بت‌شکنی امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام علی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[بت‌شکنی امام علی در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = امام علی (پرسش) | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[امیر المؤمنین]]{{ع}}، همچون [[ابراهیم خلیل]]، بت‌شکن بزرگ [[تاریخ]] است. طبق نقل منابع، دوبار بت‌شکنی کرده است، یک‌بار پیش از [[هجرت]] و در دوران حضور در [[مکّه]] در سال‌های آغازین [[بعثت]] به‌صورت پنهانی، یک‌بار هم در [[سال هشتم هجری]] و هنگام [[فتح مکّه]]. دربار نخست، کنار [[کعبه]] پا بر دوش [[حضرت رسول]]{{صل}} گذاشت و به بام کعبه رفت و [[بت]] بزرگ [[قریش]] را که از مس بود و با رشته‌های فلّزی از بام تا [[زمین]] محکم بسته شده بود، [[شکست]] و به زمین افکند و خورد شد، آنگاه فرود آمد. یک‌بار هم در فتح مکّه که وارد کعبه شد و [[بتها]] را که سیصد و شصت بت بودند به زمین ریخت و بت بزرگ را که [[هبل]] نام داشت از بام کعبه به زیر افکند و آن را [[شکست]] و خود از طرف ناودان پایین پرید<ref>الغدیر، ج ۷ ص۹.</ref>. | |||
[[بت‌شکنی علی]]{{ع}} که کعبۀ [[مقدس]] و خانۀ [[توحید]] را از بتها و مظاهر [[شرک]] پاکسازی کرد، در منابع فراوانی از [[شیعه]] و [[سنی]] آمده است<ref>علامۀ امینی در منبع فوق، مدارک آن را آورده است.</ref>. این [[فضیلت]] بزرگ، در زبان [[شاعران]] [[عرب]] و [[عجم]] نیز مورد توجّه بوده است و پا گذاشتن بر دوش [[رسول خدا]]{{صل}} برای شکستن بت‌های کعبه، از افتخارات و فضیلت‌های منحصر به فرد امیر المؤمنین{{ع}} است. علاوه بر این مورد، به نقل [[تواریخ]] رسول خدا{{صل}} پس از [[جنگ حنین]]، به سمت [[طائف]] رفت و چند [[روز]] آنجا را محاصره کرد و علی{{ع}} را همراه گروهی اعزام کرد که هرجا هر بتی دیدند بشکنند. حضرت پس از درگیری مختصری که با بعضی از [[مشرکین]] داشت، همراه گروهی که با وی بودند پیش رفتند و بتها را شکسته، نزد رسول خدا{{صل}} بازگشتند. [[پیامبر خدا]] هم بر این فتح عظیم [[تکبیر]] گفت و دست علی{{ع}} را گرفته به کناری رفتند و مدّتی به تنهایی با هم به صحبت نشستند<ref>ارشاد مفید، ج ۱ ص۱۵۲. در این زمینه ر. ک: دانشنامۀ امام علی، ج ۱۰ ص۲۷۲.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۲۲.</ref> | |||
== نقل حادثه از زبان [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} == | |||
[[امام علی]] {{ع}}: همان شبی که [[پیامبر خدا]] به من [[فرمان]] داد که در بسترش بخوابم و از [[مکه]] [[هجرت]] کرد، مرا با خود، نزد [[بتها]] برد و فرمود: "بنشین!". پس من کنار [[کعبه]] نشستم. سپس [[پیامبر خدا]] از شانه‌های من بالا رفت و فرمود: "برخیز!". من او را بلند کردم و چون ضعفم را در زیر [سنگینی] خود دید، فرمود: "بنشین!". من نشستم و او را پایین آوردم. | |||
[[پیامبر خدا]] برای من نشست و به من فرمود: "ای [[علی]]! تو از شانه‌های من بالا برو" و من هم بالا رفتم. سپس [[پیامبر خدا]] مرا بلند کرد و چنان پنداشتم که اگر بخواهم، به [[آسمان]] [[دست]] می‌یابم. | |||
روی [[کعبه]] رفتم و [[پیامبر خدا]] کنار رفت تا من، [[بت]] بزرگ آنان ([[قریش]]) را که از مس بود و با میخ‌های آهنین به سقف [[کعبه]] محکم شده بود، بیندازم. [[پیامبر خدا]] به من فرمود: "چاره‌ای برایش بیندیش" و من دست به کار شدم و در کارِ آن بودم و [[پیامبر خدا]] می‌فرمود: "دوباره! دوباره!". من پیوسته در کار آن بودم تا موفق شدم. