سوره مدثر در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
(←مقدمه) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سوره مدثر | | موضوع مرتبط = سوره مدثر | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = سوره مدثر | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[سوره مدثر در علوم قرآنی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
«مدّثّر» از ریشه «دثار» ([[لباس]] رو، روانداز [[خواب]]) است، به کسی که روانداز و [[پوشش]] خواب را بر سر انداخته و در بستر آرمیده باشد، مدّثّر گویند. | «مدّثّر» از ریشه «دثار» ([[لباس]] رو، روانداز [[خواب]]) است، به کسی که روانداز و [[پوشش]] خواب را بر سر انداخته و در بستر آرمیده باشد، مدّثّر گویند. | ||
هنگامی که [[پیامبر]]{{صل}} در [[غار حرا]] با | هنگامی که [[پیامبر]] {{صل}} در [[غار حرا]] با نزول آیه {{متن قرآن|اقْرَأْ}}<ref>«بخوان» سوره علق، آیه ۱.</ref> به [[رسالت]] [[مبعوث]] شد و به [[خانه]] آمد و از شعله‌های [[وحی]] مشتعل بود، [[جامه]] به‌خود پیچید و خوابید. سپس این [[سوره]] نازل شد و او را به [[قیام]] و [[انذار]] و [[تکبیر]] فراخواند. این سوره، از نخستین [[سوره‌ها]] است و از رسالت و [[قیامت]] و [[مشرکان]] و [[فرشتگان]] و [[تبلیغ]] و انذار[[سخن]] می‌گوید. | ||
'''ویژگی‌های [[سوره مدثر]]:''' | '''ویژگی‌های [[سوره مدثر]]:''' | ||
#این سوره ۵۶ [[آیه]] به عدد [[کوفی]] و [[بصری]]، ۵۵ آیه به عدد مکی، ۲۵۵ یا ۲۵۶ کلمه و ۱۰۱۰ یا ۱۰۳۶ حرف دارد. | # این سوره ۵۶ [[آیه]] به عدد [[کوفی]] و [[بصری]]، ۵۵ آیه به عدد مکی، ۲۵۵ یا ۲۵۶ کلمه و ۱۰۱۰ یا ۱۰۳۶ حرف دارد. | ||
#در ترتیب | # در ترتیب نزول، چهارمین، دومین یا سومین و در ترتیب [[قرآن کریم]] هفتاد و چهارمین سوره است. | ||
#پس از سوره مزّمّل و پیش از [[سوره فاتحه]] در [[مکه]] پیش از [[هجرت]] نازل شد و هیچ آیه [[مدنی]] ندارد. | # پس از سوره مزّمّل و پیش از [[سوره فاتحه]] در [[مکه]] پیش از [[هجرت]] نازل شد و هیچ آیه [[مدنی]] ندارد. | ||
#از نظر کمیت، از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و مشتمل بر بخشی از یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | # از نظر کمیت، از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و مشتمل بر بخشی از یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | ||
#دهمین سوره از سوره‌های مخاطبات است و با خطاب {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ}}<ref>«ای جامه بر خود کشیده!» سوره مدثر، آیه ۱.</ref> آغاز شده است. | # دهمین سوره از سوره‌های مخاطبات است و با خطاب {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ}}<ref>«ای جامه بر خود کشیده!» سوره مدثر، آیه ۱.</ref> آغاز شده است. | ||
#گفته شده است یک آیه [[منسوخ]] دارد. | # گفته شده است یک آیه [[منسوخ]] دارد. | ||
'''مطالب سوره مدثر:''' | '''مطالب سوره مدثر:''' | ||
#قیام برای [[مبارزه]] با [[فساد اجتماعی]] و [[اصلاح جامعه]]؛ | # قیام برای [[مبارزه]] با [[فساد اجتماعی]] و [[اصلاح جامعه]]؛ | ||
#بیان محورهای اصلی [[دعوت پیامبر]]{{صل}} همچون قیام، [[تبلیغ]] و انذار؛ | # بیان محورهای اصلی [[دعوت پیامبر]] {{صل}} همچون قیام، [[تبلیغ]] و انذار؛ | ||
# [[طهارت]] و اجتناب از [[پلیدی‌ها]]؛ | # [[طهارت]] و اجتناب از [[پلیدی‌ها]]؛ | ||
#ویژگی‌های [[دوزخ]] و نگهبانان [[جهنّم]] و تعداد آنها؛ | # ویژگی‌های [[دوزخ]] و نگهبانان [[جهنّم]] و تعداد آنها؛ | ||
#ویژگی‌های [[جهنمیان]] و [[بهشتیان]] و [[سرنوشت]] آنان؛ | # ویژگی‌های [[جهنمیان]] و [[بهشتیان]] و [[سرنوشت]] آنان؛ | ||
