عمران بن حصین خزاعی: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'شرکت' به 'شرکت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = عمران بن حصین خزاعی | مداخل مرتبط = [[عمران بن حصین خزاعی در تاریخ اسلامی]] - [[عمران بن حصین خزاعی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{ | {{جعبه اطلاعات اصحاب | ||
| نام = عمران بن حصین خزاعی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از بصره.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از بصره | |||
| نام کامل = عمران بن حصین بن عبید بن کعب بن عمرو خزاعی کعبی | |||
| نامهای دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = [[ابو نجید]] | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بنیخزاعه]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = [[نجید بن عمران بن حصین خزاعی]] | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[بصره]] | |||
| تاریخ درگذشت = [[۵۲ هجری]] | |||
| محل درگذشت = [[بصره]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] }} | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[فتح مکه]] | [[غزوه حنین]] | [[جنگ ذاتالسلاسل]] }} | |||
| نقشها = | |||
| فعالیتها = [[قضاوت بصره]] | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[عمران]] [[فرزند]] حصین کنیهاش [[ابو نجید]] در [[سال هفتم هجری]] - ایام [[فتح خیبر]] - [[مسلمان]] شد و از آن پس در غزوههای [[رسول خدا]] {{صل}} شرکت کرد و در [[فتح مکه]] صاحب [[رایت]] و [[پرچم]] [[قبیله]] [[خزاعه]] بود، او از افراد [[فاضل]] و [[فقیه]] [[صحابه]]<ref>ر. ک: الاصابه، ج۴، ص۷۰۵؛ اسدالغابه، ج۴، ص۱۳۷؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۳۲؛ سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۱۲۶.</ref> و از [[شیعیان]] و [[یاوران]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۵۷.</ref> | |||
==[[حمایت]] او از [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}== | == [[حمایت]] او از [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} == | ||
[[عمران]] این [[صحابی]] با [[فضیلت]] و این عالم [[اسلام شناس]] به زودی به دامان [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] بازگشت و ارادت خود را نسبت به آن [[حضرت]] اعلام نمود و در [[مقام]] [[دفاع]] از [[جانشینی بلافصل]] او بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} به پا خاست و نسبت به [[خلافت ابوبکر]] لب به [[اعتراض]] گشود و او را به [[حدیثی]] از [[رسول خدا]] {{صل}} که [[حضرت علی]] {{ع}} را به عنوان [[امیرالمؤمنین]] و ولی [[مسلمانان]] [[نصب]] کرده بود یادآور شد، اما هیهات که اثری نگذاشت. | |||
==[[کنارهگیری]] [[عمران]] از [[جنگ جمل]]== | [[ابنشهرآشوب]] [[نقل]] میکند: [[عمران بن حصین خزاعی]] [[خلافت]] و [[بریده اسلمی]] پس از [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} به نزد [[ابوبکر]] رفتند و در برابر ادعای [[خلافت]] و [[جانشینی]] او از [[رسول خدا]] {{صل}} به صورت [[اعتراض]] به او گفتند: آیا تو در آن روز – اشاره به همان روزی است که [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: «به [[علی]] {{ع}} با عنوان [[امیرالمؤمنین]] [[سلام]] کنید» آیا تو – از کسانی نبودی که [[خلافت]] و [[امارت]] [[علی]] {{ع}} را به وی [[سلام]] گفتی؟ آیا آن روز را به یاد داری یا به [[راستی]] آن روز را فراموش کردهای؟ گفت: آری، به یاد دارم. [[بریده اسلمی]] گفت: در این صورت، آیا مگر ممکن است احدی بر [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} [[حکومت]] و [[امارت]] نماید؟ | ||
[[عمر]] که در آنجا حاضر بود، گفت: آری، ممکن است، به [[دلیل]] آنکه [[نبوت]] و [[خلافت]] در یک [[خانه]] جمع نمیشود! | |||
