ابن ولید قمی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوجعفر محمد بن حسن بن احمد بن ولید قمی، مشهور به ابن ولید از دانشمندان بزرگ و برجسته شیعه در سده‌های نخست هجری و فقیه و محدث تراز اول قم در روزگار خود بود و در بالاترین درجه وثاقت و اطمینان قرار داشت. [۱] وی از مردم قم نبود؛ اما در این شهر مقیم بود. [۲] زادگاه و دیگر جزئیات زندگیش گزارش نشده. ولی افزون بر استادی در فقه و حدیث، رجال شناس بزرگی بوده و نظرهای او، توجه و استناد دانشمندان بعدی را در پی داشته است. [۳] ابن ولید عمدتاً نزد محمد بن حسن صفار قمی شاگردی کرده و اجازه نقل تمام کتاب‌های استادش را داشته[۴] و در رتبه بعدی از سعد بن عبداللّه اشعری قمی، [۵]محمد ماجیلویه، [۶] حسین بن حسن بن ابان قمی، [۷] حسن بن متویه بن سندی، [۸] حسن بن متیل دقاق[۹] و برخی دیگر از محدثان و دانشمندان شیعه، دانش آموخته و روایت کرده است. شیخ صدوق، [۱۰] ابوالحسین علی بن احمد بن محمد بن ابی جید طاهر اشعری قمی، [۱۱] ابن قولویه، [۱۲] محمد بن علی بن فضل بن تمام، محمد بن احمد بن داوود و ابوجعفر بن هشام نیز از شاگردان و راویان وی بوده‌اند. [۱۳] تلعکبری نیز اجازه نقل همه روایات او را داشته است. [۱۴] ابن ولید در سال ۳۴۳ هجری از دنیا رفت. [۱۵] او آثار و تألیفات بسیاری داشته که تنها از دو کتابش، «تفسیرالقرآن» و «الجامع» یاد کرده‌اند.[۱۶] برخی کتاب الجامع را اثری فقهی[۱۷] و برخی متأخران، کتابی حدیثی دانسته و گفته‌اند شیخ طوسی در کتاب التهذیب زیارت امام رضاS را از آن نقل کرده است. همچنین سید بن طاووس آن را داشته و در کتاب الاقبال در باب نوافل ماه رمضان از آن روایت کرده است. حتی وجود آن در سده دوازدهم و در دست میرزا کمال، داماد علامه مجلسی استظهار شده است؛ چراکه میرزا کمال، توجه به آن را به فرزندش سفارش می‌‌کند. [۱۸] ابن ولید کتاب دیگری در فهرست آثار و مصنفات شیعه داشته است. [۱۹] با توجه به تخصص او باید همین کتاب فهرست را به نوعی کتاب رجالی نیز دانست.[۲۰]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲
پانویس
- ↑ رجال (النجاشی) ۲ / ۳۰۱.
- ↑ رجال (النجاشی) ۲ / ۳۰۱.
- ↑ رجال (النجاشی) ۲ / ۲۴۲ ـ ۲۴۴؛ الفهرست (الطوسی) ۱۵۶؛ معالم العلماء شماره ۳۰۷.
- ↑ رجال (النجاشی) ۲ / ۳۰۲.
- ↑ رجال (الطوسی) ۴۹۵.
- ↑ رجال (النجاشی) ۱ / ۶۹.
- ↑ الرسائل العشر (الطوسی) ۲۶۱ و ۲۶۵.
- ↑ رجال (النجاشی) ۱ / ۲۱۵.
- ↑ جامع الرواة ۲ / ۹۰.
- ↑ من لایحضره الفقیه ۱ / ۳۶۰.
- ↑ الفهرست (الطوسی) ۱۵۶.
- ↑ کامل الزیارات ۱۳.
- ↑ رجال (النجاشی) ۱ / ۱۷۴.
- ↑ رجال (الطوسی) ۴۹۵.
- ↑ رجال (النجاشی) ۲ / ۳۰۱.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۷۹.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۷۹.
- ↑ الذریعه ۵ / ۲۹.
- ↑ رجال (النجاشی) ۱ / ۱۲۳؛ رجال (الطوسی) ۴۹۵؛ الفهرست (الطوسی) ۱۵۶.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲، ص۴۲۲.