پرش به محتوا

غیرت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸٬۶۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ اکتبر ۲۰۲۳
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = غیرت | عنوان مدخل = غیرت | مداخل مرتبط = غیرت در قرآن - غیرت در حدیث - غیرت در اخلاق اسلامی - غیرت در خانواده - غیرت در معارف و سیره حسینی - غیرت در معارف و سیره نبوی | پرسش مرتبط = }} ==غیرت؛ جایگاه و انواع آن ا...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۵۱: خط ۵۱:
همچنین با وجود این‌همه منابع غنی در داخل [[کشور]]، [[واردات]] برخی کالاها که در کشور امکان [[تولید]] آن وجود دارد، دلیلی جز [[سوء]] [[مدیریت]] و در برخی موارد [[بی‌غیرتی]] ملی ندارد.
همچنین با وجود این‌همه منابع غنی در داخل [[کشور]]، [[واردات]] برخی کالاها که در کشور امکان [[تولید]] آن وجود دارد، دلیلی جز [[سوء]] [[مدیریت]] و در برخی موارد [[بی‌غیرتی]] ملی ندارد.
[[غیرت دینی]] و [[فطری]] و [[عقلی]] اجازه نمی‌دهد تا کسی بی‌غیرت [[سیاسی]] شود. پس کسانی که راه [[نفوذ بیگانگان]] را در فضای [[اقتصادی]] یا سیاسی به ‌روی کشور می‌گشایند فاقد غیرت اقتصادی یا سیاسی و ملی هستند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت سیاسی از نگاه قرآن (مقاله)|غیرت سیاسی از نگاه قرآن]].</ref>
[[غیرت دینی]] و [[فطری]] و [[عقلی]] اجازه نمی‌دهد تا کسی بی‌غیرت [[سیاسی]] شود. پس کسانی که راه [[نفوذ بیگانگان]] را در فضای [[اقتصادی]] یا سیاسی به ‌روی کشور می‌گشایند فاقد غیرت اقتصادی یا سیاسی و ملی هستند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت سیاسی از نگاه قرآن (مقاله)|غیرت سیاسی از نگاه قرآن]].</ref>
==بررسی [[غیرتمندی]] از نگاه [[دین]]==
یکی از حالات [[نفس انسانی]]، [[دفاع]] از [[حریم]] [[ارزش‌ها]] و جلوگیری از هرگونه تعرض نسبت به آن است. از این حالت نفس که فضیلتی [[اخلاقی]] نیز شمرده می‌‌شود، به عنوان [[غیرت]] یاد شده است. هر [[انسانی]] [[اهل]] غیرت است مگر آنکه از حالت [[فطری]] و طبیعی خود بیرون رفته باشد.
غیرت درمردان، نماد [[مردانگی]] و [[آزادگی]] است و تقویت آن به ویژه درحوزه مسائل [[خانوادگی]] و ناموسی، امری بایسته و [[شایسته]] است و عدم تقویت آن موجب آن می‌‌شود که مرد به عنوان قوام [[خانواده]] مطرح نباشد؛ زیرا [[بی‌غیرتی]] مرد، توان دفاع از حریم [[خانه]] و خانواده و ارزش‌ها را از او می‌‌گیرد. از این رو درآموزه‌های [[اسلامی]] بر نقش غیرت تاکید ویژه‌ای شده است.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>
==غیرت خداوندی و [[محبوبیت]] [[غیرتمند]]==
غیرت یکی از احوالات نفس انسانی است. غیور کسی است که نسبت به هرگونه تعرض غیر به حریم‌های شخصی و انحصاری خود به شدت واکنش نشان داده و برای [[حفظ]] و نگهداری [[حریم خصوصی]] خود، همه نوع [[ایثار]] و [[فداکاری]] بروز می‌‌دهد.