[[بریده اسلمی]] که از [[قاریان قرآن]] و آگاهان به [[اسلام]] بود بلافاصله در پاسخ [[عمر]] این [[آیه شریفه]] را قرائت کرد: {{متن قرآن|أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}<ref>«یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک میبرند؟ بیگمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.</ref>. [[بریده اسلمی]] بعد گفت: به استناد این [[آیه]] از [[قرآن]]، که [[خداوند]] هم [[نبوت]] و هم [[حکومت]] را در [[خاندان]] [[آل ابراهیم]] قرار داده، پس مانعی ندارد که هر دو [[مقام]] در [[خاندان پیامبر اسلام]] {{صل}} جمع شود. | |||
[[راوی]] میگوید: [[عمر]] با شنیدن این [[استدلال]] در [[غضب]] شد به طوری که آثار [[غضب]] در او را تا روز وفاتش [[مشاهده]] میکردیم. بریده در این مورد دو [[بیت]] [[شعر]] نیز سرود<ref>مناقب ابنشهرآشوب، ج۳، ص۵۳؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص۱۴۰؛ و ر. ک: رجال کشی، ص۹۴، ح۱۴۸.</ref>. آری، [[عمران بن حصین]] در روزهای اول [[خلافت ابوبکر]]، به او [[اعتراض]] کرد و [[خلافت]] را از آنِ [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} دانست. | |||
[[عمران]] قبل از [[واقعه جمل]] به [[دستور]] [[عثمان بن حنیف]] - [[نماینده]] [[امام علی]] {{ع}} در [[بصره]] و [[والی]] آنجا - نزد سران [[ناکثین]] ([[عایشه]]، [[طلحه]] و [[زبیر]]) رفت تا از علت حرکت آنها به سمت [[بصره]] و حمله به آنجا جویا شود<ref>تفصیل این گفت و گو را در شرح حال «عثمان بن حنیف» گذشت.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۵۷-۱۰۵۹.</ref> | |||
== [[کنارهگیری]] [[عمران]] از [[جنگ جمل]] == | |||
با این که [[عمران بن حُصین]] از ارادتمندان و [[شیعیان]] راستین [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود و خود برای [[حقانیت]] و [[امامت]] آن [[حضرت]] با [[طلحه]] و [[زبیر]] و [[عایشه]] گفت و گو کرد و حرکت آنان را محکوم کرد اما معالاسف با تسویل [[شیطان]] و [[وسوسه]] نفس از [[مقاتله]] با این گروه عهدشکن خودداری کرد و در رکاب [[حضرت امیر]] {{ع}} شرکت ننمود<ref>الجمل، ص۳۱۰.</ref>. در [[جنگ صفین]] و [[نهروان]] نیز نامی از او در [[تاریخ]] [[ثبت]] نشده است. | |||
وی در زمان [[حکومت]] زیاد، [[قضاوت]] [[بصره]] را عهدهدار شد و در سال ۵۲ [[هجری]] در [[بصره]] از [[دنیا]] رفت<ref>الاصابه، ج۴، ص۷۰۴.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۰۵۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[بنیخزاعه]] (قبیله) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
* [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | * [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام علی]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | |||
[[رده:بنیخزاعه]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۰۱
عمران بن حصین خزاعی | |
---|---|
![]() تصویر قدیمی از بصره | |
نام کامل | عمران بن حصین بن عبید بن کعب بن عمرو خزاعی کعبی |
جنسیت | مرد |
کنیه | ابو نجید |
از قبیله | بنیخزاعه |
پسر | نجید بن عمران بن حصین خزاعی |
محل زندگی | بصره |
درگذشت | ۵۲ هجری، بصره |
از اصحاب | |
حضور در جنگ | |
فعالیتهای او | قضاوت بصره |
مقدمه
عمران فرزند حصین کنیهاش ابو نجید در سال هفتم هجری - ایام فتح خیبر - مسلمان شد و از آن پس در غزوههای رسول خدا (ص) شرکت کرد و در فتح مکه صاحب رایت و پرچم قبیله خزاعه بود، او از افراد فاضل و فقیه صحابه[۱] و از شیعیان و یاوران امیرالمؤمنین (ع) بود.[۲]
حمایت او از ولایت امیرالمؤمنین (ع)
عمران این صحابی با فضیلت و این عالم اسلام شناس به زودی به دامان ولایت امیرالمؤمنین بازگشت و ارادت خود را نسبت به آن حضرت اعلام نمود و در مقام دفاع از جانشینی بلافصل او بعد از رسول خدا (ص) به پا خاست و نسبت به خلافت ابوبکر لب به اعتراض گشود و او را به حدیثی از رسول خدا (ص) که حضرت علی (ع) را به عنوان امیرالمؤمنین و ولی مسلمانان نصب کرده بود یادآور شد، اما هیهات که اثری نگذاشت.
