ازدواج در معارف و سیره امام جواد

شرایط پذیرش خواستگاری

شخصی، دختر جوانش در آستانه ازدواج و انتخاب همسر آینده بود. جوانی به وی و خانواده وی علاقه‌مند شده و از وی خواستگاری نموده بود. او متحیر بود که چه کند. آیا به ازدواج دخترش با آن جوان خواستگار رضایت دهد یا مخالفت کند؟ او نامه‌ای برای امام جواد (ع) می‌نویسد، داستان زندگی خویش را شرح می‌دهد و از ایشان راهنمایی و ارشاد می‌طلبد.

امام جواد (ع)، در پاسخ نامه وی، با استناد به حدیثی از جد بزرگوارش رسول خدا (ص)، معیارها و ملاک‌های لازم در انتخاب همسر را بیان می‌فرماید و می‌نویسد: «إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِينَهُ فَزَوِّجُوهُ ﴿إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ﴾^[۱]». چنان چه جوانی دین‌دار و خوش اخلاق به خواستگاری دختر شما آمد، او را بپذیرید؛ چراکه اگر سرپیچی کردید، سبب گناهانی بزرگ و فسادهایی بزرگ‌تر می‌شوید.

امام جواد (ع) معیار انتخاب همسر را دو چیز می‌داند: یکی دین، و دیگری ادب انسانی. توجه داشته باشیم که اکنون قرن‌ها با آن روزگار فاصله داریم و وارث تفاوت‌های فراوان در جهت‌های گوناگون نیز هستیم؛ ولی گویا امام (ع) همین امروز برای آن شخص نامه می‌نویسد. پاسخ وی کوتاه و مختصر است؛ ولی به بلندای زمان، دارای هدایت و راهنمایی است.

مرد دین‌دار زمینه‌های فساد اخلاق و انحراف‌های اعتقادی و کرداری را در محیط زندگی‌اش از بین می‌برد و ادب انسانی او، زمینه بی‌حرمتی‌متی‌ها و اختلاف‌های زناشویی را برطرف می‌سازد^[۲].

امام جواد (ع) در پاسخ نامه‌ای دیگر از علی بن اسباط، که در ازدواج دخترانش بسیار سخت‌گیری نموده و خواستگاران را به بهانه هم‌شأن نبودن رد کرده بود، می‌فرماید: تو هر چه سخت‌گیری کنی، مانند دختران خود نمی‌توانی بیابی! پس سخت‌گیری مکن! هرگاه کسی به خواستگاری آمد و این صفات را دارا بود، به ازدواج دخترت با او رضایت ده: «مَنْ خَطَبَ إِلَيْكُمْ فَرَضِيتُمْ دِينَهُ وَ أَمَانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ».

بنابراین، دین‌داری و امانت‌داری دو صفت مهم و لازم در انتخاب همسر می‌باشد^[۳].

اگر داماد آینده از اعتقادات دینی بی‌بهره باشد و نسبت به وظایف دینی تعبدی نداشته باشد؛ آینده دختر جوان در کنار او مبهم و تاریک خواهد بود و اگر امانت‌دار خوبی نباشد، زمینه‌ساز مشکلات و خیانت به دختری بی‌گناه خواهد شد^[۴].

منابع

طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل، دانشنامه جوادالائمه

پانویس

↑ «و کافران (نیز) دوستان یکدیگرند و اگر آن (دستور) را انجام ندهید در زمین، آشوب و تباهی بزرگی رخ خواهد داد» سوره انفال، آیه ۷۳.
↑ کافی، ج۵، ص۳۴۷، ح۳؛ تهذیب، ج۷، ص۳۹۶، ح۱۵۸۴؛ وافی، ج۲۱، ص۸۲، ح۲۰۸۴۹؛ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۷، ح. ۲۵۰۷۴.
↑ کافی، ج۵، ص۳۴۷، ح۵، ح۱؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۸، ح۱۱۸۱؛ تهذیب، ج۷، ص۳۹۶، ح۱۵۸۵؛ وافی، ج۲۱، ص۸۱، ح۲۰۸۴۶؛ نور الثقلین، ج۲، ص۱۷۰، ح۱۶۳؛ مکارم الاخلاق، ص۱۹۴؛ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۷۷، ح۲۵۰۷۵.
↑ طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل، دانشنامه جوادالائمه، ص ۳۹۹.

[1] «و کافران (نیز) دوستان یکدیگرند و اگر آن (دستور) را انجام ندهید در زمین، آشوب و تباهی بزرگی رخ خواهد داد» سوره انفال، آیه ۷۳.

[2] کافی، ج۵، ص۳۴۷، ح۳؛ تهذیب، ج۷، ص۳۹۶، ح۱۵۸۴؛ وافی، ج۲۱، ص۸۲، ح۲۰۸۴۹؛ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۷، ح. ۲۵۰۷۴.

[3] کافی، ج۵، ص۳۴۷، ح۵، ح۱؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۸، ح۱۱۸۱؛ تهذیب، ج۷، ص۳۹۶، ح۱۵۸۵؛ وافی، ج۲۱، ص۸۱، ح۲۰۸۴۶؛ نور الثقلین، ج۲، ص۱۷۰، ح۱۶۳؛ مکارم الاخلاق، ص۱۹۴؛ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۷۷، ح۲۵۰۷۵.

[4] طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل، دانشنامه جوادالائمه، ص ۳۹۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]