#نشانه‌های انسان‌های [[متکبر]] و | # نشانه‌های انسان‌های [[متکبر]] و مغرور؛ | ||
#معرفی قرآن به عنوان وسیله [[تذکر]] و عامل [[هدایت]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰، صفحه ۱۲۳؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه (۴۱-۴۲)؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۹؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۸۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۵، صفحه ۲۰۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۴۸۴.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۳۰۶۵.</ref> | # معرفی قرآن به عنوان وسیله [[تذکر]] و عامل [[هدایت]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰، صفحه ۱۲۳؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه (۴۱-۴۲)؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۹؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۸۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۵، صفحه ۲۰۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۴۸۴.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۳۰۶۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره مدثر است. سوره مدثر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره مدثر در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«مدّثّر» از ریشه «دثار» (لباس رو، روانداز خواب) است، به کسی که روانداز و پوشش خواب را بر سر انداخته و در بستر آرمیده باشد، مدّثّر گویند.
هنگامی که پیامبر (ص) در غار حرا با نزول آیه ﴿اقْرَأْ﴾[۱] به رسالت مبعوث شد و به خانه آمد و از شعله‌های وحی مشتعل بود، جامه به‌خود پیچید و خوابید. سپس این سوره نازل شد و او را به قیام و انذار و تکبیر فراخواند. این سوره، از نخستین سوره‌ها است و از رسالت و قیامت و مشرکان و فرشتگان و تبلیغ و انذارسخن می‌گوید.
ویژگی‌های سوره مدثر:
- این سوره ۵۶ آیه به عدد کوفی و بصری، ۵۵ آیه به عدد مکی، ۲۵۵ یا ۲۵۶ کلمه و ۱۰۱۰ یا ۱۰۳۶ حرف دارد.
- در ترتیب نزول، چهارمین، دومین یا سومین و در ترتیب قرآن کریم هفتاد و چهارمین سوره است.
- پس از سوره مزّمّل و پیش از سوره فاتحه در مکه پیش از هجرت نازل شد و هیچ آیه مدنی ندارد.
- از نظر کمیت، از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و مشتمل بر بخشی از یک حزب قرآن است.
- دهمین سوره از سوره‌های مخاطبات است و با خطاب ﴿يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ﴾[۲] آغاز شده است.
- گفته شده است یک آیه منسوخ دارد.
مطالب سوره مدثر:
- قیام برای مبارزه با فساد اجتماعی و اصلاح جامعه؛
- بیان محورهای اصلی دعوت پیامبر (ص) همچون قیام، تبلیغ و انذار؛
- طهارت و اجتناب از پلیدی‌ها؛
- ویژگی‌های دوزخ و نگهبانان جهنّم و تعداد آنها؛
- ویژگی‌های جهنمیان و بهشتیان و سرنوشت آنان؛
- نشانه‌های انسان‌های متکبر و مغرور؛
- معرفی قرآن به عنوان وسیله تذکر و عامل هدایت[۳].[۴]
منابع
پانویس
- ↑ «بخوان» سوره علق، آیه ۱.
- ↑ «ای جامه بر خود کشیده!» سوره مدثر، آیه ۱.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰، صفحه ۱۲۳؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه (۴۱-۴۲)؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۹؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۸۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۵، صفحه ۲۰۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۴۸۴.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۳۰۶۵.