بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اخلاق | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[سوء خلق در اخلاق اسلامی]] - [[سوء خلق در معارف و سیره نبوی]] - [[سوء خلق در خانواده]] - [[سوء خلق در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==[[سوء]] [[خلق]] چیست؟== | == [[سوء]] [[خلق]] چیست؟ == | ||
[[سوء]] [[خلق]] یا [[بداخلاقی]] حالتی [[نفسانی]] است که موجب گرفتگی [[روح انسان]] می‌شود به طوری که هیچ ناملایمی را برنمی‌تابد و بی‌دلیل یا با کوچک‌ترین بهانه‌ای بر [[دوستان]] و معاشران می‌خروشد و ایشان را [[آزار]] می‌دهد و چون در [[زندگی]] با صحنه ناخوشایندی مواجه شود، به [[پروردگار]] نیز [[اعتراض]] می‌کند <ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۵۴.</ref>. | |||
== | == نکوهش [[سوء]] [[خلق]] == | ||
[[بداخلاقی]] صفتی [[زشت]] و [[ناپسند]] است که [[دنیا]] و [[آخرت]] و زندگی مادی و معنوی [[انسان]] را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. [[امام باقر]] {{ع}} در [[زشتی]] [[بدخلقی]] از [[رسول خدا]] [[نقل]] می‌کند: "اگر [[سوء]] [[خلق]] به چشم می‌آمد، زشت‌ترین مخلوق بود"<ref>حسین بن سعید، زهد، ص۲۶.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرمود: "هر دردی درمان می‌پذیرد جز [[بداخلاقی]]"<ref>{{متن حدیث|كُلُّ دَاءٍ يُدَاوَى إِلاَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ}}؛ میرزا حسین بن محمد تقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ۵۴.</ref> | |||
==پیامدهای [[دنیوی]]== | == پیامدهای [[دنیوی]] == | ||
از پیامدهای نامطلوب [[بداخلاقی]] در [[زندگی دنیوی]] [[انسان]]، [[سختی]] [[زندگی]]، تنهایی، بی‌کسی و [[عذاب]] درونی را می‌توان نام برد. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] موجب [[سختی]] [[زندگی]] و [[عذاب]] [[جان آدمی]] است"<ref>{{متن حدیث|سُوءُ اَلْخُلُقِ نَكَدُ اَلْعَيْشِ وَ عَذَابُ اَلنَّفْسِ}}؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۶.</ref> و می‌فرماید: "[[بدخلقی]] [[انسان]] را از دیگران می‌برد، تنها می‌کند و [[انس]] و همگرایی را از میان بر می‌دارد"<ref>{{متن حدیث|سُوءُ اَلْخُلُقِ يُوحِشُ اَلنَّفْسَ وَ يَرْفَعُ اَلْأُنْسَ}}؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۶.</ref>. | |||
[[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمود: "هرکس اخلاقش بد شود، جانش در [[عذاب]] است"<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱.</ref>. معنی این سخن [[شریف]] چنان که بعضی نوشته‌اند<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۲، ص۳۵۵.</ref>، این نیست که [[انسان]] بداخلاق دیگران را می‌آزارد و دیگران نیز او را آزرده می‌کنند. عذابی که در این [[حدیث]] به آن اشارت رفته است، از درون نفس برمی‌خیزد. [[روح انسان]] بر اثر گرفتگی و انقباض خود از خود رنجور است نه از دیگران<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۵۴-۵۵.</ref>. | |||
== | == پیامدهای [[اخروی]] == | ||
تأثیر [[بداخلاقی]] بر زندگی معنوی بسیار عمیق‌تر و گسترده‌تر از [[زندگی دنیوی]] است؛ از جمله: | |||
# '''ناسازگاری با [[ایمان]]:''' [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و می‌فرماید: "دو ویژگی است که در وجود [[مؤمن]] با هم جمع نمی‌شوند، [[بدخلقی]] و [[بخل]]"<ref>{{متن حدیث|خُلُقَانِ لاَ يَجْتَمِعَانِ فِي مُؤْمِنٍ اَلشُّحُّ وَ سُوءُ اَلْخُلُقِ}}؛ ابوالفتح کراجکی، معدن الجواهر، ص۲۶؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۵.</ref>. این سخن [[شریف]] بدین معنی است که [[ایمان حقیقی]] [[بداخلاقی]] را از [[ساحت]] وجود [[انسان]] می‌راند؛ ولی در صورتی که [[ایمان]] ضعیف باشد و [[بداخلاقی]] فرصتی برای حضور و بروز پیدا کند، نقش [[ایمان]] را از صفحه [[قلب]] [[آدمی]] [[پاک]] می‌کند. [[امام صادق]] {{ع}} برای بیان این ناسازگاری با استفاده از اسلوب تشبیه معقول<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴.</ref> به محسوس، می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] [[ایمان]] را تباه می‌کند همان طور که سرکه عسل را"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ لَيُفْسِدُ اَلْإِيمَانَ كَمَا يُفْسِدُ اَلْخَلُّ اَلْعَسَلَ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ص۳۲۱.</ref> | |||
# '''تعارض با عمل:''' [[بدخلقی]] رذیلتی است که آثار همه [[حسنات]] [[انسان]] را از بین می‌برد. [[رسول خدا]] می‌فرماید: [[جبرئیل]] از پیشگاه پرودگار عالمیان پیغام آورد که خوش‌اخلاق باش که [[بدخلقی]] [[خیر]] [[دنیا]] و [[آخرت]] را می‌برد<ref>{{متن حدیث|عَلَيْكَ بِحُسْنِ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ يَذْهَبُ بِخَيْرِ اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ}}؛ علی بن حسین صدوق، امالی، ص۲۴۴.