غیرت در معارف و سیره نبوی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث غیرت است. غیرت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: غیرت در قرآن - غیرت در حدیث - غیرت در اخلاق اسلامی - غیرت در خانواده - غیرت در معارف و سیره حسینی - غیرت در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

غیرت؛ یعنی احساس مسئولیت در برابر حفظ ناموس از لغزش‌ها و پرتگاه‌های خلاف عفت و نگهبانی از حریم عفت همسران، خواهران و دختران و دیگر افراد خانواده و در یک نگاه گسترده، غیرت نسبت به خواهران دینی. رسول اکرم (ص) می‌فرماید: «كَانَ أَبِي إِبْرَاهِيمُ (ع) غَيُوراً وَ أَنَا أَغْيَرُ مِنْهُ وَ أَرْغَمَ اللَّهُ أَنْفَ مَنْ لَا يَغَارُ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ». رسول خدا (ص) در سخنی دیگر می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لَيُبْغِضُ الرَّجُلَ يُدْخَلُ عَلَيْهِ فِي بَيْتِهِ فَلَا يُقَاتِلُ».

در همین زمینه آمده است حَکَم بن ابی العاص، پدر مروان و عموی عثمان روزی وارد خانه پیامبر شد. پیامبر که متوجه چشم‌چرانی او گشته بود، حربه‌ای به دست گرفت و از حجره بیرون آمد و حَکَمْ را دنبال کرد تا دستگیرش کند و به مجازات برساند. حَکَمْ گریخت. پیامبر دستور داد: «او و فرزندش را از شهر بیرون کنید و آنگاه آن دو را به طایف تبعید کردند».

رسول گرامی اسلام می‌فرماید: «إِنَّ الْغَيْرَةَ مِنَ الْإِيمَانِ». نیز می‌فرمود: «إِنَّ مُوسى كَانَ غَيُورا». ایشان در سفارشی همگانی می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّخِذُوا السَّرَاوِيلَاتِ فَإِنَّهَا مِنْ أَسْتَرِ ثِيَابِكُمْ وَ حَصِّنُوا بِهَا نِسَاءَكُمْ إِذَا خَرَجْنَ».

رسول خدا (ص) سوگند یاد کرد که چند نفر وارد بهشت نمی‌گردند، از جمله فرمود: «کسی است که غیرت نمی‌ورزد، وارد بهشت نمی‌شود». از سوی دیگر فرمود: «همانا بوی خوش بهشت از فاصله مسیر پانصد سال به مشام می‌رسد، ولی به مشام عاق والدین و بی‌غیرت نمی‌رسد». در روایات، شخص بی‌غیرت به شدت نکوهش شده است؛ زیرا بی‌اعتنایی او سبب رها شدن زن و دختر و خواهر او و گسترش فحشا و منکرات و انحراف‌های جنسی می‌شود.

غیرت‌مندی

یکی از ویژگی‌های انسان مسلمان، برخورداری از غیرت است. اگر انسان مسلمان غیرت نداشته باشد، به مسائل دینی و باورهایش حساسیت نشان نمی‌دهد و از شکسته شدن ارزش‌های دینی و اخلاقی به آسانی چشم می‌پوشد. چنین کسی به همه اصول انسانی و مذهبی بی‌اعتناست. انسانی که از حریم فردی و خانوادگی خود دفاع کند، حریم دین و میهن خویش را نیز پاس می‌دارد.

در مقابل، کسانی نیز حریم‌های شخصی و ناموسی خود را پاس نمی‌دارند و حتی در مقابل بدحجابی زنان، دختران و اقوام خود واکنشی نشان نمی‌دهند، بلکه مباهات می‌کنند؛ زیرا آن را نشانه پیشرفت و تجدد می‌شمارند. پیامبر گرامی اسلام در ترغیب مردم به غیرت‌مندی، عامل این صفت پسندیده را خداوند می‌داند و از پیروانش می‌خواهد که با آراسته شدن به این زیور مردانگی و شرف، خداگونه شوند. ایشان می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالى يَغَارُ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ يَغَارُ وَ غَيْرَةُ اللَّهِ أَنْ يَأْتِيَ الْمُؤْمِنُ مَا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ». به راستی که خداوند غیرت می‌ورزد و مؤمن (نیز) غیرت می‌ورزد. غیرت ورزیدن خداوند در جایی است که مؤمن آنچه را خدا بر او حرام کرده است، انجام دهد. همچنین پیامبر اکرم (ص)، غیرت را جزو ایمان می‌داند و می‌فرماید: «الْغَيْرَةُ مِنَ الْإِيمَانِ»؛ «غیرت، بخشی از ایمان است».

منابع

1. اسحاقی، سید حسین، کانون محبت
2. حسینی‌نیا، اقبال، زمزم هدایت