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "آن را در هم بکوب" و من آن را در هم کوبیده، شکستم و پایین آمدم<ref>الإمام علی {{ع}}: {{متن حدیث|لَما کانَ اللیلَةُ التی أمَرَنی رَسولُ اللهِ {{صل}} أن أبیتَ عَلی فِراشِهِ وخَرَجَ مِن مَکةَ مُهاجِراً، انطَلَقَ بی رَسولُ اللهِ {{صل}} إلَی الأَصنامِ فَقالَ: اجلِس، فَجَلَستُ إلی جَنبِ الکعبَةِ، ثُم صَعِدَ رَسولُ اللهِ {{صل}} عَلی مَنکبی، ثُم قالَ: انهَض، فَنَهَضتُ بِهِ فَلَما رَأی ضَعفی تَحتَهُ قالَ: اجلِس، فَجَلَستُ فَأَنزَلتُهُ عَنی وجَلَسَ لی رَسولُ اللهِ {{صل}}، ثُم قالَ لی: یا عَلِی، اصعَد عَلی مَنکبی فَصَعِدتُ عَلی مَنکبَیهِ، ثُم نَهَضَ بی رَسولُ اللهِ {{صل}} وخُیلَ إلَی أ نی لَو شِئتُ نِلتُ السماءَ، وصَعِدتُ إلَی الکعبَةِ وتَنَحی رَسولُ اللهِ {{صل}} فَأَلقَیتُ صَنَمَهُمُ الأَکبَرَ، وکانَ مِن نُحاسٍ مُوَتداً بِأَوتادٍ مِن حَدیدٍ إلَی الأَرضِ، فَقالَ لی رَسولُ اللهِ {{صل}}: عالِجهُ فَعالَجتُ فَما زِلتُ اعالِجُهُ ویقولُ رَسولُ اللهِ {{صل}}، آیه إیهِ، فَلَم أزَل اعالِجُهُ حَتی استَمکنتُ مِنهُ فَقالَ: دُقهُ، فَدَقَقتُهُ فَکسرتُهُ ونَزَلتُ}}، المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۶، ح ۴۲۶۵؛ ابن جوزی در تذکرة الخواص نظیر آن را آورده است. ینابیع الموده قندوزی، ص۲۵۴؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ح ۴۳۱؛ احمد بن حنبل، مسند، ج۱، ص۱۵۱ و ۸۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۳۰۲؛ ابن جوزی، صفوة الصفوه، ج۱، ص۱۱۹؛ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۱، ص۳۵۸؛ امینی، الغدیر، ج۷، ص۱۰؛ دائرةالمعارف تشیع، ج۶، ص۱۸۹ ـ ۱۸۸.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۹؛ [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۱۲۶؛ [[محسن معینی|معینی، محسن]]، [[امام علی در نگاه پیامبر (مقاله)| مقاله «امام علی در نگاه پیامبر»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]]، ص ۲۷۲.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[بت]] | * [[بت]] | ||
* [[بت‌شکنی]] | * [[بت‌شکنی]] | ||
* [[بت‌شکنی حضرت ابراهیم]] | * [[بت‌شکنی حضرت ابراهیم]] | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:151916.jpg|22px]] [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|'''پیشوایان هدایت ج۲''']] | |||
# [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']] | |||
# [[پرونده:1368108.jpg|22px]] [[محسن معینی|معینی، محسن]]، [[امام علی در نگاه پیامبر (مقاله)|'''امام علی در نگاه پیامبر''']]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]] | |||
{{ | # [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده: | [[رده:فضائل امام علی]] | ||
[[رده: | [[رده:احادیث نامدار]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام علی است. بت‌شکنی امام علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بت‌شکنی امام علی در تاریخ اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
امیر المؤمنین(ع)، همچون ابراهیم خلیل، بت‌شکن بزرگ تاریخ است. طبق نقل منابع، دوبار بت‌شکنی کرده است، یک‌بار پیش از هجرت و در دوران حضور در مکّه در سال‌های آغازین بعثت به‌صورت پنهانی، یک‌بار هم در سال هشتم هجری و هنگام فتح مکّه. دربار نخست، کنار کعبه پا بر دوش حضرت رسول(ص) گذاشت و به بام کعبه رفت و بت بزرگ قریش را که از مس بود و با رشته‌های فلّزی از بام تا زمین محکم بسته شده بود، شکست و به زمین افکند و خورد شد، آنگاه فرود آمد. یک‌بار هم در فتح مکّه که وارد کعبه شد و بتها را که سیصد و شصت بت بودند به زمین ریخت و بت بزرگ را که هبل نام داشت از بام کعبه به زیر افکند و آن را شکست و خود از طرف ناودان پایین پرید[۱].