طریحی در مجمع [[البحرین]] غیرت را [[تنفر]] و [[ناپسند]] داشتن کسی از شرکت دیگران در امری دانسته که سخت آن را [[دوست]] دارد و مورد علاقه‌اش است. شرتونی در [[اقرب]] الموارد، غیرت مرد بر [[زن]] خود و همچنین غیرت زن بر شوهر خود را از مصادیق [[حمیت]] داشتن نسبت به وی و ناپسند شمردن شرکت دیگری درحقی دانسته است که نسبت به او دارد. صاحب قاموس اللغه نیز غیرت را از جمله [[احساسات]] بشری دانسته است که در هنگام [[شک]] در [[امانت داری]] زن، یا هنگام [[غضب]] و یا به جهت اهتمام و توجه خاص نسبت به امری ظاهر می‌‌شود.
با توجه به آنچه بیان شد می‌‌توان گفت که تعلق خاطر [[انسان]] به امور اختصاصی موجب نوعی تنفر و [[انزجار]] نسبت به مشارکت دیگری است و شخص برخود لازم می‌‌داند تا به [[حفاظت]] و دفاع از آنها پرداخته و [[اجازه]] هرگونه مشارکت را از دیگری سلب نماید. پس می‌‌توان گفت که [[غیرت]] به معنای [[نفرت]] از شرکت دیگران در امور اختصاصی به ویژه خواستنی‌های اختصاصی است وغیرتمند کسی است که می‌‌کوشد تا از آنچه حفظش از دیگری لازم است، [[محافظت]] و [[دفاع]] کند.
در [[فرهنگ]] [[اخلاق]] [[انسانی]]، این اهتمام ورزی و حساسیت فرد نسبت به آن چیزی که متعلق غیرت‌مندی و اقع شود، از [[فضائل اخلاقی]] [[انسان]] شمرده می‌‌شود.
چیزی که مورد غیرت واقع می‌‌شود به اندازه‌ای برای صاحبان غیرت [[ارزشمند]] و مهم است که حاضرند برای [[حفظ]] و نگهداری آن، هر نوع [[ایثار]] و [[فداکاری]] از خود نشان دهند. البته این چیزها می‌‌تواند [[امور مادی]] مانند [[مال]] و [[ثروت]] باشد یا [[امور معنوی]] و [[اخلاقی]] و ناموسی یا [[مقدسات دینی]].
درعلم اخلاق، غیرت را نوعی [[حمیت]] دانسته‌اند و آن را تلاش درنگهداری آن چه دانسته‌اند که حفظش ضروری است. [[علمای اخلاق]] خاستگاه این صفت ارزشی را [[شجاعت]]، [[بزرگ‌منشی]] و قوت [[نفس انسان]] دانسته و آن را یکی ازملکه‌های [[نفسانی]] انسان گفته‌اند. [[امیر مؤمنان]] [[امام علی]]{{ع}} غیرت را میوه شجاعت می‌‌داند و می‌‌فرماید: {{متن حدیث|ثَمَرَهُ الشَّجاعَهِ الغیرَهُ}}؛ غیرت میوه شجاعت است.<ref>غررالحکم ج ۳ص ۳۲۸، ح ۴۶۲۰</ref>
در بسیاری از تعابیری که درباره [[غیرتمندی]] گفته شده، غیرت را از ویژگی‌های مردان و نشانه‌ای از [[مردانگی]] دانسته‌اند؛ ولی این هرگز به معنای آن نیست که [[زنان]] غیرت نداشته باشند؛ بلکه زنان نیز در امور اختصاصی و [[محبوب]] خویش از جمله درحوزه [[غیرت دینی]] می‌‌بایست همانند مردان باشند؛ چراکه دفاع از [[ارزش‌ها]] همواره مطلوب است.
