گونه‌های احادیث درباره امام مهدی چیست؟ (پرسش)

گونه‌های احادیث درباره امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت
مدخل اصلی	امام مهدی در حدیث
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

گونه‌های احادیث درباره امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالهادی فضلی

آیت الله دکتر عبدالهادی فضلی، در کتاب «در انتظار مهدی موعود» در این‌باره گفته است:

«این احادیث به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. احادیثی که در آنها نام مهدی به صراحت برده نشده است.
2. احادیثی که در آنها نام مهدی به صراحت برده شده است.

علمای علم حدیث، به دلیل این که احادیث دسته اول، مطلق هستند، بر گروه دوم از احادیث حمل می‌کنند.

مودودی چنین می‌گوید: در این باب دو نوع از احادیث را ذکر کرده ایم، دسته اول، احادیثی که در آنها نام مهدی به صراحت برده شده، دسته دوم احادیثی که در آنها از ظهور رهبر عادلی خبر داده شده؛ اما نام مهدی به صراحت برده نشده است و از آنجا که احادیث دسته دوم از لحاظ موضوع، پیرو احادیث دسته اول هستند؛ علمای علم حدیث عقیده دارند که مراد از رهبر عادل، همان مهدی می‌باشد.

احادیثی که در آنها نام مهدی به صراحت برده شده، خود به گروه‌هایی تقسیم می‌شوند:

1. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از امت اسلام است.
2. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از اعراب است.
3. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از قبیله کنان است.
4. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از قریش است.
5. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از بنی‌هاشم است.
6. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده، مهدی از فرزندان عبد المطلب است.

تا اینجا می‌توانیم احادیث مطلق را بر احادیث مقید حمل کنیم؛ زیرا مانعی برای این کار نیست و نتیجه این می‌شود که مهدی از فرزندان عبدالمطلب است، یعنی آخرین گروه از احادیث و خود این گروه از احادیث نیز بر دو قسم هستند:

1. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده که مهدی از فرزندان ابی‌طالب است.
2. احادیثی که در آنها به صراحت گفته شده که مهدی از فرزندان عباس است.

هر دو احتمال یکسان است؛ اما چون ثابت شده، احادیثی که در آنها تصریح شده، مهدی از فرزندان عباس می‌باشد؛ ساختگی و جعلی هستند و به طور مفصل در بحث عوامل غیبت صغری، این مطلب را توضیح خواهیم داد پس قسم اول و نتیجه این می‌شود که مهدی از فرزندان ابی‌طالب است.

احادیثی که می‌گویند، مهدی از اولاد ابی طالب است، چند قسم می‌باشند:

1. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از آل محمد (ص) است.
2. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از عترت است.
3. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از اهل بیت است.
4. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از ذوی القربی است.
5. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از ذریه است.
6. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از اولاد علی (ع) است.
7. احادیثی که در آنها گفته شده، مهدی از اولاد فاطمه (س) است.

گروه هفتم این احادیث هم دو دسته هستند:

1. احادیثی که در آنها گفته می‌شود، مهدی از اولاد امام حسن (ع) است.
2. احادیثی که در آنها گفته می‌شود، مهدی از اولاد امام حسین (ع) است.

از حدیث مطلق (مهدی از اولاد فاطمه است) هر دو قسم به یک اندازه احتمال داده می‌شود.

چون احادیثی که می‌گویند، مهدی از فرزندان امام حسن (ع) است، ساختگی می‌باشند به دلایلی شبیه همان دلایل و عوامل سیاسی که عباسیان را بر آن داشت تا احادیثی را از خود بسازند که مهدی از فرزندان عباس است.

نتیجه این می‌شود که مهدی از فرزندان امام حسین (ع) است.

دست کم احادیث قسم اول به دلیل ضعف سند و کمی تعدادشان، برابر با احادیث قسم دوم نیستند؛ زیرا احادیث گروه دوم، هم صحیح هستند و هم تعدادشان بیشتر است.

احادیثی که می‌گویند، مهدی از فرزندان امام حسین (ع) است. نیز چند گروه‌اند:

1. احادیثی که می‌گویند، مهدی از فرزندان امام صادق (ع) است.
2. احادیثی که می‌گویند، مهدی از فرزندان امام رضا (ع) است.
3. احادیثی که می‌گویند، مهدی از فرزندان امام حسن عسکری (ع) است.

درباره این احادیث نیز شایسته است مانند قبل، عمل کنیم.

در نهایت نتیجه می‌گیریم مهدی منتظر، فرزند امام حسن عسکری (ع) است (برای آگاهی بیشتر از متون این گروه احادیث، به کتاب‌های سید صدرالدین الصدر (المهدی) و مودودی (البیانات) مراجعه کنید».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.