‌‌تعامل کلام و فقه سیاسی در ولایت فقیه (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
تعامل کلام و فقه سیاسی در ولایت فقیه
زبانفارسی
نویسندگانقاسم ترخان
موضوعولایت فقیه، کلام، فقه
مذهبشیعه
منتشر شده دردوفصلنامه فقه و سیاست
محل نشرقم، ایران
تاریخ نشربهار و تابستان ۱۳۹۹
شماره۱
شماره صفحاتاز صفحه ۹۵ تا ۱۲۳ مجله
ناشر الکترونیکپایگاه تخصصی مجلات نور

تعامل کلام و فقه سیاسی در ولایت فقیه عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی ولایت فقیه می‌پردازد. این مقاله ۲۹ صفحه‌ای به قلم قاسم ترخان نگاشته شده و در دوفصلنامه فقه و سیاست (شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۹) منتشر گشته است[۱].

چکیده مقاله

نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «ولایت فقیه رکن و مبنای اساسی در حوزه سیاست اسلامی و درواقع عنصر جهان‌شمول از نظام سیاسی اسلام است. پژوهش پیش‌رو با استفاده از روش کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات و روش توصیفی تحلیلی در استنتاج دیدگاه و روش اجتهادی در کارکردها و برایندها به این پرسش پاسخ می‌گوید که آیا ولایت فقیه صرفا یک بحث فقهی است یا باید آن را از امور بینارشته‌ای به شمار آورد که برخی از وجوه آن را باید در علم کلام پی گرفت؟ اگر احتمال اخیر درست باشد، علم فقه و کلام چه تعاملی در مسیله ولایت فقیه با همدیگر دارند؟ حاصل بررسی وجوه تعامل کلام و فقه در سه حوزه مبادی تصوریه، تصدیقیه و توجیه به نتایج زیر منتج شده است: الف) در حوزه مبادی تصوریه ولایت در کلام با ولایت در فقه متفاوت است؛ همچنین با توجه با مباحث کلامی و فقهی می‌توان معنای درستی از اطلاق ولایت فقیه ارایه کرد. ب) در حوزه مبانی تصدیقیه اصل و مشروعیت ولایت فقیه منوط به پذیرش جامعیت دین و نظریه انتصاب یا مجموعی است. اگرچه تبیین یک رکن در نظریه مجموعی بر عهده فقه است، تبیین رکن دیگر در نظریه اخیر یا تمام رکن در نظریه انتصاب بر عهده‌ کلام است. ج) در حوزه توجیه هم می‌توان نقش کلام و فقه را مشاهده کرد. کلام می‌تواند ناظر به اصل جعل الهی و فقه ناظر به فعل مکلفان که از سنخ باید و نباید‌هاست، از این دلایل استفاده کند»[۱].

فهرست مقاله

  • مقدمه
  1. ناظر به مبادی تصوریه ولایت فقیه
    1. گونه‌های ولایت در ولایت فقیه
    2. مطلقه بودن ولایت فقیه
  2. ناظر به مبادی تصدیقیه ولایت فقیه
    1. جامعیت دین
      1. رویکرد حداقلی
      2. رویکرد جامع‌نگر و حداکثری
    2. مشروعیت حکومت و ولایت فقیه
  3. ناظر به مقام توجیه ولایت فقیه
    1. دلایل عقلی محض
    2. دلایل عقلی غیر محض
    3. دلایل نقلی محض

دربارهٔ پدیدآورنده

قاسم ترخان
حجت الاسلام و المسلمین قاسم ترخان (متولد ۱۳۴۶ش، مازندران)، علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه و کلام در دانشگاه قم به اتمام رساند. مدیر علمی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، مدیریت سایت دفتر آیت‌الله گرامی، مدیر علمی مؤسسه رواق حکمت و مدیر و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «نگرشی عرفانی فلسفی و کلامی به شخصیت و قیام امام حسین»، «پرسمان عاشورایی»، «مهر ماه»، «مزیت حکومت ولایت فقیه از نظر سیاسی و اسلامی»، «جهان‌شناسی اسلامی»، «واقعه غدیرخم از دیدگاه شیعه»، «تعامل کلام و فقه سیاسی در ولایت فقیه»، «مفهوم نفس در قرآن» و «خمس در زمان پیامبر اسلام» برخی از این آثار است[۲].

پانویس

دریافت متن

پیوند به بیرون