در فرهنگ [[ایرانی]] [[اسلامی]]، [[انسان کامل]]، انسان [[متعهد]]، اخلاقی و صاحب [[درد]] است از این رو نسبت به هرگونه [[حریم]] شکنی پاسخ می‌‌دهد و این گونه مردانگی وغیرت خویش را بروز می‌‌دهد. نظامی می‌‌سراید:
اگر غیرت بری با درد باشی
وگر [[بی‌غیرتی]] نامرد باشی
همچنین [[عطار]] درباره غیرت و غیرتمندی براین [[باور]] است که:
گرچه غیرت بردن ازعاشق نکوست
غیرت [[معشوق]] دایم بیش از اوست
براساس [[آموزه‌های قرآنی]]، [[خداوند]] غیور و [[غیرتمند]] است. [[امام صادق]]{{ع}} دراین باره می‌‌فرماید: {{متن حدیث|انَّ اللَّهَ غَيُورٌ يُحِبُّ كُلَ غَيُورٍ وَلِغيرَتِهِ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ظاهِرَها وَ باطِنَها}}؛ خداوند با [[غیرت]] است و مردان غیور را [[دوست]] دارد و از همین رو، [[زشتی‌ها]] را چه آشکار و چه پنهان [[حرام]] کرده است.<ref>کافی، ج۵، ص۵۳۵، ح ۱</ref>
پس [[دفاع]] از [[ارزش‌های الهی]] و [[دینی]] و [[اخلاق]] و هنجارهای [[اجتماعی]] که [[عقل]] و [[شرع]] آن را تأسیس یا [[امضا]] کرده‌اند، امری [[پسندیده]] و صفتی [[الهی]] است. خداوند نسبت به هرگونه تعرض به حوزه حریم‌های [[اخلاقی]] و [[احکام دینی]] واکنش نشان می‌‌دهد و همان‌گونه که خود غیور است کسانی را که دارای صفت غیرت هستند دوست می‌‌دارد و غیرتمند، [[محبوب خداوند]] است.
چنان که گفته شد مسئله غیرت، دامنه گسترده و وسیعی را در برمی گیرد و اختصاص به غیرت نسبت به [[ناموس]] و مانند آن ندارد. [[انسان]] غیرتمند نسبت به هر چیز [[ارزشمند]]، واکنش نشان می‌‌دهد. از این رو نسبت به تجاوزات [[دشمن]] به خاک میهن خویش نیز غیور است و به دفاع از آن بر می‌‌خیزد. اگر غیرت در انسان نبود. انسان نسبت به تعرضات دیگران به [[حریم خصوصی]] و ارزش‌های مادی و [[معنوی]] و فردی و اجتماعی واکنش نشان نمی‌داد و [[ارزش‌های انسانی]] از میان می‌‌رفت لذا غیرت را یکی از صفات برجسته و کلیدی در [[زندگی]] [[انسانی]] دانسته‌اند که موجب جلوگیری از [[تجاوز]] [[دشمنان]] به حریم خصوصی، خاک میهن، [[استقلال]]، [[عزت]] و ناموس خود می‌‌شود.
از آنجایی که همه [[صفات الهی]] در انسان به [[ودیعت]] گذاشته شده، و درفطرت انسانی سرشته شده است<ref>{{متن قرآن|وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}} «و همه نام‌ها را به آدم آموخت سپس آنان را بر فرشتگان عرضه کرد و گفت: اگر راست می‌گویید نام‌های اینان را به من بگویید» سوره بقره، آیه ۳۱.</ref> هر انسان دارای [[فطرت]] سالمی، غیرتمند است و [[غیرت]] در چنین [[انسانی]] یک واکنش طبیعی و انسانی است. از این رو در [[روایات]] کسانی که غیرت ندارند به عنوان افرادی دارای [[بیماری]] [[قلبی]] و انسان‌های فاقد حالت [[فطری]] و طبیعی معرفی شده‌اند. در [[روایت]] آمده است: «اذا لم یغر الرجل فهو منکوس القلب؛ اگر انسانی غیرت نداشته باشد، [[قلب]] وارونه است.<ref>فروع کافی، جلد۵، ص۵۳۶، باب الغیره، حدیث۲</ref> پس [[غیرتمند]] نسبت به دخالتهای نابجا و ناروای دیگران به آن چیزی که [[دوست]] دارد واکنش نشان می‌‌دهد و هرچه متعلق غیرت، ارزشمندتر و محبوب‌تر باشد، واکنش نیز شدیدتر خواهدبود و اگر کسی واکنش نداشته باشد بیانگر آن است که [[فطرت سالم]] و طبیعی خود را از دست داده و به بیماری [[روحی]] و روانی (قلبی) دچار شده است که نمی‌تواند [[احساسات]] و [[عواطف]] [[واقعی]] خود را نسبت به [[محبوب]] و ارزش‌های خویش نشان دهد.
