاد کدامند؟ (پرسش)
  11. آیا امام سجاد معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  12. چرا امام سجاد در برابر بنی امیه قیام نکرد؟ (پرسش)
  13. ادله امامت امام باقر کدامند؟ (پرسش)
  14. آیا امام باقر معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  15. ادله امامت امام صادق کدامند؟ (پرسش)
  16. آیا امام صادق معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  17. ادله امامت امام کاظم کدامند؟ (پرسش)
  18. آیا امام کاظم معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  19. ادله امامت امام رضا کدامند؟ (پرسش)
  20. آیا امام رضا معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  21. چرا امام رضا ولایت‌عهدی مأمون را پذیرفت و چگونه مسؤولیت‌های مربوط به مقام امامت را انجام می‌داد؟ (پرسش)
  22. ادله امامت امام جواد کدامند؟ (پرسش)
  23. آیا امام جواد معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  24. ادله امامت امام هادی کدامند؟ (پرسش)
  25. آیا امام هادی معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
  26. ادله امامت امام حسن عسکری کدامند؟ (پرسش)
  27. آیا امام حسن عسکری معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)

پانویس

  1. این شبهه درباره امامت امام دوازدهم نیز مطرح شده است ابن حجر هیتمی الصواعق المحرقه، ج ۲، ص ۴۳۸ در این‌باره می‌نویسد: "آنچه در شریعت مطهر ثابت شده، این است که ولادتِ کودک صحیح نیست، پس چرا شیعیان می‌پندارند کودکی که هنوز عمرش بیش از پنج سال نیست به امامت رسیده است." احمد کاتب نیز می‌نویسد: "معقول نیست که خداوند کودکی را به رهبری مسلمانان منصوب کند." ر.ک: تطور الفکر السیاسی، ص ۱۰۲.
  2. امام جواد در سن ۸ سالگی و امام هادی در سن ۸ سالگی و امام دوازدهم در سن ۵ سالگی.
  3. «(مریم) به او اشارت کرد؛ گفتند: چگونه با کودکی که در گاهواره است سخن بگوییم؟! * (نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است * و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۲۹-۳۱.
  4. «ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری دادیم» سوره مریم، آیه ۱۲.
  5. التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۵۱۶.
  6. کافی، ج ۱، ص ۳۲۲ و ص ۳۸۲ و کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۷۸.
  7. کافی، ج ۱، ص ۴۹۲.
  8. ر.ک: الفصول المختاره، ص ۱۴۹.
  9. ر.ک: شیعه شناسی، ج ۱، ص ۵۸۸.
  10. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۸۱.