گرایش‌های انسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

"گرایش" به معنای میل و رغبت [[آدمی]] به چیزی است<ref>لغت‌نامه دهخدا، ۱۱/ ۱۶۷۷۵.</ref> و مراد از آن در اصطلاح [[علم کلام]]، [[اعتقادات]]، باورها [[اعمال]] و رفتارهایی ویژه است که [[آدمی]] به آنها میل درونی دارد.

گرایش‌های [[انسان]] بر دو دسته‌اند: مادی و [[معنوی]]<ref>فلسفه اخلاق‌، ۱۸۰.</ref>. از تفاوت‌های [[انسان]] با حیوان این است که او در [[اعمال]] و [[رفتار]] خویش مجبور نیست و از نیروی غریزه [[فرمان]] نمی‌گیرد. [[انسان]]، مختار است و می‌تواند از روی [[آگاهی]] راه خویش را در [[زندگی]] بیابد. در [[منابع روایی شیعه]] آمده است که [[خداوند]] به [[فرشتگان]] تنها [[عقل]] بخشیده است و در حیوانات، تنها [[شهوت]] برنهاده است و [[انسان]] را از هر دو نصیب داده است. اگر [[عقل]] او بر شهوتش غالب آید، از [[فرشتگان]] [[برتر]] می‌شود و اگر [[شهوت]] بر عقلش پیروز شود، از حیوان پست‌تر می‌گردد<ref>علل الشرائع‌، ۴.</ref>.

 

 

== گرایش‌های متعالی [[انسان]] ==

# '''زیبایی‌گرایی:''' در [[جان]] [[انسان]] حسی وجود دارد که او را به سوی [[زیبایی]] می‌کشاند. او هم [[زیبایی]] را [[دوست]] دارد و هم [[زیبایی]] می‌آفریند. این گرایش [[باطنی]] ریشه در کمال‌خواهی [[انسان]] دارد و والاترین نمود آن، در گرایش او به [[شناخت]] [[آفریدگار]] زیبایی‌ها پدیدار می‌شود.

# '''نوگرایی و بدیع‌طلبی:''' مراد این است که [[انسان]] مایل است نادانسته‌ها را بداند و قفل‌های ناگشوده را باز کند و افق‌هایی نو در پیش خود بگشاید و کارهای نو انجام دهد.

# '''[[پرستش]]:''' در ضمیر [[انسان]] میلی ذاتی نهفته است که او را به [[تقدیس]] و [[پرستش]] حقیقتی [[برترین]] و [[خضوع]] و [[خشوع]] در برابر او وا می‌دارد<ref>مجموعه آثار استاد مطهری‌، ۳/ ۵۰۱- ۴۹۲.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۳۹۰.</ref>

 

# '''حب [[دنیا]]:''' از [[موانع رشد]] [[انسان]] و بدین معنا است که [[انسان]] به لذت‌های [[دنیوی]] میلی فراوان پیدا می‌کند و گرایش‌های متعالی خویش را به [[فراموشی]] می‌سپارد. [[قرآن کریم]] حب [[دنیا]] را [[ناپسند]] شمرده و آنان را که [[دنیا]] را بر [[آخرت]] خویش ترجیح می‌دهند، سخت نکوهیده است<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ }}؛ سوره توبه، آیه ۳۸.</ref>.

# '''[[خودپرستی]]:''' حب ذات از ریشه‌دارترین امیال [[باطنی]] [[انسان]] است و [[حافظ]] [[جان]] او است. با این حال، اگر راه [[افراط]] در پیش گیرد و از راه خویش بیرون رود، سر از [[خودپرستی]] درمی‌آورد و راه را بر [[تکامل انسان]] برمی‌بندد. [[قرآن کریم]] نیز [[خودپرستی]] و در پیش گرفتن [[هوا و هوس]] را [[مذمت]] کرده است<ref>{{متن قرآن| أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلا تَذَكَّرُونَ}}؛ سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref>.

== جستارهای وابسته ==

{{مدخل وابسته}}

[[رده:انسان]]