[[علامه مجلسی]] درباره این بیماری می‌‌فرماید: منظور ازقلب وارونه دراینجا این است که همانند ظرف وارونه است که چیزی در آن جای نمی‌گیرد، قلب افراد فاقد غیرت نیز تهی از صفات و [[اخلاق]] برجسته انسانی است.<ref>مرآت العقول، ذیل حدیث مورد بحث.</ref>
غیرت، صفتی درونی و [[باطنی]] است که بروز و ظهور آن به اشکال مختلف است. ولی باید توجه داشت که [[غیرتمندی]] در [[انسان]]، مستلزم اموری چون [[نفرت]] از [[متجاوز]] به [[حریم خصوصی]] و ارزشی است. همچنین باید گفت که غیرت از لوازم [[محبت]] انسان به چیزی است؛ چراکه هرکس که چیزی را دوست می‌‌دارد، نسبت به آن محبوب، غیور است. از این رو [[استاد مطهری]] می‌‌نویسد: غیرتمند کسی است که نگاهدار [[عصمت]] و [[آبرو]] و [[شرف]] و [[عزت]] است و از قبول [[اهانت]] برعرض خود ابا دارد.<ref>مجموعه آثار، فلسفه حجاب، ج۱۹، ص۴۱۴</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>
==غیرت، [[شرط ایمان]]==
براساس [[آموزه‌های وحیانی اسلام]]، انسان نسبت به محبوب خویش غیرت دارد و به [[دفاع]] از آن پرداخته و بر [[محافظت]] از آن نسبت به هرگونه تعرض و [[تجاوز]] دیگران کوشاست به گونه‌ای که درصورت تعرض، نسبت به [[ارزشمندی]] و [[محبوبیت]] آن چیز، از خود واکنش نشان می‌‌دهد.
[[انسان‌ها]] [[همسر]]، فرزند، [[دین]]، [[سرزمین]]، [[آبرو]]، [[مال]] و [[ثروت]]، [[جان]] و مانند آن را [[دوست]] می‌‌دارند و نسبت به آنها [[غیرت]] می‌‌ورزند. پس درصورت هرگونه تعرضی به آنها آرام نمی‌نشینند و به [[دفاع]] و مقابله برمی خیزند.
چنان که بیان شد، [[خداوند]] غیور است و نسبت به [[مخلوقات]] و نیز دین و [[احکام دینی]]، غیرت می‌‌ورزد و از هرگونه تعرض به دین و هنجارهای [[اخلاقی]] و احکام دینی، واکنش نشان می‌‌دهد. همین غیرت [[الهی]] است که [[فواحش]] را [[حرام]] کرده و به عنوان [[حریم]] [[اجازه]] نزدیکی به آن را نداده است.<ref>کافی، ج۵، ص۵۳۵، ح۱</ref> خداوند اصولا غیرت و [[غیرتمند]] را دوست می‌‌دارد؛ چراکه غیرت نشانه‌ایاز [[حمیت]] شخص است و شخصی که امری را چون جان [[عزیز]] می‌‌دارد و برای او [[محبوب]] است اجازه نمی‌دهد تا بدان تعرض کنند. از این رو [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: ان [[الله]] غیور یحب کل غیور؛ خداوند غیور است و هر [[غیرتمندی]] را دوست دارد».
