کارکرد علم غیب معصوم در مقام عین الله چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
کارکرد علم غیب معصوم در مقام عین الله چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب
تعداد پاسخ۱ پاسخ

کارکرد علم غیب معصوم در مقام عین الله چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در مقامات معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ نخست

جزائری

حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایاننامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در اینباره گفته است:

«یکی از مقامات حائز اهمیت ائمه (ع) "عین الله" بودن ایشان است. که هم با آیات قرآن قابل اثبات است و هم مجموعه‌ای از احادیث بر آن دلالت صریح دارد.

  • معنای عین الله: نخست باید دید که "عین الله" بودن اهل بیت (ع) به چه معناست. در تفسیر "عین‌الله" بیان‌ها و احتمال‌های مختلفی مطرح شده است:
  1. شاهد بر خلق یا اعمال آنها.[۱]
  2. شاهد روز قیامت:[۲]
بهترین افراد، خواص خدا، اصفیاء الله»[۳]
وسیله نظر رحمت خدا: (...)
  • آیات و روایات دال بر عین الله بودن اهل بیت (ع): در آیات قرآن از این مقام به عنوان مقام "رؤیت اعمال مردم"، "شهادت بر خلق یا اعمال خلق" یاد شده است. در اینجا به دو مورد از آنها اشاره می‌کنیم. در روایات نیز تصریح به عین‌الله بودن امامان (ع) گردیده است: (...) ﴿كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا[۴] برید عجلی می‌گوید: از امام باقر (ع) درباره آیه فوق سؤال کردم. فرمودند: "ما اهل بیت امت وسط هستیم و ما شاهدان الهی بر خلق او و حجت او در زمین هستیم"[۵] پس شهادت امام بر خلق از این آیه قابل اثبات است. و با توجه به اینکه شهادت در قیامت متوقف بر دیدن اعمال است معلوم میگردد که امام در دنیا رفتار مردم را دیده است. أسود بن سعید میگوید خدمت امام باقر (ع) بودم که خود حضرت بدون آنکه من چیزی بپرسم شروع کرد و فرمود: «... ما عین و دیده خدا در میان خلقش میباشیم‏.» [۶] حضرت امام صادق (ع) در بحث زیارت سیدالشهداء (ع) فرمودند: "امام حسین (ع) به زائرانش نگاه می‌کند و به آنان و اسمشان و نام پدرانشان و آنچه در خورجین و بارشان می‌باشد آگاه‏‌تر از ایشان به فرزندشان می‌باشد و نیز آن جناب به گریه‌‏کنند‏‌گانش نظر فرموده و برای آنها طلب آمرزش نموده و از پدر بزرگوارش درخواست استغفار برای ایشان می‌نماید و خطاب به کسانی که برایش گریه می‌کنند کرده و می‌فرماید: ای کسی که گریه می‌کنی اگر بدانی چه خدا برایت آماده نموده مسلما سرور و شادی تو بیشتر از حزن و اندوهت می‌گردد و این حتمی است که حق‌تعالی تمام گناهان و لغزش‌های تو را بواسطه این اشکی که ریخته‏‌ای می‌آمرزد.[۷] (...)
  • ارتباط علم غیب با مقام عین الله: بنابر آنچه بیان شد نسبت "عین الله" بودن امام با علم غیب روشن است. چرا که این مقام متوقف است بر آن است که امام تمام مخلوقات و اعمالشان را ببیند. و این، مصداق بارزی از علم غیب است»[۸].

پرسش‌های مصداقی همطراز

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

پانویس

  1. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏۲، ص۱۱۵؛ مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، ص۲۱۷.
  2. خلیل القزوینی، الشافی فی شرح الکافی، ج‏۲، ص۴۰۰، الثالث.
  3. محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏۲، ص۱۱۵؛ صالح المازندرانی، شرح الکافی-الأصول و الروضة، ج‏۴، ص۲۹۰؛ خلیل القزوینی، الشافی فی شرح الکافی، ج‏۲، ص۴۰۰، الثالث؛ تبریزی، مجذوب الهدایا لشیعة أئمة الهدى (شرح أصول الکافی)، ج‏۲، ص۳۶۳.
  4. «و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد»؛ بقره، آیه۱۴۳.
  5. محمد صفار، بصائر الدرجات، ج‏۱، ص۶۳، ۳ باب فی الأئمة أنهم حجة الله ...و عین الله، ح۱۱.
  6. محمد کلینی، الکافی، ج‏۱، ص۱۴۵، باب النوادر.
  7. جعفر ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۲۰۶، باب۳۲، حدیث ۲۹۲، الامالى، شیخ طوسى، ص۵۵، حدیث۷۴.
  8. کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۱۶۰-۱۶۵.