</ref>. به استناد همین ویژگی است که [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] عمل را تباه می‌کند چنان‌که سرکه عسل را"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ لَيُفْسِدُ اَلْعَمَلَ كَمَا يُفْسِدُ اَلْخَلُّ اَلْعَسَلَ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱</ref>. مفاد این سخن [[شریف]] این است که [[انسان]] بداخلاق از [[کارهای نیک]] خویش بهره‌ای نمی‌برد؛ چون [[ثواب]] و پاداشی به آنها تعلق نمی‌گیرد<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴.</ref> و از همین باب است که کج خلقی [[توفیق]] [[توبه]] را از [[انسان]] سلب می‌کند. [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: "هر گناهی توبه‌ای دارد جز [[بدخلقی]]، زیرا [[انسان]] بداخلاق وقتی از گناهی [[پاک]] می‌شود، [[گناه]] دیگری را آغاز می‌کند"<ref>{{متن حدیث|لِكُلِّ ذَنْبٍ تَوْبَةٌ إِلاَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ صَاحِبَهُ كُلَّمَا خَرَجَ مِنْ ذَنْبٍ دَخَلَ فِي ذَنْبٍ}}؛ علی بن حسین صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۵۵.</ref>. مفاد این سخن [[شریف]] این است که [[توبه]] [[انسان]] بداخلاق در حقیقت توبه نیست و به همین [[دلیل]] است که به فرمایش [[رسول خدا]]، [[خداوند متعال]] از پذیرش آن [[امتناع]] می‌کند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱.</ref>. | |||
# '''تناسب با [[جهنم]]:''' [[بدخلقی]] صفتی [[جهنمی]] است که در نهایت از [[جهنم]] سر در می‌آورد<ref>علی بن حسین صدوق، عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۳۴.</ref>. [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: "از [[بداخلاقی]] بپرهیزید که بداخلاق به ناچار در [[آتش]] خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|إِيَّاكُمْ وَ سُوءَ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ فِي اَلنَّارِ لاَ مَحَالَةَ}}؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، المحاسن، ج۱، ص۱۳۷.</ref>. | |||
ناگفته پیداست که وجود یک صفت در ظرفی خاص، کنایه از حضور صاحب صفت در آن ظرف است؛ بنابراین ورود [[سوء]] [[خلق]] به [[آتش جهنم]] به این معنی است است که سرانجام [[انسان]] بداخلاق [[جهنم]] است. | |||
[[رسول خدا]] فرمود: "[[بداخلاقی]] مهاری است از جنس [[عذاب]] الاهی در بینی [[انسان]] بداخلاق که سررشته آن به دست [[شیطان]] است تا او را به [[بدی]] بکشاند و بدی او را به [[جهنم]] ببرد"<ref>{{متن حدیث|وَ اَلزِّمَامُ بِيَدِ اَلشَّيْطَانِ يَجُرُّهُ إِلَى اَلشَّرِّ وَ اَلشَّرُّ يَجُرُّهُ إِلَى اَلنَّارِ}}؛ میرزا حسین بن محمد تقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۷۶.</ref>. | |||
به همین [[دلیل]] [[خداوند متعال]] [[بندگان]] محبوب خویش را از گرفتار شدن به این صفت ناپسند [[حفظ]] می‌کند؛ در نتیجه کسانی به [[سوء]] [[خلق]] گرفتار می‌شوند که مبغوض [[پروردگار]] باشند<ref>میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۷۶.</ref>. | |||
به خاطر این همه آثار نامطلوب است که [[بداخلاقی]]، شوم و نامبارک و [[انسان]] بداخلاق، [[بدبخت]] و دور از [[سعادت]] است. [[رسول خدا]] می‌فرمود: "[[بداخلاقی]] شوم است"<ref>{{متن حدیث|سُوءُ اَلْخُلُقِ شُؤْمٌ}}؛ علی بن حسین صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۵۵؛ حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۴۴.</ref> و می‌فرمود: "[[خوش‌اخلاقی]] از [[سعادت]] و [[خوشبختی]] [[انسان]] و [[بداخلاقی]] از [[بدبختی]] اوست"<ref>{{متن حدیث| مِنْ سَعَادَةِ اَلْمَرْءِ حُسْنُ اَلْخُلُقِ وَ مِنْ شَقَاوَتِهِ سُوءُ اَلْخُلُقِ}}؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۸، ص۴۴۷.</ref>. | |||
به همین [[دلیل]] است که [[بداخلاقی]] از هر مصیبتی بزرگ‌تر است. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرمود: "سخت‌ترین [[مصیبت‌ها]] [[بداخلاقی]] است"<ref>{{متن حدیث|أَشَدُّ مِنَ اَلْمُصِيبَةِ سُوءُ اَلْخُلُقِ}}؛ حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۲۵۹.</ref>. | |||
به [[راستی]] کسی که درصدد درمان این [[رذیله]] [[انسان]] کش برنیاید، از درجات [[انسانیت]] [[محروم]] است و هم از این روی [[امیرالمؤمنین]] در جواب کسی که پرسیده بود: پست‌ترین [[انسان‌ها]] کیست؟ فرمود: هرکس که اخلاقش بدتر است<ref>میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۵۵-۵۸.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[حسن خلق]] | * [[حسن خلق]] | ||
* [[خوش‌رویی]] | * [[خوش‌رویی]] | ||
* [[خوش‌گویی]] | * [[خوش‌گویی]] | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']] | # [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:رذایل اخلاقی]] | ||