[[پیامبر]]{{صل}} ضمن اشاره به غیرت ابراهیم{{ع}} می‌‌فرماید که خود ایشان از [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} هم غیورتر و غیرتمندتر است. آن حضرت می‌‌فرماید: {{متن حدیث|كانَ إبراهيمُ أبي غَيورا و أنا أغيَرُ مِنهُ، و أرغَمَ اللّه ُ أنفَ مَن لا يَغارُ مِن المؤمنينَ}}؛ پدرم ابراهیم با غیرت بود و من با غیرت‌تر از اویم. [[خدا]] بینی مؤمنی را که غیرت ندارد، به خاک می‌‌مالد.<ref>بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص۲۴۸، ح ۳۳</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>
==غیرت [[حق]] و غیرت [[باطل]]==
باید توجه داشت که نوعی غیرت باطل نیز وجود دارد که در [[ادبیات]] [[قرآنی]] از آن به [[حمیت جاهلی]] نیز یاد شده است<ref>{{متن قرآن|إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا}} «(یاد کن) آنگاه را که کافران به ننگ - ننگ جاهلی- دل نهادند و خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آنان را به فرمان پرهیزگاری پایبند کرد و آنان بدان سزاوارتر و شایسته آن بودند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره فتح، آیه ۲۶.</ref>؛ چراکه [[حمیت]] و [[غیرت جاهلی]]، نسبت به اموری است که واقعاً ارزشی و [[محبوب]] نیست و به [[اشتباه]] و غلط ارزشی و محبوب قرار گرفته است. از جمله [[کفر]] و [[دفاع]] از بتان به عنوان [[خدایان]] است که [[غیرت]] درباره آنان غلط است و همچنین غیرت نسبت به ارزش‌های باطلی چون [[اشرافیت]] و [[تبرج]] [[جاهلی]] که در [[حقیقت]] [[ضدارزش]] است و به عنوان [[ارزش]] قرار گرفته است.<ref>{{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}} «و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید و نماز بپا دارید و زکات بپردازید و از خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کنید؛ جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>
[[امام علی]]{{ع}} به [[مؤمنان]] هشدار می‌‌دهد که از غیرت بیجاو [[تعصبات]] و حمیت‌های جاهلی [[پرهیز]] کنند و واکنش درست و متناسبی نسبت به مسایل داشته باشند. آن حضرت می‌‌فرماید: {{متن حدیث|وَ إِیاک وَ التَّغَایرَ فِی غَیرِ مَوْضِعِ غَیرَةٍ فَإِنَّ ذَلِک یدْعُو الصَّحِیحَةَ إِلَی السَّقَمِ وَ الْبَرِیئَةَ إِلَی الرَّیب...}}؛ از غیرت نابجا بپرهیز زیرا این کار، [[زن]] [[درستکار]] را به [[انحراف]] و زن [[پاکدامن]] را به تردید می‌‌کشاند.<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>
==غیرت ورزی به [[میزان]] ارزش متعلق غیرت==
واکنش [[غیرتمند]] باید باتوجه به میزان ارزش و اهمیت متعلق غیرت باشد و در این امر [[زیاده روی]] نکند؛ چراکه زیاده روی در واکنش می‌‌تواند تأثیرات مثبت غیرت ورزی را کاهش دهد؛ و چنان که از [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[روایت]] شد، غیرت بیجا یا بی‌تناسب، می‌‌تواند از تأثیر آن بکاهد و تأثیر منفی به جا گذارد.