بت‌شکنی علی(ع) که کعبۀ مقدس و خانۀ توحید را از بتها و مظاهر شرک پاکسازی کرد، در منابع فراوانی از شیعه و سنی آمده است[۲]. این فضیلت بزرگ، در زبان شاعران عرب و عجم نیز مورد توجّه بوده است و پا گذاشتن بر دوش رسول خدا(ص) برای شکستن بت‌های کعبه، از افتخارات و فضیلت‌های منحصر به فرد امیر المؤمنین(ع) است. علاوه بر این مورد، به نقل تواریخ رسول خدا(ص) پس از جنگ حنین، به سمت طائف رفت و چند روز آنجا را محاصره کرد و علی(ع) را همراه گروهی اعزام کرد که هرجا هر بتی دیدند بشکنند. حضرت پس از درگیری مختصری که با بعضی از مشرکین داشت، همراه گروهی که با وی بودند پیش رفتند و بتها را شکسته، نزد رسول خدا(ص) بازگشتند. پیامبر خدا هم بر این فتح عظیم تکبیر گفت و دست علی(ع) را گرفته به کناری رفتند و مدّتی به تنهایی با هم به صحبت نشستند[۳].[۴]
نقل حادثه از زبان امیرالمؤمنین (ع)
امام علی (ع): همان شبی که پیامبر خدا به من فرمان داد که در بسترش بخوابم و از مکه هجرت کرد، مرا با خود، نزد بتها برد و فرمود: "بنشین!". پس من کنار کعبه نشستم. سپس پیامبر خدا از شانه‌های من بالا رفت و فرمود: "برخیز!". من او را بلند کردم و چون ضعفم را در زیر [سنگینی] خود دید، فرمود: "بنشین!". من نشستم و او را پایین آوردم.
پیامبر خدا برای من نشست و به من فرمود: "ای علی! تو از شانه‌های من بالا برو" و من هم بالا رفتم. سپس پیامبر خدا مرا بلند کرد و چنان پنداشتم که اگر بخواهم، به آسمان دست می‌یابم.
روی کعبه رفتم و پیامبر خدا کنار رفت تا من، بت بزرگ آنان (قریش) را که از مس بود و با میخ‌های آهنین به سقف کعبه محکم شده بود، بیندازم. پیامبر خدا به من فرمود: "چاره‌ای برایش بیندیش" و من دست به کار شدم و در کارِ آن بودم و پیامبر خدا می‌فرمود: "دوباره! دوباره!". من پیوسته در کار آن بودم تا موفق شدم. پیامبر (ص) فرمود: "آن را در هم بکوب" و من آن را در هم کوبیده، شکستم و پایین آمدم[۵].[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الغدیر، ج ۷ ص۹.
- ↑ علامۀ امینی در منبع فوق، مدارک آن را آورده است.
- ↑ ارشاد مفید، ج ۱ ص۱۵۲. در این زمینه ر. ک: دانشنامۀ امام علی، ج ۱۰ ص۲۷۲.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۲۲.
- ↑ الإمام علی (ع): «لَما کانَ اللیلَةُ التی أمَرَنی رَسولُ اللهِ (ص) أن أبیتَ عَلی فِراشِهِ وخَرَجَ مِن مَکةَ مُهاجِراً، انطَلَقَ بی رَسولُ اللهِ (ص) إلَی الأَصنامِ فَقالَ: اجلِس، فَجَلَستُ إلی جَنبِ الکعبَةِ، ثُم صَعِدَ رَسولُ اللهِ (ص) عَلی مَنکبی، ثُم قالَ: انهَض، فَنَهَضتُ بِهِ فَلَما رَأی ضَعفی تَحتَهُ قالَ: اجلِس، فَجَلَستُ فَأَنزَلتُهُ عَنی وجَلَسَ لی رَسولُ اللهِ (ص)، ثُم قالَ لی: یا عَلِی، اصعَد عَلی مَنکبی فَصَعِدتُ عَلی مَنکبَیهِ، ثُم نَهَضَ بی رَسولُ اللهِ (ص) وخُیلَ إلَی أ نی لَو شِئتُ نِلتُ السماءَ، وصَعِدتُ إلَی الکعبَةِ وتَنَحی رَسولُ اللهِ (ص) فَأَلقَیتُ صَنَمَهُمُ الأَکبَرَ، وکانَ مِن نُحاسٍ مُوَتداً بِأَوتادٍ مِن حَدیدٍ إلَی الأَرضِ، فَقالَ لی رَسولُ اللهِ (ص): عالِجهُ فَعالَجتُ فَما زِلتُ اعالِجُهُ ویقولُ رَسولُ اللهِ (ص)، آیه إیهِ، فَلَم أزَل اعالِجُهُ حَتی استَمکنتُ مِنهُ فَقالَ: دُقهُ، فَدَقَقتُهُ فَکسرتُهُ ونَزَلتُ»، المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۶، ح ۴۲۶۵؛ ابن جوزی در تذکرة الخواص نظیر آن را آورده است. ینابیع الموده قندوزی، ص۲۵۴؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ح ۴۳۱؛ احمد بن حنبل، مسند، ج۱، ص۱۵۱ و ۸۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۳۰۲؛ ابن جوزی، صفوة الصفوه، ج۱، ص۱۱۹؛ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۱، ص۳۵۸؛ امینی، الغدیر، ج۷، ص۱۰؛ دائرةالمعارف تشیع، ج۶، ص۱۸۹ ـ ۱۸۸.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۴۹؛ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۲، ص۱۲۶؛ معینی، محسن، مقاله «امام علی در نگاه پیامبر»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۲۷۲.