ابنشهرآشوب نقل میکند: عمران بن حصین خزاعی خلافت و بریده اسلمی پس از رحلت رسول خدا (ص) به نزد ابوبکر رفتند و در برابر ادعای خلافت و جانشینی او از رسول خدا (ص) به صورت اعتراض به او گفتند: آیا تو در آن روز – اشاره به همان روزی است که پیامبر خدا (ص) فرمود: «به علی (ع) با عنوان امیرالمؤمنین سلام کنید» آیا تو – از کسانی نبودی که خلافت و امارت علی (ع) را به وی سلام گفتی؟ آیا آن روز را به یاد داری یا به راستی آن روز را فراموش کردهای؟ گفت: آری، به یاد دارم. بریده اسلمی گفت: در این صورت، آیا مگر ممکن است احدی بر امیرالمؤمنین علی (ع) حکومت و امارت نماید؟
عمر که در آنجا حاضر بود، گفت: آری، ممکن است، به دلیل آنکه نبوت و خلافت در یک خانه جمع نمیشود!
بریده اسلمی که از قاریان قرآن و آگاهان به اسلام بود بلافاصله در پاسخ عمر این آیه شریفه را قرائت کرد: ﴿أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا﴾[۳]. بریده اسلمی بعد گفت: به استناد این آیه از قرآن، که خداوند هم نبوت و هم حکومت را در خاندان آل ابراهیم قرار داده، پس مانعی ندارد که هر دو مقام در خاندان پیامبر اسلام (ص) جمع شود.
راوی میگوید: عمر با شنیدن این استدلال در غضب شد به طوری که آثار غضب در او را تا روز وفاتش مشاهده میکردیم. بریده در این مورد دو بیت شعر نیز سرود[۴]. آری، عمران بن حصین در روزهای اول خلافت ابوبکر، به او اعتراض کرد و خلافت را از آنِ امیرالمؤمنین (ع) دانست.
عمران قبل از واقعه جمل به دستور عثمان بن حنیف - نماینده امام علی (ع) در بصره و والی آنجا - نزد سران ناکثین (عایشه، طلحه و زبیر) رفت تا از علت حرکت آنها به سمت بصره و حمله به آنجا جویا شود[۵].[۶]
کنارهگیری عمران از جنگ جمل
با این که عمران بن حُصین از ارادتمندان و شیعیان راستین امیرالمؤمنین (ع) بود و خود برای حقانیت و امامت آن حضرت با طلحه و زبیر و عایشه گفت و گو کرد و حرکت آنان را محکوم کرد اما معالاسف با تسویل شیطان و وسوسه نفس از مقاتله با این گروه عهدشکن خودداری کرد و در رکاب حضرت امیر (ع) شرکت ننمود[۷]. در جنگ صفین و نهروان نیز نامی از او در تاریخ ثبت نشده است.
وی در زمان حکومت زیاد، قضاوت بصره را عهدهدار شد و در سال ۵۲ هجری در بصره از دنیا رفت[۸].[۹]
جستارهای وابسته
- بنیخزاعه (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: الاصابه، ج۴، ص۷۰۵؛ اسدالغابه، ج۴، ص۱۳۷؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۳۲؛ سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ ناظمزاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۰۵۷.
- ↑ «یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک میبرند؟ بیگمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.
- ↑ مناقب ابنشهرآشوب، ج۳، ص۵۳؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص۱۴۰؛ و ر. ک: رجال کشی، ص۹۴، ح۱۴۸.
- ↑ تفصیل این گفت و گو را در شرح حال «عثمان بن حنیف» گذشت.
- ↑ ناظمزاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۰۵۷-۱۰۵۹.
- ↑ الجمل، ص۳۱۰.
- ↑ الاصابه، ج۴، ص۷۰۴.
- ↑ ناظمزاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۰۵۹.