[[امام صادق]]{{ع}} نیز در بیان رعایت تناسب میان [[غیرت]] ورزی و [[ارزش‌ها]] می‌‌فرماید: مرد در [[خانه]] و نسبت به خانواده‌اش نیازمند رعایت سه صفت است هر چند در [[طبیعت]] او نباشد: خوشرفتاری، گشاده دستی به اندازه و غیرتی همراه با [[خویشتن داری]].<ref>تحف العقول، ص۳۲۲</ref>
پس نباید غیرت ورزی از حالت [[اعتدال]] و [[تعادل]] بیرون رود و همواره باید تناسب میان و اکنش [[غیرتمند]] و متعلق غیرت مراعات شود تا با غیرت ورزی بیش از حد تناسب، ارزش‌ها کم اهمیت نشود و تأثیر غیرت و واکنش کاهش نیابد.
[[خداوند]] نسبت به مسایل مهم و [[ارزشمند]]، غیرت نشان می‌‌دهد و [[مؤمن]] نیز می‌‌بایست این گونه دارای [[صفات خدایی]] باشد و واکنش‌های بجا و متناسبی داشته باشد. به عنوان نمونه، [[دفاع از مظلوم]] و [[قیام]] برای [[عدالت]] بسیار ارزشمند است و حتی [[فلسفه بعثت پیامبران]] و ارسال [[کتب آسمانی]]، دست یابی به عدالت و رفع و [[دفع ظلم]] دانسته شده است.<ref>{{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ}} «ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌کند؛ بی‌گمان خداوند توانمندی پیروزمند است» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> بنابراین، حساسیت شدید نسبت به [[ظالم]] روا داشتن امری [[پسندیده]] و [[شایسته]] است. خداوند در [[آیه]] ۷۵سوره [[نساء]] غیرت خویش را نسبت به [[حقوق مظلومان]] به نمایش می‌‌گذارد و [[مؤمنان]] را بازخواست می‌‌کند که چرا به [[دفاع از مظلومان]] [[ناتوانی]] چون [[زنان]] و [[کودکان]] نمی‌پردازند و به [[جنگ]] و [[قتال]] [[ظالمان]] و [[مستکبران]] نمی‌روند و غیرت نمی‌ورزند.
برای سنجش [[غیرت]] فرد می‌‌بایست به [[میزان]] [[حمیت]] و [[تعصب]] شخص نسبت به [[ارزش‌ها]] و [[باورها]] و [[هنجارها]] توجه کرد. هرچه شخص نسبت به ارزش‌ها دارای تعصب بیشتر باشد، غیرت او بیشتر و واکنش شدیدتر خواهد بود. [[امام علی]]{{ع}} در این باره می‌‌فرماید: علی قدر الحمیه تکون الغیره؛ غیرت به اندازه تعصب و [[ننگ]] داشتن بستگی دارد.<ref>غرر الحکم، ج۴، ص۳۱۱، ح۶۱۷۵</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>
==غیرت نسبت به مسایل خصوصی و عمومی [[جامعه]]==
[[غیرتمند]] همان‌گونه که نسبت به حریم‌های عمومی و [[ارزش‌های دینی]] و [[اسلامی]] حساس است و به [[جنگ]] [[دشمنان اسلام]] و میهن می‌‌رود، در [[دفاع]] از [[حریم خصوصی]] و [[جان]] و [[مال]] و عرض خویش نیز حساس است و به دفاع از [[حریم]] [[خانه]] و [[خانواده]] می‌‌پردازد. [[رسول اکرم]]{{صل}} می‌‌فرماید: ان [[الله تعالی]] لیبغض الرجل یدخل علیه فی بیته فلایقاتل؛ [[خدای متعال]]، بی‌گمان [[نفرت]] دارد از مردی که به [[زور]] وارد خانه‌اش شوند و او نجنگد.<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۳۸۷، ح۴۷۰۷</ref>
تجلی غیرت مردان را باید در [[حمایت]] از [[عفت]] و [[ناموس]] خویش جست وجو کرد. اگر کسی بخواهد به عنوان [[انسان]] [[عفیف]] شناخته شود می‌‌بایست آن را در غیرت خویش به نمایش گذارد و [[اجازه]] ندهد که عفت از حریم خود و خانواده‌اش برداشته شود. امام علی{{ع}} معیار سنجش عفت هر مردی را میزان غیرت او نسبت به ارزش‌ها و [[حریم‌ها]] دانسته و می‌‌فرماید: {{متن حدیث|عِفَّتُهُ (الرجل) عَلَى قَدْرِ غَيْرَتِه}}؛ [[پاکدامنی]] مرد به اندازه غیرت اوست.<ref>نهج البلاغه، حکمت۴۷</ref>
با نگاهی به [[آیات]] و [[روایات]] می‌‌توان دریافت که غیرت به سبب آنکه از [[صفات الهی]] و [[انسانی]] و از [[فضایل]] برجسته [[اخلاقی]] است؛ مورد [[تشویق]] و [[ترغیب]] قرار گرفته و به عنوان صفت [[مؤمن]] و شرط تحقق [[ایمان]] معرفی شده است.
غیرت مردان در [[محافظت]] از ناموس و خانواده تجلی بیشتری دارد. مردان باغیرت کسانی هستند که نسبت به [[حیا]] و عفت [[زنان]] خویش [[سخت‌گیری]] می‌‌کنند و اجازه نمی‌دهند که بی‌دلیل در جامعه حاضر شده و روابط باز و ولنگاری داشته باشند به گونه‌ای که در خیابان‌ها و معابر در میان مردان حرکت کنند و تن به تن مردان بسایند و در میان آنان رفت و آمد کنند و در بازارها در میان مردان بگردند. [[امیرمؤمنان]] [[امام علی]]{{ع}} درخصوص [[غیرت]] مردان نسبت به [[ناموس]] و [[حیا]] و [[عفت]] [[زنان]] خویش می‌‌فرماید: {{متن حدیث|أَلَمْ يَبْلُغْنِي عَنْ نِسَائِكُمْ أَنَّهُنَّ يُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ فِي الْأَسْوَاقِ؟ أَلَا تَغَارُونَ؟ مَنْ لَمْ يَغُرْ فَلَا خَيْرَ فِيهِ}}؛ به من خبر رسیده که زنانتان در [[بازار]] تنه شان به تنه مردان [[بی‌ایمان]] و [[لاابالی]] می‌‌خورد آیا غیرت ندارید؟! کسی که غیرت ندارد خیری در او نیست.<ref>کنزالعمال،، ج۳، ص۷۸۰، ح۸۷۳۵</ref>
[[شیخ حر عاملی]] می‌‌نویسد که در عصر [[خلافت حضرت علی]]{{ع}} به آن حضرت گزارش می‌‌دهند که در مسیر راه‌ها بعضی از مردان و زنان رعایت [[حریم]] عفت را نمی‌کنند. آن حضرت بسیار ناراحت شد، [[مردم کوفه]] را جمع کرد و در ضمن سخنانش فرمود: به من خبر رسیده که زنان شما در مسیر راه‌ها به مردان تنه می‌‌زنند. آیا حیا نمی‌کنید؟ [[خداوند]] [[لعنت]] کند کسی را که غیرت نمی‌ورزد!<ref>وسائل الشیعه ج۱۴، ص۱۷۴</ref>.
آنچه بیان شد تنها گوشه‌ای از مسایل مربوط به موضوع غیرت و غیرت ورزی به عنوان یک [[فضیلت]] [[انسانی]] و [[اسلامی]] است. بیان همه مباحث و مسایل وقت دیگری می‌‌طلبد که بیرون از حوصله این مقال است.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها]].</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت سیاسی از نگاه قرآن (مقاله)|'''غیرت سیاسی از نگاه قرآن''']]
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت سیاسی از نگاه قرآن (مقاله)|'''غیرت سیاسی از نگاه قرآن''']]
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها (مقاله)|'''غیرت فضیلتی اخلاقی در دفاع ازحریم‌ها''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
۷۳٬۳۸۶

ویرایش